Nederland wil geld terug van USAID, maar contact loopt stroef
Het ministerie van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking heeft nog miljoenen tegoed van de Amerikaanse hulporganisatie USAID. De organisatie wordt ontmanteld door de regering-Trump en betalingen aan ontwikkelingsprojecten, die deels door Nederland worden gefinancierd, zijn opgeschort of geannuleerd.
Dat bevestigt het ministerie na vragen van RTL Z.
Geld via USAID
Een deel van de hulpprojecten die worden gesteund door de Nederlandse overheid loopt via USAID. Sinds 2014 is er 18,5 miljoen euro overgemaakt aan de Amerikanen, die het geld vervolgens weer uitgeven aan projecten in Afrika.
Maar daar is vorige maand verandering in gekomen. 90 procent van de betalingen is opgeschort, en vrijwel alle medewerkers van USAID zijn met verplicht verlof gestuurd. Zeker 1600 medewerkers hebben al te horen gekregen dat ze ook daadwerkelijk ontslagen worden.
Nederlands geld gestrand
Door de ontmanteling van USAID dreigen ook Nederlandse hulpmiljoenen niet besteed te worden. Al het geld dat tot en met 2023 aan USAID is overgemaakt, is inmiddels besteed, laat het ministerie weten, maar ook vorig jaar werden er nog miljoenen overgemaakt.
Zo werd er 2,2 miljoen euro Nederlands ontwikkelingsgeld betaald voor een project om de Malinese overheid te steunen om de veiligheidssector op te bouwen in het door oorlog geplaagde land. Dat bedrag hangt nu nog in de VS, maar wordt volledig teruggestort, laat het ministerie weten.
1,5 miljoen euro in limbo
Vorig jaar werd er echter ook nog 1,5 miljoen euro overgemaakt voor beter water- en energieverbruik voor boeren in Algerije, Egypte, Jordanië, Irak, Libanon, Marokko, Tunesië, Soedan en Jemen. Dat geld is in ieder geval voor een deel nog niet uitgegeven aan ontwikkelingshulp. Omdat de Amerikanen stoppen met het project, moet het Nederlandse geld dat nog niet is uitgegeven worden teruggestort. Maar op hoeveel geld we nog recht hebben, is nog onduidelijk.
"We proberen contact te krijgen met USAID, maar dat is erg moeilijk. Voor sommige projecten lukt dat, voor andere niet", zegt een woordvoerder. De ambassades in de projectlanden proberen contact te zoeken met de Amerikanen om erachter te komen welk deel van het geld nog niet is gebruikt.
Onduidelijkheid
De afspraak is dus dat niet-besteed geld uiteindelijk wordt terugbetaald, maar het is onduidelijk of dat ook echt gaat gebeuren als USAID in recordtempo wordt opgeheven.
"Op dit moment wordt nog uitgezocht wat de consequenties van besluiten rondom USAID zullen zijn, het is daarom nu te vroeg om iets te kunnen zeggen hoe om te gaan met de onbestede gelden", aldus het ministerie.
Overigens hebben de Amerikanen ook 62.000 euro tegoed van Nederland. Het gaat om een zogenoemde slotbetaling voor een voedselzekerheidproject in Mozambique waar Nederland aan meedeed. Dat geld wordt overgemaakt als USAID een betalingsverzoek stuurt.
Pijn bij Nederlandse NGO's
Ook bij Nederlandse hulporganisaties doet het opdoeken van USAID pijn, bijvoorbeeld bij ZOA. Door het stopzetten van hulpgeld moet die NGO noodgedwongen in 13 landen de projecten stopzetten, meldde RTL Nieuws vorige week. ZOA helpt mensen die getroffen door gewapende conflicten.
Ook in Oekraïne zijn de gevolgen van het stoppen van de Amerikaanse ontwikkelingshulp meteen te merken, zo zie je in deze video.