Verveelde konijnen doodongelukkig: zo blijft jouw huisdier uitgedaagd
Een snuffelmat, wc-rollen in een schoenendoos of een groenteslinger met gezonde snacks: op het eerste gezicht lijken het vooral unieke knutselprojectjes, maar bij Dierenopvangcentrum Het Knaagspoor in Ridderkerk, vervullen ze een belangrijke rol. Deze zogenoemde 'verrijkingsspellen' zorgen ervoor dat de knaagdieren in de opvang continu uitgedaagd worden. "Iedereen moet thuis aan de slag."
Terwijl het aanbod van spellen voor honden en katten enorm is, blijft het aanbod voor konijnen en knaagdieren beperkt. Dat moet anders, dacht Hesther Trip, dierenverzorger bij Het Knaagspoor. Ze besloot daarom de spellen zelf te maken.
Helpen ontspannen
"Verrijkingsspellen werken stressverlagend en voorkomen ongewenst gedrag", vertelt Trip. "Dat komt doordat de dieren mentaal worden uitgedaagd en dat werkt door in het lichaam. Daardoor raken ze uitgeput." De prikkels helpen de dieren te ontspannen.
En als er iets is waar ze in de opvang behoefte aan hebben, is dat ontspanning. "De konijnen die binnenkomen, hebben al wat meegemaakt", vertelt Trip. "Een asiel is meer stressvol dan een thuisomgeving. Konijnen kunnen van de stress aan tralies gaan knagen en kunnen dingen slopen. Ze zijn niet direct op hun gemak en dus niet blij."
Ze gaat verder: "Met verrijking probeer je ze bijvoorbeeld te laten snuffelen, want dat werkt automatisch rustgevend. Dit is voor alle dieren superleuk om te doen. Ik zie hier elke dag wat voor een mooie ervaring het is voor je dier."
Huisdier 'lezen'
Ria Keijer van Stichting Konijnenbelangen beaamt dat. Keijer informeert opvangcentra over de juiste verzorging van konijnen én leert eigenaren hoe ze hun dier beter kunnen leren kennen. "Ik help ze betere omgang te ontwikkelen en leer eigenaren het dier te 'lezen'", vertelt Keijer. "Zo leren ze wat een dier wel en niet wil en kunnen ze er met respect mee leren omgaan."
Dat laatste is voor veel eigenaren nog een opgave, zegt Keijer. Dat blijkt onder meer uit de hoeveelheid konijnen die nog vaak onterecht als knuffel voor kinderen worden gekocht. "Maar het zijn geen knuffeldieren. Ze houden er niet van als mensen ze vast- en oppakken. Sommige willen zelfs niet geaaid worden."
Hooi en water niet genoeg
Daarbij denken velen dat verzorging alleen gaat over eten en schoonmaken. "Een beetje hooi en water geven, is niet genoeg", gaat de kenner verder. "De dieren moeten interactie hebben. Daar is een volwassene uiteindelijk voor verantwoordelijk."
"Konijnen zijn ontzettend intelligente dieren", vervolgt Keijer. "Net als bij mensen verschilt het per konijn hoe ver die intelligentie reikt." Wat vaststaat is dat ze, net als mensen, gestimuleerd moeten worden. "Je geeft ze wat te doen met hun hersenen."
Agressief konijn
Keijer zag van dichtbij de gevolgen van konijnen die te weinig geprikkeld werden. "Afhankelijk van het karakter van het konijn, kunnen ze agressief worden of zich terugtrekken", vervolgt ze. Een keer werd een konijn zelfs zo agressief dat de eigenaar en de dierenarts op het punt stonden om hem in te laten slapen.
"Hij viel constant mensen aan door te bijten", gaat Keijer verder. Ze ving het konijn op en droeg wekenlang beschermende kleding als ze het beestje benaderde, zodat hij bij haar zijn gang kon gaan. "Ik liet hem zoveel bijten als hij wilde. Langzaam maar zeker ging de lol ervan af en begreep hij dat het geen nut had."
Geschikt spel bepalen
Met behulp van verrijkingsspellen voedde Keijer het konijn opnieuw op. "Hij kwam op de rit met spelletjes en was het eerste konijn die ik koprollen achterover zag doen."
Ze raadt alle eigenaren aan om daarom hun dieren goed te leren kennen en eventuele verrijkingsspellen af te stemmen op hun karakter. "Het ene konijn graaft graag in dingen en pakt snel iets op met zijn bekje, maar je hebt ook bijters die van alles beet willen pakken. Bepaal daarop welk spel voor hen leuk is."
Tot slot is er nog één belangrijke voorwaarde om profijt te hebben van verrijkingsspellen. "Je moet het samen met je dieren doen", zegt dierenverzorger Trip. "Je kunt de spellen neerleggen en weglopen, maar dan is de bedoeling weg."
Intelligenter dan we denken
"Bouw het spel op en houd je dier in de gaten", gaat ze verder. "Je wil niet dat ze gaan slopen of graven, dus als je ziet dat ze moeite met het spel hebben: pas het aan en neem er tijd voor. Brokjes of snoepjes moeten bovendien klein, zodat ze makkelijk op te eten zijn."
"Onze huisdieren zijn in zoveel meer in staat dan met ons knuffelen wanneer wij daar zin in hebben. Ze zijn intelligenter dan we denken", aldus Trip.
Zo maak je je eigen verrijkingsspel: tips van Hesther
- Snuffelmat: Hier kun je iets lekkers in verstoppen waar je huisdier naar moeten zoeken, dit prikkelt het natuurlijke gedrag om naar eten te zoeken. Voor een snuffelmat heb je nodig: een rubberen deurmat met gaten en een oude fleecedeken. Knip de fleecedeken in niet al te lange repen, die je vervolgens door de gaten heen knoopt. Het resultaat is een mat met strookjes waarin je snoepjes in kan verstoppen.
- WC-rol met snoepjes: Maak gaten in een schoenendoos en steek daar wc-rollen in die gevuld zijn met wat lekkers. Je konijnen moet tegen de rollen aan slaan om de snoepjes eruit te krijgen.
- Groenteslinger: Konijn vinden dit super, want ze ruiken wat lekkers en willen dat hebben. Je spant een touw door hun verblijf waar je je groente en kruiden aan hangt met een knijper. Die kunnen konijnen er zo afpakken.
