Klokkenluider toch op non-actief na 'destructief' gedrag: 'Volstrekt ongepast'

ROM InWest is de regionale ontwikkelingsmaatschappij in Noord-Holland, en is in handen van het Rijk, de provincie en enkele gemeenten. De instelling, die is gevestigd in de voormalige koepelgevangenis in Haarlem, investeert in innovatieve bedrijven in de regio. Ze heeft zo’n 250 miljoen euro onder beheer.

Op ramkoers

De werknemer, die bij ROM InWest een aantal investeringen onder zijn hoede had, raakte eerder dit jaar in op ramkoers met de organisatie. In mei deed hij een melding bij de bestuurssecretaris en de afdeling personeelszaken van mogelijke belangenverstrengeling. Een adviesbedrijf waarbij een directeur van de ontwikkelingsmaatschappij betrokken was, zou voor tienduizenden euro aan opdrachten hebben gekregen.

In juli deed de man vervolgens een officiële klokkenluidersmelding. Een week later zette de ontwikkelingsmaatschappij hem op non-actief op basis van een 'ernstig verstoorde werkrelatie'. Volgens de werkgever stond de schorsing los van de meldingen. De investeringsmanager stapte echter naar de rechter om af te dwingen dat zijn werkgever hem weer aan de slag liet gaan.

Klokkenluider

Eind augustus gaf de rechtbank Noord-Holland de man gelijk. "De werknemer beroept zich terecht op de hem toekomende klokkenluidersbescherming", oordeelde de kantonrechter in Haarlem destijds. "De non-actiefstelling moet worden opgeheven."

Nu blijkt dat de investeringsmanager de afgelopen drie maanden echter niet lang aan het werk is geweest. ROM InWest wilde dat de man een bemiddelingstraject zou starten en andere werkzaamheden zou gaan uitoefenen. Dat was de klokkenluider niet van plan.

Opnieuw naar de rechter

Uit een gisteren openbaar geworden nieuwe uitspraak van de rechtbank Noord-Holland wordt duidelijk dat de werknemer daarom opnieuw naar de rechter is gestapt. Daar eiste hij onder meer dat hij zijn oorspronkelijke werkzaamheden kon hervatten. Ook wilde hij dat de rechter het ontwikkelingsbedrijf zou dwingen om het onderzoek naar de vermeende belangenverstrengeling snel, 'zorgvuldig en voortvarend' uit te voeren.

Maar dit keer is het oordeel van de rechtbank volstrekt anders dan drie maanden geleden. Nu oordeelt de kantonrechter dat de investeringsmanager zich zo destructief heeft gedragen, dat het voor de organisatie voorlopig te schadelijk is als hij weer aan de slag gaat.

Volstrekt ongepast

Cruciaal voor de ommekeer zijn nieuwe verklaringen van veel collega’s, die volgens de kantonrechter aantonen 'dat de werksituatie onhoudbaar is, en dat er geen vertrouwen meer is in een samenwerking met de man'. Dat beeld wordt volgens de rechter ondersteund door inmiddels opgedoken whatsapp-berichten en e-mails, waarin de investeringsmanager zich 'volstrekt ongepast en grensoverschrijdend uitlaat'.

Zo omschreef hij de directeur die hij op de korrel heeft als 'manipulatieve schoft', met wie hij de 'strijd' zal aangaan, en rond wie hij 'een plas benzine zal aansteken'. Vanwege de verklaringen van de collega's en de grensoverschrijdende berichten mag de ontwikkelingsmaatschappij de werknemer voorlopig weren van de werkvloer. "Het doen van een melding [van een misstand, red.] geeft de melder geen vrijbrief voor wangedrag", aldus de uitspraak.

Doofpot

Omdat de ontwikkelingsmaatschappij inmiddels een extern onderzoeksbureau in de arm heeft genomen om onderzoek te doen naar de beweerde belangenverstrengeling, ziet de kantonrechter ook geen reden om de organisatie te veroordelen tot een snelle behandeling van de klokkenluidersmelding.

Wel vindt de kantonrechter het 'opmerkelijk' dat de toezichthouders van ROM InWest zo lang hebben gewacht met die behandeling. Daarmee wekten zij volgens de rechter de indruk bij de melder dat zij de melding 'niet serieus' namen, of 'de kwestie in de doofpot' wilden stoppen.

Prioriteit geven

Nadrukkelijk wijst de kantonrechter daarom op 'het belang van een zorgvuldig en voortvarend onderzoek' en roept de organisatie en de toezichthouders op 'hier alle aandacht en prioriteit aan te geven, zodat met de grootst mogelijke spoed duidelijkheid bestaat over de uitkomst van dat onderzoek'.

Woordvoerster Fleur Deul van ROM InWest zegt de uitspraak van de kantonrechter niet verder te kunnen toelichten. "Het vonnis is heel duidelijk, en spreekt voor zich. Maar wegens privacyoverwegingen kunnen we er verder niet op ingaan."

Niet klaar

Dat geldt ook voor het onderzoek naar de vermeende belangenverstrengeling. "Die is inmiddels in behandeling genomen, dus lopende die procedure kunnen we daar niet op ingaan. Maar we zien de uitkomst van beide procedures met vertrouwen tegemoet."

Ronald Beltzer, de advocaat die de werknemer tijdens de zaak bijstond, zegt teleurgesteld te zijn in het vonnis. "Deze uitspraak doet geen recht aan waar de zaak werkelijk om draait. Er is te veel op de persoon gespeeld, en dat betreur ik. De echte zaak, rond de melding, is denk ik nog niet klaar."

Alie de Jong meldde in 2016 de misstanden die ze zag bij de zorginstelling waar ze werkte. Kort erna werd ze ontslagen. Drie jaar later kreeg ze eindelijk haar gelijk: