Eén op de vijf winkeliers negeert tabaksverbod, vooral kleine supers en avondwinkels
Het vorig jaar ingevoerde tabaksverbod werd in de afgelopen tijd door één op de vijf supermarkten en horecagelegenheden niet opgevolgd, concludeert de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit. Het gaat vooral mis in de kleine supermarkten en avondwinkels.
Sinds 1 juli 2024 mogen er geen sigaretten, andere tabaksproducten en vapes meer verkocht worden in supermarkten en horecagelegenheden. Op basis van 363 inspecties, die van juli tot een met december vorig jaar gedaan zijn, ondervond de NVWA dat het desondanks nog vaak misgaat.
Vooral avondwinkels en kleine supermarkten gingen de mist in. Daar werd bij respectievelijk 44 en 23 procent van de controles een officiële waarschuwing uitgedeeld. In grote supermarkten (4 procent) en horecagelegenheden, voo ral snackbars, (9 procent) ging het stukken beter.
Strenger
Na een herinspectie bij 40 van de eerder gecontroleerde locaties ging het in 73 procent van de gevallen wel beter. De NVWA gaat vanaf nu wel strenger optreden, omdat het verkoopverbod 'al enige tijd bekend' is.
"We brengen ons optreden in lijn met dat bij andere overtredingen van de Tabaks- en rookwarenwet. Dat betekent dat we bij een eerste overtreding van het verkoopverbod voortaan direct een boete geven." Nu zijn er officiële waarschuwingen uitgedeeld, maar nog geen boetes.
In totaal moesten er vorig jaar zo'n 6.000 supermarkten stoppen met de verkoop van rookwaren. Aangezien het verbod al lang in de lucht hing, speelden ondernemers er alvast op in. Zo zijn er tussen 2021 en 2024 656 verkooppunten bij gekomen. Het gaat om speciale tabakswinkeltjes of andere winkels waar tabak nog wel verkocht mag worden.
Deze nieuwe verkooppunten bleken zich vaak gevestigd te hebben in de buurt van een supermarkt, schrijft de NVWA. "Het merendeel van de verkooppunten voldeed aan de eisen. Maar bij een derde van de nieuwe speciaalzaken waren reclame en producten nog van buiten door de open deur zichtbaar." Iets dat niet mag.
Online
Het online verkopen van rookwaren is al een jaar langer (sinds 1 juli 2023) verboden. Toch ziet de NVWA dat het bij websites en op sociale media ook niet altijd goed gaat. 'In 2024 voerde we (her)inspecties uit bij 232 websites. Hierbij constateerden we 33 overtredingen. Dit is een percentage van 14 procent."
Ook werden er ruim 1800 posts verwijderd van sociale media. De online verkoop van rookwaren en aanverwante artikelen lijkt zich namelijk "in toenemende mate te verplaatsen van reguliere websites naar social media". Dit wordt door de NVWA 'zorgelijk' genoemd. Boetes geven aan online verkopers is voor de NVWA veel lastiger.
De toezichthouder vindt dat socialemediaplatforms 'onvoldoende' meewerken. Ze zouden graag zien dat de grote techbedrijven helpen met het preventief scannen en verwijderen van advertenties en meer steun bieden als er een overtreding geconstateerd is.
Demissionair staatssecretaris Jeugd, Preventie en Sport Judith Tielen schrijft in brief aan de kamer dat ze de verkoop van tabak via sociale media 'zorgelijk en onwenselijk' vindt. In deze brief wordt ook nog een keer benoemd dat de NVWA drie miljoen euro extra krijgt om onder andere de handhaving op vapes te 'intensiveren'.
Rookverbod
Het rookverbod werd in 2024 ook niet altijd voldoende nageleefd. Vooral niet tijdens evenementen. Bij een bezoek aan 50 evenementen legde de NVWA 35 boetes op aan ondernemers. In de horeca (1236 controles) constateerde de toezichthouder dat het in 35 procent van de gevallen niet volgens de regels gaat. Daarnaast was 29 procent van de bezochte 'rookvrije schoolpleinen' vorig jaar niet rookvrij.
Het kopen van vapes via sociale media is niet zo heel ingewikkeld, vertellen ook deze jongeren:
