Waarom Trump zo fel van leer trekt tegen voorzitter centrale bank: 'Zondebok nodig'

Het is allemaal te doen om de rente. Trump wil graag dat die verlaagd wordt, omdat een renteverlaging de economie stimuleert. Geld lenen wordt in dat geval goedkoper en sparen levert minder op. Bestedingen door consumenten en bedrijven komen hierdoor op gang. Er wordt meer geld verdiend en ook de staat kan meer belastingen innen. 

Toch gaat Powell, in tegenstelling tot zijn Europese collega's, niet over tot een renteverlaging. "Dit besluit is uitstekend te verdedigen", zegt emeritus hoogleraar monetaire economie Lex Hoogduin, die ook in de directie zat van de Nederlandse centrale bank DNB. 

Effect inflatie 

Hij zegt dat een renteverlaging voor de korte termijn misschien effectief is, maar voor de lange termijn tegenovergestelde effecten creëert. "De economische groei gaat dan vastlopen, met een recessie tot gevolg."

De hoge inflatie 'zorgt er ook voor dat een renteverlaging nu helemaal niet kan', vult RTL Z-beurscommentator Durk Veenstra aan. Bij een hoge inflatie moet de economie juist afgeremd worden. Een renteverhóging is dan logischer. 

Volgens Hoogduin zit Amerika en dus ook de Fed in een lastig parket. "Ze hebben te maken met een hoge inflatie tegenover en een lage economische groei. Dit maakt de situatie ingewikkeld. Daarom is het goed dat de Fed even afwacht. Rentebesluiten worden ook niet alleen door Powell genomen, maar door meerdere mensen."

En al zou Trump wel gelijk hebben, zegt Hoogduin, dan 'hoort de politiek zich niet met de centrale bank te bemoeien'. Volgens hem is de rente een van de verleidelijke instrumenten voor politici. Een land kan hierdoor simpel gezegd meer geld innen zonder schulden te maken of de belastingen te verhogen. 

Zondebok gezocht 

De voormalig hoogleraar ziet dat Trump daarom in Amerika en wereldwijd niet de enige politicus is die aan deze knop wil draaien. "Het uitoefenen van druk is niet vreemd." Al is het volgens Hoogduin nog nooit in zulke hoekige taal gegaan. De situatie-Trump maakt volgens hem eens te meer duidelijk dat politiek zich niet rechtstreeks moet bemoeien met rentebesluiten. 

Trump maakt er geen geheim van dat hij Powell het liefst ziet vertrekken als Fed-voorzitter. "Hij zoekt gewoon een zondebok", zegt Veenstra. Hij doelt op de financiële markten die door Trump op de kop zijn gezet. De president wil daar volgens Veenstra tegenstanders verantwoordelijk voor houden. 

"Ik weet niet of Trump Powell kan ontslaan, maar hij kan het proberen. Mocht het gebeuren, dan stort de markt verder in. Dan wordt Amerika echt een derdewereldland", aldus Veenstra.

Hoewel Trump zelf zegt dat Powell vertrekt als de president het wil, is het ook voor verschillende Amerikaanse media niet helemaal duidelijk wat de macht van Trump is op dit gebied. Een rechtstreeks ontslagbevel lijkt niet te kunnen, maar er zijn wellicht omwegen. Het is in ieder geval nog niet eerder gebeurd dat een president een vertrek van de Fed-voorzitter eist. Wel is helder dat de politiek invloed heeft bij Fed-benoemingen.

Termijn Powell 

Toch is het maar de vraag of Trump hem echt weg wil hebben. Trump zou dan namelijk een van zijn zondebokken kwijt zijn. Het scheelt volgens Hoogduin dat de Fed financieel niet afhankelijk is van de overheid. De Fed heeft reserves en de banken zijn aandeelhouder.

Powell, in 2017 door Trump zelf voorgedragen, maakt nog geen aanstalten om te vertrekken. Zijn termijn loopt in ieder geval nog een jaar door. 

Hoogduin verwacht dat de Fed en Powell zelf ook wel de spierballen willen laten zien en niet zomaar zwichten voor politieke druk. Hij verwijst naar een quote van wijlen Wim Duisenberg, voormalig bankier en minister van Financiën: "Centrale banken zijn net als slagroom. Hoe harder je klopt, hoe stijver ze worden." 

Trump heeft niet alleen ruzie met Powell: