'Meebewegen met het weer' kan kosten stroomnet met miljarden drukken
Als we met z'n allen, zowel bedrijven als consumenten, meer elektriciteit gaan gebruiken als de zon schijnt of de wind waait, hoeft er veel minder geïnvesteerd te worden in de uitbreiding van het stroomnet. De besparingen kunnen oplopen tot 30 miljard euro, blijkt uit nieuw onderzoek.
Eerder bleek al dat het veel geld kost om het elektriciteitsnet toekomstbestendig te maken. De kosten lopen tot 2040 op tot bijna 200 miljard euro. Dat bedrag wordt vandaag bevestigd in een advies van ambtenaren. Met het geld kan het elektriciteitsnet worden verzwaard, bijvoorbeeld door dikkere kabels te leggen en meer transformatorhuisjes te bouwen.
Maar dat bedrag hoeft veel minder hoog te zijn, als we ons gedrag aanpassen. Voor het eerst is nu uitgerekend hoe hoog die besparingen kunnen zijn. Het rapport 'Slimme keuzes voor een betaalbaar en robuust energiesysteem' is in opdracht van Netbeheer Nederland gemaakt.
Recordtempo
Netbeheerders investeren op dit moment al in recordtempo in het stroomnet. Gisteren werd bekend dat de landelijke netbeheerder Tennet vorig jaar meer dan 10 miljard euro stopte in uitbreiding van het net. Ook de regionale netbeheerders investeren samen miljarden euro’s.
Die investeringen zijn nodig omdat we steeds meer elektriciteit willen gebruiken en het stroomnet in Nederland aan zijn maximum capaciteit zit. Het volle stroomnet kost Nederland tientallen miljarden per jaar, onder meer doordat bedrijven niet kunnen uitbreiden en nieuwbouwprojecten niet aangesloten kunnen worden op het net.
Uitbreiding is dus nodig. Maar het huidige stroomnet net kan ook beter worden benut. Door het opslaan van energie, en opwekking en verbruik van elektriciteit beter op elkaar af te stemmen. Daarmee hoeft het stroomnet minder uitgebreid te worden dan anders het geval zou zijn, en kunnen de benodigde investeringen in het net op het land met 7 tot 30 procent dalen, becijferen de onderzoekers.
Kosten voor huishoudens kunnen ook flink stijgen
Uit het advies van de ambtenaren blijkt ook dat de elektriciteitsrekening van burgers flink kan gaan stijgen, als er te weinig wordt gedaan om de kosten voor het uitdijende stroomnet te dempen. Betaalden huishoudens in 2024 gemiddeld 641 voor stroom, in 2040 kan dat oplopen tot 1257, ongeveer een verdubbeling dus.
Netbeheerders, experts en politiek Den Haag zijn er wel op gebrand dat die kosten binnen de perken blijven.
Bedrijven kunnen op dit moment bijvoorbeeld al gebruik maken van flexibele contracten, waardoor ze het elektriciteitsnet minder belasten. In combinatie met flexibele stroomtarieven kunnen ondernemers daardoor flink worden beloond, met tot 65 procent minder hoge kosten voor stroom.
Opleveren
Als burgers en bedrijven gezamenlijk flexibeler omgaan met hun energieverbruik, kan de stijging van de tarieven die moeten worden betaald voor het gebruik van het elektriciteitsnet in 2040 meer dan 20 procent lager uitvallen. Ook benadrukken de onderzoekers nogmaals dat investeringen in energie-infrastructuur altijd meer opleveren dan ze kosten.
Netbeheer Nederland zegt dat de schade van het volle stroomnet steeds verder oploopt, omdat steeds meer bedrijven niet kunnen uitbreiden of überhaupt geen aansluiting kunnen krijgen. "We zien nu al dat die schade oploopt tot 30 miljard euro per jaar", zegt directeur Hans Peter Oskam.
Spits mijden
Netbeheer Nederland is dan ook groot voorstander van het beter 'meebewegen' met het weer, zegt hij. Op dit moment is er sprake van een grote ‘elektriciteitsspits’ op het net, de uren dat er veel meer stroom wordt afgenomen.
Drie uitdagingen voor energie in Nederland
Volgens het advies van de ambtenaren en de netbeheerders zijn er drie grote uitdagingen, als het gaat om de energievoorziening in Nederland.
- Nederland wil minder afhankelijk worden van onbetrouwbare landen als het gaat om het importeren van energie.
- Nederland wil voldoen aan de internationale afspraken om minder CO2 uit te stoten.
- Tegelijkertijd wil de overheid de energierekening voor burgers en bedrijven betaalbaar houden.
"We zien dat als we die spits gaan mijden, er meer ruimte komt op het elektriciteitsnet om woningen aan te sluiten of nieuwe bedrijven", zegt Oskam. Daarom doen de netbeheerders opnieuw een beroep op bedrijven. Als ze gehoor geven aan die oproep, kan dat ze ook geld schelen, zegt hij.
"We roepen bedrijven op om er echt mee aan de slag te gaan, om die elektriciteitsspits te gaan vermijden, dus op andere momenten stroom te gebruiken. En dan krijgen ze ook een ander bedrag. Dus wij roepen op tot een ander gedrag voor een ander bedrag."
Bedrijven kunnen op steeds meer plekken korting krijgen als ze inderdaad in daluren elektriciteit gaan gebruiken en daarmee de spits mijden. Tegelijk zullen de netbeheerders blijven bouwen aan het stroomnet van de toekomst.
Bouwen, bouwen, bouwen
"Ja, bouwen, bouwen, bouwen is natuurlijk maatregel één. Dus die 195 miljard euro die we gaan investeren, dat zijn daadwerkelijk kabels en leidingen gewoon in de grond in Nederland. Dat is de hoofdmoot van onze oplossing. Maar daarnaast moeten we ook ons gedrag gaan aanpassen, zowel bedrijven als huishoudens."
De netbeheerders roepen de politiek op om de regelgeving aan te passen, waardoor het flexibeler gebruik van het stroomnet ook op grotere schaal mogelijk gemaakt wordt.
