Groeiend ongemak over stijging energierekening huishoudens

Energiecontracten kunnen op jaarbasis tot wel 900 euro van elkaar verschillen, stelt de Autoriteit Consument & Markt. Overstappen naar een andere energieleverancier kan dus flink lonen. 

Daarom wil de ACM graag dat consumenten energiecontracten beter kunnen vergelijken. Niet voor niets publiceert de autoriteit vandaag een overzicht van dure contracten. 

Andere organisaties willen graag een versnelde verduurzaming van huizen of dat de energiebelasting verlaagd of afgeschaft wordt.

Elektriciteitsnet

De discussie over energieprijzen is recent op scherp gezet doordat bekend werd dat de uitbreiding van het elektriciteitsnet de komende vijftien jaar 195 miljard euro gaat kosten. 

Als die kosten worden doorberekend naar huishoudens, gaat de energierekening uiteindelijk met ongeveer 700 euro per jaar omhoog. Al zijn volgens TNO de verschillen tussen huishoudens zeer groot. 

Energieleverancier Essent riep het kabinet al voor de discussie in de Tweede Kamer op om de energiebelasting te schrappen. Dat levert huishoudens volgens het bedrijf zo'n 800 euro per jaar op. 

De onvrede zit niet 'm niet alleen in de prijs. Veel organisaties beklagen zich ook over de onduidelijkheid van de energienota. “Mensen begrijpen hun energierekening gewoon niet”, zei directeur Ike van de Pas van Milieu Centraal. Vergelijken met andere aanbieders is daardoor niet makkelijk. 

Stoken en koken

Het probleem van de hoge kosten zit grotendeels bij de lagere inkomens, die in slecht geïsoleerde huizen wonen zonder zonnepanelen. "Ik spreek mensen die moeten kiezen tussen stoken en koken", zei directeur Bas Ruis van de Fixbrigade. Dat is een organisatie die met lokale initiatieven probeert energiearmoede tegen te gaan. 

Adviseurs gaan bijvoorbeeld zonder winstoogmerk langs de huizen, om ‘achter de voordeur’ mensen te helpen om hun energierekening naar beneden te krijgen. De oplossingen variëren: van het aanbrengen van isolatie of de CV beter afstellen tot financiële begeleiding. 

Daarmee kan de energierekening op korte termijn met gemiddeld 20 procent naar beneden. Maar, gaf Ruis aan, de helft van deze lokale initiatieven dreigt te verdwijnen, omdat veel gemeenten ze niet langer kunnen financieren. 

Verduurzaming verhuur

Een van de pijnpunten zit bij huurwoningen waarvan de verhuurder geen of te weinig stappen zet om de woning te verduurzamen. Daar heb je als huurder vaak geen invloed op, maar je betaalt wel een hoge energierekening.

Wat de Consumentenbond betreft komt er een verbod op verhuurders ‘die er een potje van maken’, vooral particuliere verhuurders. Maar ook tussen woningcorporaties zijn er grote verschillen. 

Vorige maand maakten we een video over de hoeveelheid groene energie in Nederland: 

Dat het huidige kabinet de verplichte aanschaf van een hybride warmtepomp afschafte op het moment dat je CV-ketel aan vervanging toe is, is volgens energie-expert Martien Visser van de Gasunie een gemiste kans. Wat hem betreft zou deze regel opnieuw moeten worden ingevoerd. 

‘Tamelijk dodelijk’

Meerdere organisaties hielden de Kamerleden voor dat de grote politieke wijzigingen op energiegebied mensen niet helpen. Of het nou gaat om de aanschaf van zonnepanelen, betere isolatiematerialen of een warmtepomp.

"De wispelturigheid in beleid is tamelijk dodelijk", zei onderzoeker Peter Mulder van TNO. Ook benadrukten veel organisaties dat het vertragen of zelfs afschaffen van de energietransitie niet helpt om energie betaalbaar te houden. 

De oorzaak van de hoge energiekosten is dan ook niet de energietransitie, stellen zij, maar een combinatie van een laag inkomen en een gebrek aan woningisolatie. Eerder werd al bekend dat hierdoor honderdduizenden Nederlandse huishoudens in energiearmoede leven. Bij een stijgende gasprijs lopen zij het grootste risico. 

Fossiel energiesysteem

Zij zijn het best geholpen met verduurzaming, stelt TNO. Want het subsidiëren van de energieprijs lost de problemen niet op. "Integendeel, het houdt de meest kwetsbare huishoudens langer afhankelijk van een fossiel energiesysteem, dat zeker in tijden van geopolitieke onzekerheid telkens weer om het bijspringen van de overheid vraagt", aldus TNO. 

Daarnaast zou de overheid volgens de netbeheerders moeten stimuleren dat mensen vooral stroom gebruiken als de wind waait of de zon schijnt. Want ook dit kan de kosten voor het elektriciteitsnet flink drukken.

Op dit moment ligt er voor 25 gigawatt aan zonnepanelen, en dit aantal zal toenemen tot 100 gigawatt, stelde directeur Hans Peter Oskam van Netbeheer Nederland. Oskam: "Laat mensen deze zonnestroom alsjeblieft vooral gaan gebruiken als-ie er is."