'Bemiddelaar' Meloni moet de Europese meubelen redden bij bezoek aan Trump
De Italiaanse premier Giorgia Meloni reist af naar het Witte Huis voor een belangrijke ontmoeting met president Trump. EU-leiders hopen dat de rechts-conservatieve politica voor een verlichting van de Amerikaanse importheffingen kan zorgen. Maar waarom juist zij? Vijf vragen en antwoorden.
Meloni bezoekt vandaag officieel de VS in het kader van een staatsbezoek. Het onderwerp van het gesprek zal evenwel de importheffingen zijn. Ze is de eerste Europese leider die bij Trump langsgaat sinds het pauzeren van de heffingen aan de EU.
1. Vanwaar dit bezoek?
Bovenaan de agenda staat de handelsoorlog die Trump heeft ontketend. Hoewel zijn meest extreme importheffingen op Europese goederen zijn gepauzeerd voor 90 dagen, hebben alle EU-landen en dus ook Nederland nog altijd te maken met een stevige standaardheffing van 10 procent.
Daarnaast zal waarschijnlijk worden gesproken over defensie. De defensie-uitgaven van Italië stijgen weliswaar, maar het land voldoet niet aan de NAVO-norm waar Trump zo op hamert. Hij dreigde al meermaals dat bondgenoten die onvoldoende bijdragen niet op Amerikaanse militaire hulp hoeven te rekenen.
2. Waarom reist Meloni af en bijvoorbeeld niet voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie?
Meloni heeft een goede relatie met Trump, met wie ze als partijleider van de populistische radicaalrechtse partij Fratelli d’Italia een ideologie deelt. Meloni was ook de enige Europese leider die begin dit jaar aanwezig was bij Trumps beëdiging als president. Trump noemde haar toen een 'fantastische leider en persoon'.
De Italiaanse premier is voorzichtig met het uiten van kritiek op Trumps grillige buitenlandse beleid en zijn tactloze en feitelijk onjuiste uitspraken over de EU en Oekraïne. Ze reageerde opvallend kalmpjes toen Trump aanvankelijk een heffing van 20 procent op alle goederen uit de EU oplegde. Ze zei toen dat 'paniekzaaierij veel meer schade aanricht dan importtarieven'.
Tegelijkertijd staat Meloni binnen de EU bekend als een pragmatische regeringsleider die bereid is tot samenwerken en het sluiten van compromissen. Dit in tegenstelling tot andere populisten binnen de EU, zoals de Hongaarse premier Orbán en de Servische president Vucic. Zo kan Meloni van gevreesde populist plots uitgroeien tot de redder van de EU.
3. Wat vinden andere landen ervan dat juist Meloni afreist naar Washington?
Met name Frankrijk en Duitsland, van oudsher de twee grootmachten binnen de EU die veel voor het zeggen hebben, zullen er toch niet helemaal gerust op zijn dat Meloni hun spreekbuis is. De Italiaanse omschreef de euro ooit als een vorm van slavernij en staat van oudsher niet bepaald bekend als iemand die de Europese waarden en integratie verdedigt. "Breng deze EU ten val", zei ze in 2019 in een toespraak op het ultraconservatieve CPAC-congres in de VS.
Meloni is ook bevriend met zakenman Elon Musk, die zich heeft ontpopt tot omstreden regeringsadviseur van Trump. Musk haalde zich onlangs de woede van veel Europese politici op de hals door zijn steun uit te spreken voor de omstreden Duitse politieke partij AfD en de Britse rechts-extremistische activist en hooligan Tommy Robinson.
4. Wat wil de EU?
Zo veel mogelijk vrije handel. Daarvoor is het Europese handelsblok vermoedelijk wel bereid om bijvoorbeeld extra gas of andere grondstoffen in te kopen bij de Amerikanen, of het schrappen van importheffingen op Amerikaanse auto's. Want dat lijkt de gemakkelijkste weg uit het handelsconflict tussen de VS en Europa: een nieuwe deal die Trump in eigen land kan verkopen als Amerikaanse overwinning.
Zo maakte Trump zijn oorspronkelijke importheffingen bekend:
De EU wil vooral niet dat het conflict uitdraait op een jarenlange handelsoorlog met heffingen over en weer. Die zou ook de Europese economie behoorlijk hard kunnen raken en een handelsland als Nederland in het slechtste scenario zelfs in een recessie doen belanden.
5. Maar is dat ook wat Meloni wil?
Dat zal nog moeten blijken. Meloni heeft in eigen land ook te maken met de importheffingen die de Italiaanse economie schaden. De andere EU-leiders hopen dan ook dat Meloni optreedt als bemiddelaar die de belangen van alle EU-landen verdedigt. Italië is immers ook een exportland met een handelsoverschot van 40 miljard euro met de VS.
Slaagt zij daar in, dan zou dat haar eigen macht binnen de EU ook vergroten. "Als zij de onderhandelingen met Trump verlicht zonder Europa te straffen, zal zij er veel sterker uitkomen", zegt de Italiaanse politiek analist Lorenzo Castellani in een interview met Reuters.