Amper afsluitingen van stadsverwarming en gasnet ondanks opkomst warmtepomp
Hoewel steeds meer bezitters van zonnepanelen hun huis met een warmtepomp of airco verwarmen, zeggen maar heel weinig mensen de aansluiting op de stadsverwarming of het gasnet op. Jaarlijks laat nog geen procent van de klanten zich afsluiten, blijkt uit een inventarisatie van RTL Z.
Dat komt enerzijds omdat in sommige gevallen de capaciteit van de airco of warmtepomp in koude winters mogelijk niet voldoende is. Klanten willen dan de mogelijkheid houden om via gas of stadverwarming bij te stoken.
Maar bij het laten afsluiten van de stadsverwarming spelen ook de hoge kosten een rol, vermoedt de Vereniging Eigen Huis.
Het is sinds februari 2024 gratis om je te laten afsluiten van het gasnet, terwijl afsluiting van de stadsverwarming maximaal 5.250,99 euro kost. Bij dit bedrag worden alle leidingen van en naar het centrale warmtenet en de woning, inclusief het deel van het warmtenet in de woning, verwijderd.
Vastrecht
"Omdat de leidingen onder druk van warm water staan en er vaak andere kabels en leidingen in de buurt van deze leidingen liggen, is het opgraven van de leidingen een secuur en arbeidsintensief werk. Naarmate de afstand waarover de warmteleidingen worden weggegraven langer is, stijgen de kosten", legt een woordvoerder van Eneco uit.
De exacte afsluitingskosten bij het warmtenet hangen af van hoe lang je het laat afsluiten en op welke manier. Je niet laten afsluiten, terwijl je je huis wel volledig met een alternatief verwarmt kan natuurlijk ook. Maar dan blijf je honderden euro's aan vaste kosten betalen zoals vastrecht en het meettarief.
Het was reden voor Derk Jansen uit Tilburg om zich rond 2017, als een van de eersten in Nederland, toch te laten afsluiten. Zeven jaar later is hij nog altijd tevreden met die keuze.
"Sterker nog, bij mijn buren aan beide kanten staat nu ook een warmtepomp klaar in de gang. Die laten ze deze maand aansluiten en dan laten ook zij zich van stadsverwarming afsluiten."
Gereduceerd tarief
Ennatuurlijk is ooit in gesprek met Jansen op het bedrag van 453 euro uitgekomen, stelt hij. "Eigenlijk hoort het helemaal gratis te zijn. Het is een nutsvoorziening, die moet je zonder beperking kunnen opzeggen. Maar voor dit bedrag is gekozen omdat het een drempel vormt voor gezinnen die de rekening niet kunnen betalen. Het voorkomt dat ze opzeggen en dan later weer geld kwijt zijn aan aansluiten."
10.000 euro bespaard aan vaste kosten
Aan opnieuw aansluiten, moet Jansen zelf niet denken. Hij schat al minstens 10.000 euro bespaard te hebben aan vaste kosten die met de stadsverwarming gepaard gaan.
"Alleen het vastrecht kost al 700 euro per jaar. Dat moet je dus ook betalen als je geen stadsverwarming gebruikt, tenzij je je laat afsluiten zoals ik gedaan heb."
Volgens Jansen is verwarmen met stadsverwarming ook duurder dan verwarmen met een warmtepomp, omdat je met het transport vanaf de warmtecentrale veel warmte verliest.
Keuzevrijheid
Maar die hoge kosten zijn niet de enige reden dat mensen de stadsverwarming vaarwel zeggen, nuanceert een woordvoerder van Ennatuurlijk. "Klanten willen zelf meer regie hebben over hun energiesysteem. Dus niet verwarmen via stadsverwarming, maar bijvoorbeeld via een warmtepomp."
Een goede warmtepomp kost 6000 euro. Volgens Jansen is dat zo terugverdiend. "Je krijgt 3000 euro subsidie. In vier tot vijf jaar heb je die investering eruit, zeker als je zonnepanelen hebt. En er is bijna geen onderhoud nodig. Eens in de zoveel jaar moet je het rooster schoonmaken." Kanttekening is dat een warmtepomp maar een levensduur van zo'n 15 jaar heeft.
Toekomst
Jansen verwacht dat de komende jaren nog meer mensen zich zullen laten afsluiten van het warmtenet. "Mijn buren gaan nu ook. En als er ergens in een hele wijk of flat stadsverwarming wordt aangelegd, moet 70 procent van de bewoners instemmen. Nu warmtepompen beter zijn, verwacht ik dat er veel nee gestemd wordt."
Jansen krijgt daarbij steun van de Vereniging Eigen Huis. Uit eigen onderzoek blijkt dat de monopoliepositie van warmtebedrijven voor 49 procent de woningeigenaren en voor 39 procent van de VvE's een reden is om niet te kiezen voor een aansluiting op een warmtenet, zegt VEH-woordvoerder Hans André de la Porte.
Hij vervolgt: "Zowel de hoge afsluitkosten als het gevoel 'niet meer weg te kunnen bij de energieleverancier' (dus niet kunnen overstappen naar een andere warmteleverancier) spelen een belangrijke rol."
Vijf aanbieders
Nederland telt, verdeeld over het land, vijf grote aanbieders (Vattenfall, Ennatuurlijk, Eneco, SVP en HVC) van stadsverwarming. Die noteerden van 2020 tot en met 2024 gezamenlijk 1590 afsluitingen.
Ruim 192.000 huishoudens lieten zich bij een van de netbeheerders afsluiten van het gas sinds 2020, per jaar zijn dat er inmiddels zo'n 50.000. In absolute getallen veel meer, maar procentueel komt ook dit niet boven een procent uit per jaar.
Het aantal afsluiters stijgt de laatste jaren wel, bij Ennatuurlijk bijvoorbeeld van 66 in 2020 naar 182 in 2024. En bij Vattenfall gaat het van 40 afsluitingen in 2020 naar 113 in 2024.
Bijna niemand betaalt de duurste optie van 5250 euro, aldus de woordvoerder van Vattenfall. Nederlanders laten de leidingen liever afdoppen, dan dat ze zoveel geld moeten betalen.
Krankzinnig
"Die 5250 euro is ook een krankzinnig bedrag. Als je dat aanvecht win je die rechtszaak altijd, denk ik", zegt Jansen. "Maar die afgedopte leidingen liggen helemaal niet in het zicht, dus waarom zou je zoveel betalen."
Hij denkt dat nog meer huishoudens de komende jaren overstag gaan. "Behalve mijn buren hebben meer mensen die ik ken interesse, zeker nu de salderingsregeling verdwijnt willen mensen hun zonnepanelen optimaal benutten en gaan verwarmen ze met elektriciteit."
In de video gaan we in op de kosten van stadsverwarming.
