'Hapje en drankje' tegen wangedrag supporters, maar helpt het?
Het betaald voetbal gaat vanaf volgend seizoen meer inzetten op het belonen van goed gedrag onder supporters om wangedrag tegen te gaan. Dat staat in een plan van de voetbalbond KNVB. Of het gaat helpen, is nog maar de vraag.
Marianne van Leeuwen, directeur betaald voetbal van de KNVB, zag het afgelopen seizoen regelmatig misgaan bij wedstrijden. Clubs proberen daders te identificeren zodat ze gestraft kunnen worden. Maar de bond wil niet alleen op straffen inzetten, maar ook op het stimuleren van goed gedrag. "Gezamenlijk moeten we het voetbal beschermen voor de echte voetballiefhebbers", vertelt Van Leeuwen.
Hoewel veel voetbalfans beelden van brandende fakkels en in het zwart gehulde supporters snel voor de geest kunnen halen, loopt het aantal incidenten in en rond voetbalstadions juist terug. En om juist het goede gedrag van supporters te benadrukken, wil de KNVB inzetten op beloning. "Momenteel zijn er al verschillende voorbeelden van gastvrije acties van clubs", laat de KNVB weten.
Zo heet Heracles Almelo bezoekende supporters standaard welkom met een kopje koffie of thee en een broodje. En bij PEC Zwolle - PSV was er een speciaal feestje voorafgaand aan de wedstrijd in het bezoekersvak met een DJ van de PSV-supporters. "Deze activiteiten worden gewaardeerd door supporters en lijken een positief effect op hun gedrag te hebben." Dat smaakt dus naar meer, als het aan de KNVB ligt.
Plan is niet waterdicht
Maar zorgt het belonen van goed gedrag voor nog meer goed gedrag? "In principe wel", zegt sportpsycholoog Ivo Spanjersberg. "Belonen is een krachtig middel, dus ik denk dat velen daar wel positief tegenover staan." Toch zijn de maatregelen van de KNVB niet helemaal waterdicht. "Want het vervelende is dat een paar supporters in het vak het kunnen verstieren voor de hele groep."
Warm welkom ontneemt de anonimiteit
De KNVB lijkt volgens Spanjersberg in te willen spelen op meer sociale controle, waarbij supporters elkaar aanspreken op wangedrag om zo de beloningen niet mis te lopen. En bepaalde beloningen - zoals een warm welkom met een hapje en drankje - kunnen ook deels de oorzaak van het onwenselijke gedrag wegnemen: anonimiteit. "Negatief gedrag ontstaat vanuit de anonimiteit, maar als je persoonlijk wordt aangesproken verklein je de kans op wangedrag", zegt Spanjersberg.
De KNVB wil niet alleen inzetten op belonen, maar ook op het straffen van individuen door middel van een stadionverbod en het aanpakken van de illegale verkoop van vuurwerk in samenwerking met de politie.
Gecombineerde aanpak
Spanjersberg staat achter de gecombineerde aanpak. "In Engeland werkt het straffen namelijk goed." Daar worden supporters die zich misdragen individueel aangepakt door ze op te sporen en een stadionverbod te geven. En supporters die zich goed gedragen, moeten volgens de sportpsycholoog zeker hartelijk worden ontvangen. "Want wat aandacht krijgt, groeit."