Nederlandse banken investeren weer meer in wapens: 'Ogen niet sluiten'

Lange tijd waren ING, ABN Amro en de Rabobank terughoudend over het financieren van de defensie- en wapenindustrie. Dit vanwege de negatieve reputatie van wapens, die gebruikt worden in conflictgebieden op een manier waarop investeerders doorgaans geen zicht hebben. 

Maar ook vanwege hun eigen ESG-beleid voor duurzaam en verantwoord financieren. Waarbij ESG staat voor de invloed op Environmental (milieu), Social (maatschappij) en Governance (goed bestuur). Kortom: profiteren van investeringen in meer wapens was bepaald niet salonfähig.

Beeld verschuift 

Sinds er een oorlog woedt in Europa is dat beeld duidelijk aan het verschuiven. ING stapt samen met vier buitenlandse banken in een nieuwe 'defensiebank', de Defence, Security and Resilience Bank (DSRB), maakte de bank gisteren bekend. De DSRB is opgericht om NAVO-landen te helpen met de financiering van wapens, militair materieel en andere 'defensiebehoeften'.

Dit als reactie op de toezegging van NAVO-landen om op termijn niet 2 maar 5 procent van hun BBP in defensie te investeren. Dat zou in het geval van Nederland betekenen dat de huidige defensie-uitgaven van 20 miljard euro, zouden stijgen naar circa 50 miljard euro per jaar(afhankelijk van de BBP-ontwikkeling).

'Wereld totaal veranderd'

"De wereld is totaal veranderd", zegt beurscommentator Durk Veenstra. "Door de Russische inval van Oekraïne en het feit dat Europese landen sinds het aantreden van president Trump meer op zichzelf zijn aangewezen voor hun defensie. We zijn anders gaan denken over 'geen wapens'. Dat komt omdat veiligheid weer thema nummer 1 is en niet nummer 10."

Veenstra wijst ook op het aantrekkelijke investeringsklimaat dat is ontstaan door de nieuwe NAVO-norm. "Die kansen voor banken om te investeren in de wapenindustrie waren er altijd wel, maar ze kozen er bewust voor die niet te pakken. Maar tijden veranderen en nu is er ook noodzaak toe. Dus worden die kansen nu weer gepakt. En die kansen zullen alleen maar groeien."

Niet alleen ING past zijn investeringsbeleid aan ten aanzien van defensie. Ook Rabobank zegt een bijdrage te willen leveren aan het beschermen van de stabiliteit van Nederland en Europa. "Behalve dat we ervoor moeten zorgen dat onze betalingssystemen blijven werken, vraagt dit ook een investering in de Nederlandse defensie-industrie", zegt een woordvoerder van de bank tegen RTL Z. 

Hij wijst op het verzoek van begin december vanuit de Tweede Kamer dat de defensie-industrie alle mogelijke steun verdient, en dat banken een grotere rol moeten spelen in de financiering. "Daar staan wij welwillend tegenover", aldus de woordvoerder. "We sluiten onze ogen niet voor de huidige geopolitieke onrust in de wereld."

Bedrijven die actief zijn in defensie, kunnen daarom aankloppen bij de Rabobank voor een lening en andere financiële dienstverlening. Hoeveel geld Rabobank precies investeert, maakt de bank vooralsnog niet bekend. De bank sluit desgevraagd niet uit dat het op een later moment ook een bijdrage zal leveren aan de nieuwe defensiebank DSRB.

Europees defensiefonds

Ook ABN Amro slaat een nieuwe richting in. Die bank maakte in juni bekend dat het voor het eerst 10 miljoen euro investeert in een speciaal Europees defensiefonds, dat zich richt op startende bedrijven in de Europese defensie-industrie. Denk aan startups in in cybersecurity, robotica, kunstmatige intelligentie en ruimtevaarttechnologieën.

Die nieuwe koers werd eergisteren nog eens bevestigd bij de presentatie van de halfjaarcijfers. "Wij zetten ons in voor de ondersteuning van de Europese soevereiniteit en defensie-industrie", schrijft de bank bij de cijfers. 

Ook ABN Amro ziet een toename van het aantal financieringsaanvragen van bedrijven in de defensie-industrie. "We staan hiervoor open en volgen daarbij de richtlijnen van de Verenigde Naties en ons eigen mensenrechtenbeleid."

Duitsland is bezig met een grote inhaalslag, zie je in deze video:

De drie grootbanken zeggen opdrachten met klanten in de defensie-industrie goed te zullen screenen. Dit om te voorkomen dat zij handelen met controversiële regimes, of dat ze de productie of handel in controversiële wapens financieren. Denk aan clustermunitie, antipersoonsmijnen, biologische wapens of chemische wapens.

Kleinere banken tegen wapens

ASN Bank en Triodos houden juist vast aan hun anti-wapenbeleid. Zij vinden dat private partijen niet zouden moeten investeren in wapenfabrikanten. 

"We kunnen en mogen niet negeren dat dit soort bedrijven en hun investeerders baat hebben bij conflicten. Het is hun bedrijfsmodel", schreef Triodos-directeur Hadewych Kuiper recent. 

ASN Bank zegt te willen voorkomen dat zij rendement realiseren door gewapende conflicten of geweld in het algemeen. "Bij ons weet je dat je niet profiteert van gewelddadige conflicten."