Waarom het tot nu toe een hectisch jaar is voor de Rotterdamse haven
De eerste maanden van dit jaar waren onstuimig voor de Rotterdamse haven. Stakingen, slecht weer, nieuwe vaarschema's van rederijen en de geopolitieke omstandigheden zorgden ervoor dat het soms heel rustig was en en een moment later weer heel erg druk.
De importheffingen die de Amerikaanse president Donald Trump aan landen wereldwijd oplegde, worden volgens een woordvoerder van de Port of Rotterdam nog niet enorm veel gevoeld. "De importheffingen van de Verenigde Staten op exportgoederen uit Europa hebben nog geen groot effect gehad op de overslag van januari tot en met april 2025. Het veroorzaakt uiteraard wel onrust in de markt, wat niet goed is voor de handel."
En onrustig was het de afgelopen maanden sowieso al voor de containervaart. Schepen komen bijvoorbeeld niet op tijd, wat weer invloed heeft op containerterminals (die gebonden zijn aan een maximumcapaciteit) en de vervolglogistiek (binnenvaart, vrachtwagen en trein). De gevolgen hiervan zijn voelbaar in Rotterdam, waar verreweg de grootste (container)haven van Nederland gevestigd is.
Vaarschema's
Dit erkent de woordvoerder. Zij wijt de deining in de containervaart vooral aan vaarschema's die op de kop zijn gegaan, zeg maar de dienstregeling voor grote zeeschepen. Verschillende grote rederijen werken samen om zo efficiënt mogelijk te varen en om de capaciteit op schepen zo goed mogelijk te benutten.
De grootste rederijen hebben zich hierom verenigd in allianties. Het Deense Maersk en het Italiaans-Zwitserse MSC dreven uit elkaar waarna de eerste in zee ging met het Duitse Hapag Loyd. Deze nieuwe 'Gemini Cooperation' ging begin dit jaar van start, met alle gevolgen van dien voor havens en alle andere logistieke partners die zich moeten aanpassen. De Rotterdamse haven is namelijk een van de hubs voor deze alliantie.
Transportondernemers merken ook wat van de overhoop geraakte schema's, zegt hun ondernemersorganisatie Transport en Logistiek Nederland (TLN). Dit komt door 'onverwachte wijzigingen in scheepsaankomsten en routing', zegt een woordvoerder. Dit heeft gevolgen voor de 'planning en afhandeling' van containers.
"Sommige rederijen wijken met bepaalde schepen uit naar andere havens, zoals Antwerpen, wat leidt tot extra kilometers en onzekerheid over aankomst- en aflevertijden", vervolgt TLN. Vrachtwagenchauffeurs zijn daardoor langer onderweg om een lading op te halen en naar de volgende bestemming te brengen. De Belgische zakenkrant De Tijd schreef eerder deze maand al dat ook Antwerpen en andere West-Europese havens te kampen hebben met opstoppingen.
'Complexe puzzel'
"Daarnaast sluiten terminals soms tijdelijk voor het inleveren van lege containers om ruimte te creëren, wat zorgt voor overbelasting bij depots en omrijdroutes voor chauffeurs. Tijdens piekmomenten bereiken terminals hun maximale capaciteit, wat vertragingen, hogere kosten en logistieke inefficiëntie veroorzaakt", besluit de woordvoerder van TLN.
Ook de brancheorganisatie voor binnenvaartschippers, Koninklijke Binnenvaart Nederland (KBN), zegt dat het nu heel druk is. Er wordt gesproken van een 'complexe puzzel'.
Andere redenen
Naast de vaarschema's spelen volgens de Rotterdamse haven ook mist en wind, stakingen bij containerterminals en de situatie in de Rode Zee mee. Rederijen mijden deze zee in het Midden-Oosten zoveel mogelijk uit vrees voor aanvallen van Houthi-rebellen uit Jemen. De route via Kaap de Goede Hoop is het alternatief. Deze route duurt weken langer en is duurder voor rederijen.
Schepen die hierdoor de haven eerder niet aan konden doen, komen nu later en soms ook nog eens tegelijk. Om een beeld te geven: op één schip kunnen gemiddeld 23.000 zeecontainers worden vervoerd. Een container (TEU) is meer dan 6 meter lang en ruim 2,5 meter hoog.
Haveneconoom Bart Kuipers van de Erasmus Universiteit spreekt van een 'perfect storm', maar dan in negatieve zin, voor de haven van Rotterdam. "Het is een cliché, maar alles komt bij elkaar. Alle factoren samen zorgen dat het op een bepaald moment plotseling druk is."
Wel plaatst hij de drukte in perspectief. "Het is vaker druk geweest in de haven. En ook vaker rustig."
Dit bevestigt de haven zelf. Het is in z'n totaliteit tot nu toe nog niet 'extreem druk' geweest. De woordvoerder zegt dat januari eerder een rustigere maand is geweest. Over mei zijn nog geen cijfers bekend.
Piekmomenten
De problemen komen vooral door de piekmomenten, zeggen Kuipers en de woordvoerder van de Rotterdamse haven. Het gaat dan vooral om de momenten waarop volgeladen schepen binnenkomen en verwerkt moeten worden.
Hoe zit het met andere Nederlandse zeehavens?
Woordvoerders van andere grote Nederlandse zeehavens, Amsterdam, Groningen Seaports (Delfzijl en Eemshaven) en North Sea Port (Vlissingen en Terneuzen), geven aan dat de bovengenoemde problematiek vooral speelt in de containervaart.
Omdat hun havens zich hoofdzakelijk richten op andere soorten vracht en veel minder containers verwerken dan de haven van Rotterdam, worden ze op dit moment niet of nauwelijks geconfronteerd met plotselinge opstoppingen.
"De hoeveelheid vracht fluctueert het hele jaar door", vertelt Kuipers. Al zijn er volgens hem wel momenten waar rekening mee gehouden kan worden. Zoals Chinees Nieuwjaar, wanneer de fabrieken en de scheepvaart in China even tot stilstand komen. Verder zegt hij dat dit jaar laat zien dat er ook veel onzekerheden van invloed zijn.
Desondanks waagt de woordvoerder van de Rotterdamse Haven zich wel aan een positieve voorspelling. "We verwachten weinig verschuivingen in overslag het komende jaar. Ook zien we dat iedereen hier wat meer gewend is geraakt aan de nieuwe vaarschema's. We hopen dat het ergste achter de rug is."
Voor de Rotterdamse haven zijn ook personeelstekorten een uitdaging. Daarom is iedere helpende hand welkom zei directeur Boudewijn Siemons vorig jaar:
