Kabinet wil winsten en 'ondernemerschap' in kinderopvang beperken met nieuwe regels

Dat schrijft staatssecretaris Jurgen Nobel van Sociale Zaken vandaag in een brief aan de Tweede Kamer.

Het kabinet werkt aan een nieuw stelsel waarin de kinderopvangtoeslag verdwijnt en werkende ouders nog maar een klein deel van de kosten voor kinderopvang betalen. Het grootste deel van het geld, zo’n 9 miljard euro per jaar, betaalt de overheid dan rechtstreeks aan de kinderopvangorganisatie.

Het nieuwe stelsel moet een nieuwe toeslagenaffaire voorkomen. Duizenden huishoudens kwamen eerder in de problemen doordat zij onbedoeld te veel toeslag ontvingen - en dat moesten terugbetalen.

Het wetsvoorstel waarmee het nieuwe stelsel geregeld wordt, wordt volgende maand openbaar gemaakt, zegt Nobel. En het beoogt heel wat wijzigingen voor ouders en de sector.

Want de overheid gaat naar eigen zeggen anderhalf keer meer betalen dan nu het geval is en daarmee bestaat het risico op ongeoorloofde staatssteun. Om dat te voorkomen 'acht het kabinet het onontkoombaar om in het nieuwe stelsel kinderopvang aan te merken als dienst van algemeen economisch belang (DAEB)', aldus de staatssecretaris.

Woningcorporaties

Zo'n status geldt op dit moment bijvoorbeeld ook voor woningcorporaties en houdt onder meer in dat de kosten en winsten die kunnen worden vergoed door de overheid begrensd zijn.

Volgens Nobel moeten nieuwe regels 'excessieve overwinsten' en prijsstijgingen in de kinderopvang voorkomen. Daarom mogen de topinkomens in de sector niet meer boven de zogenoemde Balkenendenorm van de Wet Normering Topinkomens uitkomen.

Wel moet er ruimte blijven voor ondernemers om te investeren en een 'redelijk rendement' te kunnen maken. Ook moet er geen onnodige administratieve druk bijkomen voor de ondernemers, schrijft Nobel.

Volgens Michiel van Dam, ondernemer achter de opvangorganisatie Woest Zuid in Amsterdam, komt die administratieve druk er juist wel - en gaat er zo meer aandacht naar 'papierwerk dan naar kinderen.' Van Dam en andere opvangorganisaties waarschuwen ook voor langere wachtlijsten en minder, in plaats van meer opvangplekken voor kinderen.

Belemmeringen

De regelgeving werpt een enorme belemmering op voor het vrije ondernemerschap in de branche, vindt hij. "De bewegingsvrijheid die je hebt als organisatie wordt ingeperkt." Bijvoorbeeld in de tarieven die je hanteert of de aanbiedingen die je kunt doen, aldus de ondernemer. 

"Het wordt eenheidsworst", en dat is volgens hem niet per se goed voor de kwaliteit van de opvang. Bovendien zijn de winsten in de sector al niet groot, en beperkt het de mogelijkheden van de sector om te kunnen investeren, zegt de ondernemer.

En die investeringen zijn volgens Van Dam juist hard nodig om de groeiende vraag bij gratis kinderopvang te kunnen opvangen. "We zullen 200.000 plaatsen erbij moeten organiseren, daar heb je investeringen voor nodig."

'Dit doen we voor de ouders'

Maar niet iedereen is het met hem eens. Je moet inderdaad aandacht houden voor ondernemerschap en kwaliteit, vindt Marjet Winsemius, directeur van de Stichting voor Werkende Ouders. "Er spelen echter veel eigen belangen in de sector. De staatssecretaris heeft ons altijd betrokken en geeft in zijn brief wel 8x aan dat hij ondernemerschap in de sector belangrijk vindt en daar alle ruimte aan wil geven. Dus ik begrijp niet goed waarom de sector moord en brand schreeuwt."

"We moeten onthouden dat we dit voor de ouders doen", zegt Winsemius. "Nooit meer een terugvordering, nooit meer een toeslagenaffaire. Het gaat om veel belastinggeld dat moet je kunnen verantwoorden. Het mag niet zomaar weglekken."

"Het is een investering in deze mooie sector die zoveel bijdraagt aan de ontwikkeling van kinderen, ouders, de economie en maatschappij", zo besluit Winsemius.