Zo wordt de explosie in Den Haag financieel afgehandeld
Een week na de explosie aan de Tarwekamp in Den Haag is nog veel onduidelijk over de oorzaak en het motief. Wel is duidelijk dat, hoe pijnlijk ook, de financiële afhandeling een belangrijk thema wordt voor slachtoffers en nabestaanden. 'Wie betaalt wat?', wordt een heel belangrijke vraag.
Bij de explosie van vorige week kwamen zes mensen om het leven, onder wie drie mensen uit één gezin. Ook vielen er meerdere gewonden.
Daarnaast was de ravage groot: 19 woningen zijn beschadigd, waarvan vijf zo ernstig dat ze niet meer bewoonbaar zijn. Maar ook de mensen uit het blok van wie het huis niet beschadigd is, kunnen niet naar huis.
In de video hieronder de explosie en het daaropvolgende verdriet in Tarwekamp in de afgelopen week.
Eerste hulp na de explosie werd verleend door Stichting Salvage. Deze stichting is een initiatief van brandverzekeraars en komt bijvoorbeeld ook bij woningbranden ter plaatse.
Stichting Salvage regelde tot de eerste werkdag onder meer de opvang van slachtoffers, als die niet bij familie of vrienden onderdak konden vinden. "In dit geval tot maandag", zegt een woordvoerder van het Verbond van Verzekeraars.
Rol gemeente Den Haag
Daarna nam de gemeente Den Haag de zorg voor de slachtoffers en nabestaanden op zich. Dat is ook hun taak, aldus het ministerie van Justitie en Veiligheid. Er hebben zich 14 huishoudens gemeld voor een woning, meldt de gemeente.
Die krijgen zij van woningcorporatie Staedion, ook al zijn alle getroffen woningen koophuizen.
Onderdak via corporatie
Als de figuurlijke en letterlijke stofwolken op de rampplek zijn opgetrokken, komen er nog meer instanties in beeld.
Verzekeraars spelen een belangrijke rol. Zij moeten immers de materiële schade vergoeden. "Een explosie wordt in de meeste gevallen door een reguliere inboedel- en opstalverzekering gedekt", aldus de woordvoerder van het verbond.
Vergoeding van de verzekering
Voor zover bekend valt in Den Haag een groot deel van de getroffen appartementen onder een vereniging van eigenaren (vve). De opstalverzekering is hierdoor centraal geregeld. Hypotheekverstrekkers eisen vaak zo'n verzekering. Het geld wordt uitgekeerd aan de vve.
Of er een inboedelverzekering is afgesloten, is per huishouden afhankelijk. Zo'n verzekering is er voor de schade aan spullen in je huis. De kans dat huishoudens er geen hebben, is groter dan bij de opstalverzekering. Die laatste is verplicht voor je hypotheek, een inboedelverzekering is dat niet.
Inboedel
Wat er eventueel allemaal gedekt wordt door de verzekering hangt af van de betreffende polis. Als het gaat om de woningwaarde wordt er gekeken naar de herbouwwaarde van het getroffen pand.
"De herbouwwaarde is het bedrag dat een verzekerde nodig heeft om een woning, mocht deze totaal verloren gaan, weer op te bouwen in dezelfde staat en volgens de huidige bouwvereisten", aldus het Verbond van Verzekeraars.
Overlijdensrisicoverzekering
Op welke andere uitkeringen en bedragen slachtoffers of hun nabestaanden recht hebben, hangt ook van de situatie af. "Of er bijvoorbeeld sprake was van pensioenopbouw, een nabestaanden- of wezenpensioen of een overlijdensrisicoverzekering", noemt het Verbond van Verzekeraars als voorbeelden. En dan zijn er nog verzekeringen voor ondernemers, waarvan er ook een aantal aan de Tarwekamp zaten.
Crowdfunding
Er zijn ook particuliere initiatieven. Zo is er een crowdfundingsactie opgezet voor de betrokken bewoners. Er is tot nu toe zo'n 630.000 euro gedoneerd.
