Van dranktaks tot uitgeklede NPO: dit willen politieke partijen echt
Het Centraal Planbureau publiceerde vorige week honderden pagina's aan doorrekeningen van verkiezingsprogramma's. De grote lijnen zijn wel duidelijk, maar in de krochten bevinden zich ook nog wat onverwachte maatregelen. Zo moet de NPO bij sommige partijen het veld ruimen en pleiten partijen op zowel links als rechts voor een hogere alcoholaccijns.
Belangrijk om te weten is dat het CPB eigenlijk niet de verkiezingsprogramma's doorrekent, maar alle maatregelen die de partijen aanleveren bij het CPB. Meestal zijn dat de voorstellen uit het verkiezingsprogramma, maar dan concreter. Soms leveren de partijen ook maatregelen aan die helemaal niet in het verkiezingsprogramma staan, bijvoorbeeld om het financiële plaatje rond te krijgen.
Schrikken bij de NPO
Neem de NPO. De VVD schrijft in zijn verkiezingsprogramma in te zetten op een NPO die 'efficiënter, transparanter en toekomstbestendiger' wordt en teruggaat naar de kerntaken. Dat daar een bezuiniging aan vast zit, zal mensen niet verbazen. Maar uit de doorrekeningen van het CPB blijkt dat de VVD liefst 400 miljoen euro wil bezuinigen op de NPO. Dat is bijna de helft van het budget.
Bekijk hier de hoogtepunten van het RTL Verkiezingsdebat: (tekst gaat door onder video)
En de VVD is niet de enige partij die het mes wil zetten in de publieke omroep. JA21, dat inmiddels in de peilingen ongeveer even groot is als de VVD, schrijft in zijn verkiezingsprogramma dat de NPO teruggebracht moet worden tot twee zenders. Bij het CPB levert de partij echter iets heel anders aan: afschaffing van de NPO. Dat levert dan ongeveer 700 miljoen op.
De BBB en de SGP willen een half miljard bezuinigen op de publieke omroep. Voor dit artikel kijken we vooral naar de partijen die hun programma hebben laten doorrekenen, maar we weten ook dat de PVV voor het opdoeken van de NPO is. Al bij al betekent dat, dat de NPO het nodige te vrezen heeft als er een rechts kabinet gevormd kan worden.
Een onwaarschijnlijke anti-alcoholcoalitie
Vier partijen geven bij het CPB aan de alcoholaccijns te willen verhogen. Drie daarvan schreven dat ook op in hun verkiezingsprogramma's: ChristenUnie, SGP en, wellicht verrassender, het progressieve Volt. Het bijzondere viertal wordt gecompleteerd door D66, ook een liberale partij. In het verkiezingsprogramma staat hier overigens geen woord over.
Bevriezen basispakket zorg
Uit de doorrekeningen blijkt ook dat een hoop partijen controles bij de tandarts in het basispakket willen brengen. In ieder geval Volt, CU, SGP, D66, NSC en GroenLinks-PvdA willen dat. Tegelijkertijd willen deze partijen, met uitzondering van GroenLinks-PvdA, een rem zetten op de zorgkosten. Na de uitbreiding van het pakket, willen zij allemaal het basispakket bevriezen. Dat betekent dat het niet meer automatisch wordt aangepast met nieuwe behandelingen die beschikbaar komen door wetenschappelijke vooruitgang.
De VVD en JA21 willen ook het pakket bevriezen, zonder het eerst uit te breiden. Het CDA hangt er wat tussenin, en wil niet meer automatisch het pakket uitbreiden, maar wel de mogelijkheid openhouden om nieuwe behandelingen toe te voegen.
Billen bloot over de hypotheekrenteaftrek
Minstens zo fijn voor kiezers die in hun maag zitten (of juist niet) met de afbouw van de hypotheekrenteaftrek, is dat uit de doorrekeningen meer duidelijk wordt over hoe partijen dat nu eigenlijk willen doen. GroenLinks-PvdA en D66 trekken er twaalf jaar voor uit, het CDA zelfs 30 jaar, De ChristenUnie wil het belastingvoordeel in 15 jaar afbouwen en Volt zou dat nog in de komende kabinetsperiode doen.
NSC roeit tegen de stroom in en wil juist dat huiseigenaren op termijn langer dan 30 jaar recht hebben op hypotheekrenteaftrek. Vermoedelijk zal daarvoor echter weinig tractie ontstaan: NSC staat op 0 zetels in de peilingen.