Slimme deurbel niet onschuldig: dit zijn de (privacy)risico's

De deurbellen met camera's én geluid zijn voor veel mensen inmiddels niet meer weg te denken. Wie behoefte heeft aan een gevoel van extra veiligheid rond zijn huis, kan zo'n deurbel makkelijk ophangen. In 2023 hingen er volgens marktonderzoeker Multiscope 1,2 miljoen in Nederland.  

De politie maakt daar gebruik van. Je kunt je zelfs aanmelden voor een systeem genaamd Camera In Beeld, waarbij je je (deurbel)camera aanmeldt. Als de politie vermoedt dat daar beelden met belangrijke informatie op te zien zijn, kan de eigenaar ervoor worden benaderd. 

'Gevaar'

Niet iedereen is blij met de stortvloed aan deurbelcamera's. Een groeiend aantal mensen stapt naar de AP toe met het vermoeden dat de slimme camera meer filmt dan eigenlijk mag. Terecht, vindt Vincent Böhre, jurist en directeur van stichting Privacy First. "Het is een gevaar in meerdere opzichten."

"Ten eerste filmen die slimme deurbellen vaak de openbare weg, dat mag niet", vertelt hij. "Dat schendt de privacy van argeloze voorbijgangers. En soms filmen ze ook huiskamers aan de overkant, tuinen, buren." 

De regels van een slimme deurbel 

Wil je een slimme deurbel ophangen? Houd dan rekening met de volgende regels:

• Je slimme deurbel mag niet de openbare weg of de buren filmen. Zorg dus dat de camera alleen op je eigen terrein gericht is. 
• De slimme deurbel moet zichtbaar zijn, desnoods door een bordje op te hangen. 
• Personen die zijn opgenomen en de beelden willen bekijken, hebben hier recht toe. 
• Het wordt aanbevolen om de opgenomen beelden zo kort mogelijk te bewaren, bijvoorbeeld 24 uur. 

Daarbij nemen de deurbelcamera's soms ook geluid op. "Gesprekken kunnen stiekem worden afgeluisterd, of wat buren met elkaar bespreken. Dan durf je misschien niet meer een praatje te maken." Met het opgenomen beeld en geluid kan ook gechanteerd worden. "Stel dat één van je buren vreemdgaat of een buur koopt drugs op straat: daar kun je mensen mee chanteren."

Eigenlijk is er van alles denkbaar met de slimme camera's. "Mensen kunnen het gebruiken als stalkingsmiddel. Wie weet heeft een buurman een oogje op een buurvrouw en bekijkt-ie haar met een deurbel. Hij zou die beelden op kunnen slaan en er gekke dingen mee doen. Of er is een viespeuk die kinderen in de gaten houdt."

Adres zichtbaar voor criminelen

Voor één gevaar waarschuwt Böhre nadrukkelijk: camerabeelden kunnen tegen een verdachte worden gebruikt in een strafzaak. Dat betekent echter ook dat het adres van de eigenaar van de camera in het vonnis terechtkomt. En de verdachte heeft recht om al het bewijs tegen hem in te zien. "Als een verdachte dus weet waar die beelden vandaan komen, kan de eigenaar van zo'n camera gevaar lopen." 

Verder is er het risico dat een slimme deurbel gehackt wordt. Wat kan het een ander nou schelen wat ik doe, vraag je je misschien af. Maar voor criminelen kan het waardevol zijn om jouw patronen te volgen. "Ze kunnen bijvoorbeeld zien wanneer iemand wel of niet thuis is", zegt Böhre. Zo weten ze bijvoorbeeld precies wanneer ze ongestoord kunnen inbreken. 

'Verkliksamenleving'

Genoeg risico's dus. Böhre vindt het wel een goede zaak dat de slimme deurbellen kunnen worden ingezet om misdaden op te lossen. Maar het moet wel in balans blijven. "De laatste jaren zie je dat steeds meer particuliere camera's worden ingezet voor de politie", zegt de directeur en jurist. Hij vreest voor een 'verkliksamenleving'. "Mensen gaan elkaar steeds meer in de gaten houden."

Ook wijst Böhre erop dat de beelden van deurbelcamera's, die de politie dus soms gebruikt in zaken, illegaal zijn. Ze filmen immers vaak onrechtmatig de openbare weg. 

Hoewel de deurbelcamera's dus kunnen helpen met opsporing, heeft Böhre er 'fundamenteel moeite mee'. "Misschien moeten ze zelfs worden verboden", stelt hij. "Je kan ze wel privacyvriendelijker instellen, maar mensen doen die moeite niet. En ook al is-ie zo ingesteld, dan voelen mensen zich nog steeds bespied."

Klacht indienen

Böhre wil dan ook benadrukken hoe belangrijk is om een klacht in te dienen als je je zorgen maakt over andermans slimme deurbel. "Hoe meer klachten er komen, hoe groter de kans dat de AP daadwerkelijk gaat ingrijpen."