Hardnekkige inflatie en handelsoorlog bedreigen Nederlandse economie
De komende jaren blijven we last houden van sterk stijgende prijzen en een kwetsbare economie. De inflatie is hardnekkig, onder andere door de stijgende lonen. Om dat tij te keren, is het noodzakelijk dat werknemers genoegen nemen met wat gematigdere loonstijgingen, vindt De Nederlandsche Bank (DNB).
De verwachting is dat de inflatie nog meerdere jaren boven de 3 procent blijft in Nederland, verder stijgende prijzen dus. Daarmee is Nederland een vreemde eend in de bijt van de eurolanden, waar gemiddeld de inflatie weer op het gewenste niveau van 2 procent ligt.
Dat in Nederland de inflatie hoger ligt en hardnekkiger blijkt dan in andere landen heeft meerdere oorzaken, aldus DNB in hun halfjaarlijkse rapport over de Nederlandse economie. De vraag naar producten en diensten is groter dan het aanbod, wat zorgt voor hogere prijzen. Maar ook de sterk stijgende lonen, huren en sommige belastingen duwen de inflatie omhoog.
Het goede nieuws voor huishoudens, in ieder geval op korte termijn, is dat de lonen sterker stijgen dan de inflatie. Daardoor hebben mensen meer te besteden. De keerzijde is dat de prijzen daar ook weer door stijgen. Logisch: als de werknemers duurder worden, worden de spullen die ze maken of verkopen ook duurder.
Moet klaar zijn
Dit mag niet te lang duren, waarschuwt DNB: "Want dan wordt 3 procent inflatie het nieuwe normaal, en dat kost ons koopkracht en holt onze concurrentiepositie uit."
Dat laatste betekent dat het voor bedrijven te duur wordt om in Nederland spullen te maken. Als dat in het buitenland goedkoper kan, prijzen we onszelf uit de markt, en dat kost ons weer economische groei.
DNB roept werknemers, werkgever en beleidsmakers dan ook op om er samen voor te zorgen dat de inflatie wordt beteugeld. Dat kan bijvoorbeeld door de lonen minder hard te laten stijgen, of - maar dat blijkt al jaren haast onmogelijk - de productiviteit op te schroeven.
"Kijk niet alleen maar naar je eigen belang, maar ook naar het belang van de economie als geheel", zegt DNB-directielid Olaf Sleijpen tegen vakbonden en werkgevers. Een looneis van 7 procent, zoals vakbond FNV die dit jaar heeft gesteld, is wat hem betreft 'te hoog'.
ECB doet niks
Het helpt in dat licht helemaal niet mee dat de inflatie bij ons hoger is dan in de rest van de Eurozone. Daardoor hoeven we van de ECB namelijk niets te verwachten. De Europese Centrale Bank heeft weliswaar als taak om de inflatie op 2 procent te brengen of te houden, maar doet dat voor alle Eurolanden samen.
De ECB kan daaraan sleutelen door de rente te verhogen, maar aangezien de gemiddelde inflatie in de Eurozone al zo'n 2 procent is, zal dat niet gebeuren.
Toch groei
Ondanks dat voorspelt DNB voor de komende jaren toch een gematigde groei van de economie, met zo'n 1,5 procent per jaar. Maar de onzekerheden zijn groot, en laten zich bondig samenvatten in twee woorden: Donald Trump.
De toekomstige president van de VS heeft namelijk meermaals gezegd weer forse importheffingen in te willen voeren. Dat zijn belastingen die worden geheven op goederen die worden geïmporteerd. Het idee daarachter is dat je je eigen markt beschermt, door producten van buiten duurder te maken.
Of niet
Als de VS aan China importtarieven oplegt van 60 procent en 10 procent voor de rest van de wereld, en als in reactie hierop China en de rest van de wereld hetzelfde doen ten opzichte van de VS, dan levert Nederland als internationaal handelsland een grote hap van de economische groei in. In 2025 blijft er dan nog 1 procent groei over, in 2026 nog maar een schamele 0,4 procent.
DNB adviseert het kabinet daarom om ervoor te pleiten dat de EU niet terugslaat met eigen importheffingen als de VS daar mee begint. "Terugslaan met eigen (Europese) handelstarieven lijkt misschien logisch, maar een escalerende tarievenoorlog leidt – zeker ook bij ons – tot minder economische groei."
Minister Eelco Heinen van Financiën is hier overigens niet bang voor, vertelde hij onlangs.