Wat de verzekeraars ook uitkeren; ze zullen proberen de rekening door te schuiven. Als er sprake is van een misdrijf, waar het in Den Haag alle schijn van heeft, dan proberen zij de schade nog op de daders te verhalen.
"Dit is wel een lastig en tijdrovend, want dan moeten verzekeraars zich voegen in een strafproces", zegt de belangenvereniging van verzekeraars. "Al heeft dit verder geen invloed op het bedrag dat de gedupeerden krijgen. Dit wordt gewoon vastgesteld door schade-experts en vervolgens betaald."
Koning Willem-Alexander bracht eerder deze week een bezoek aan de rampplek.
Een eventuele rechtszaak is daarom niet alleen van belang om erachter te komen wat er is gebeurd en de verantwoordelijken te straffen. Behalve de verzekeraars kunnen ook bewoners zelf proberen om via de strafzaak - als die er komt en als er mensen worden veroordeeld - een schadevergoeding te krijgen. Ook kan er via een aparte zaak bij de bestuursrechter een schadeclaim worden ingediend. Het voordeel daarvan is dat de bedragen in het algemeen hoger zijn.
Claim via rechtszaak
Welke route er ook bewandeld wordt: het is niet mogelijk om dezelfde schade twee keer vergoed te krijgen. "Als er geld voor spullen via de verzekering wordt uitgekeerd, dan kan dit door bewoners niet ook nog worden gevorderd", zegt een woordvoerder van Slachtofferhulp. Deze organisatie staat slachtoffers van dit soort gebeurtenissen bij, onder meer door te helpen met praktische zaken.
Als bewoners een schadeclaim indienen via de rechtszaak, dan zal dat waarschijnlijk vooral voor immateriële schade schade zijn. "Smartengeld", vat de woordvoerder van Slachtofferhulp samen. "Een vorm van compensatie voor emotioneel leed en verminderde levensvreugde."
Stel dat de veroordeelde daders de schadevordering niet kunnen betalen, dan schiet de overheid voor, via het CJIB. Hier draait de samenleving dan uiteindelijk voor op.
Schadefonds geweldsmisdrijven
Er is nog een reden dat de uitkomst van een rechtszaak van belang is voor de slachtoffers. Als blijkt dat er een misdrijf is gepleegd, kan er een beroep worden gedaan op het Schadefonds Geweldsmisdrijven van de rijksoverheid.
"Geld uit dit fonds dient als tegemoetkoming", zegt de woordvoerder van Slachtofferhulp. "Dit bedrag is niet gebaseerd op de materiële schade, maar op het andere leed. Het draagt bij aan een gevoel van erkenning."
Het Schadefonds gebruikt zes letselcategorieën, waaraan zes vaste bedragen (van 1000 tot 35.000 euro) zijn gekoppeld. De ernst van van letsel bepaalt het bedrag. Dit fonds is er voor overlevenden, maar ook voor directe nabestaanden.
Hiermee houdt de betrokkenheid van de rijksoverheid wel op. "Die pakt pas de regie bij landelijke zaken", aldus een woordvoerder van het ministerie van Justitie en Veiligheid. En de Wet tegemoetkoming schade bij rampen (Wts) is alleen van kracht bij natuurrampen.
vve's aan zet
Voor nu ligt er dus veel bij de gemeente Den Haag. Een woordvoerder zegt dat het nog te vroeg is om iets te zeggen over de herontwikkeling van de getroffen buurt. "De eigenaren, oftewel de vve's, zijn nu aan zet. Voor hulp kunnen die natuurlijk altijd bij ons terecht."
"Ik wil nog wel kwijt dat de geleden schade voor velen niet in geld uit is te drukken", benadrukt de woordvoerder van het Verbond van Verzekeraars, dat dicht bij de rampplek kantoor houdt. "Het is intens verdrietig."
