Nog steeds veel schadelijke stoffen op de grond bij Tata Steel
In de omgeving van Tata Steel komen nog steeds veel schadelijke stoffen neer op de grond. Dat blijkt uit onderzoek van het RIVM. De stoffen kunnen schadelijk zijn voor kinderen. In vergelijking met eerdere metingen is het aantal schadelijke stoffen iets gedaald, maar onduidelijk is wat de exacte oorzaak van die daling is.
Het RIVM meet sinds 2020 in de IJmond, de omgeving waarin Tata Steel ligt, hoeveel polycyclische aromatische koolwaterstoffen (paks) en metalen er in het stof zitten dat is neergedaald op de grond. Het gaat om de neerslag van zogenoemd grofstof.
In het najaar van 2024 is voor de vierde keer een meting gedaan en de resultaten zijn met elkaar vergeleken. Op 22 locaties is stof verzameld, aldus het rapport.
Lichte daling
Ook dit keer blijkt dat er in de IJmond meer paks en metalen op de grond terechtkomen dan in gebieden zonder industrie. Dat geldt vooral in Wijk aan Zee. Wel waren de hoeveelheden paks en aluminium, lood en zink in het stof in de meeste dorpen iets lager dan in 2020. De hoeveelheid ijzer is sinds 2020 flink gedaald. Het is niet duidelijk of de dalingen structureel zijn en wat de precieze oorzaak ervan is.
Enorm filter
Om de verspreiding van stof te beperken heeft Tata Steel net voor de start van de metingen rond een deel van het industrieterrein een windscherm geplaatst. Ook nam het bedrijf een nieuwe ontstoffingsinstallatie in gebruik. Dit is een filter zo groot als een flatgebouw.
Het RIVM kan op basis van de metingen van 2024 niet zeggen of deze en andere maatregelen die Tata Steel heeft genomen effect hebben. Ook de weersomstandigheden zijn namelijk van invloed, zoals windsterkte, windrichting en neerslag. Die omstandigheden zijn elk jaar anders.
Vergelijken lastig
"De resultaten zijn per jaar, stof en locatie heel wisselend, het is lastig om de vergelijking te maken met alleen de meting van 2023. Als we naar alle metingen kijken sinds 2020 zien we gemiddeld een lichte daling", legt een woordvoerder van het RIVM uit.
Maar de hoeveelheid schadelijke stoffen is ondanks de daling nog steeds hoog, vergeleken met zogenoemde achtergrondlocaties buiten de IJmond. Buiten de IJmond is onder meer gemeten bij Castricum en Amstersfoort.
Tien keer zo hoog
"In Wijk aan Zee is de hoeveelheid paks gemiddeld ongeveer tot 10 keer verhoogd ten opzichte van de achtergrondlocaties, de neerslag van lood tot 6 keer hoger. In Heemskerk is nauwelijks verhoging," aldus het RIVM.
Wijk aan Zee ligt van de onderzoekslocaties het dichtst bij Tata. Er werden ook meer sporen van aluminium, arseen, barium, calcium, kobalt, magnesium, molybdeen, nikkel, lood, strontium en zink gemeten dan op andere locaties.
Meer data nodig
Het RIVM wil de situatie de komende jaren in de gaten blijven houden. De organisatie wil daarbij meer zicht krijgen op de factoren die invloed hebben op de hoeveelheid neergedaald grofstof.
"Hoe meer data, hoe beter je kunt uitzoeken wat er speelt. Het vervelende bij grofstof is dat het veel gevoeliger is voor bijvoorbeeld wind dan fijnstof. Maar we gaan ook bekijken of we het onderzoek gerichter kunnen vormgeven zodat we beter kunnen beoordelen of de maatregelen die Tata Steel neemt werken," zegt onderzoekster Janneke Elberse van het RIVM.
Hoewel de hoeveelheid grofstof op de grond daalt, is het volgens haar nog steeds ongewenst dat jongere kinderen ermee in aanraking komen. Het windscherm kan volgens haar wel werken tegen grofstof. De ontstoffingsinstallatie is bedoeld voor fijnstof.
Reactie provincie
Er zijn vanuit de overheid geen eisen aan de hoeveelheid grofstof die neerslaat op de grond, schrijft de provincie in een brief aan gedeputeerde staten.
"Omdat je niet weet waar het vandaan komt. Je kunt het niet één op één koppelen aan de uitstoot aan één fabriek. Er zijn meerdere fabrieken en er varen ook schepen," legt een woordvoerder uit aan RTL Z. Voor fijnstof zijn er wel harde eisen en vergunningen.
Meer problemen
Het is de tweede keer in een week tijd dat Tata Steel onder vuur ligt. Gisteren lekte uit dat bij veel ovens in een van de kookgasfabrieken, de boel niet op orde is door achterstallig onderhoud. In de brief van de omgevingsdienst aan Tata Steel was veel zwartgelakt, maar door een simpele handeling werden de weggelakte delen zichtbaar.
Tata Steel zou bij problemen veel te laat ingrijpen. "Uw handelwijze met betrekking tot inspectie, onderhoud en reparaties van kooksgasfabriek 2 beschouwen wij daarmee als calculerend en opportunistisch", schrijft de omgevingsdienst onder meer aan de directie.
In de video leggen we uit wat er bij Tata Steel gebeurt en wat het effect is op het milieu.
