Is Max Verstappens 'harde opvoeding' succesformule of risico voor trauma?
Jos Verstappen, de vader van Formule 1-wereldkampioen Max Verstappen, heeft na jaren duidelijkheid gegeven over een berucht verhaal over zijn manier van opvoeden. Hij zou zoon Max als kind na een verloren race hebben achtergelaten bij een tankstation en als straf naar huis hebben laten lopen. Maar, daar blijkt nu dus niks van waar. Jos zegt dat hij destijds als straf 'slechts een week niet tegen Max sprak'.
Niet tegen een kind praten, zonder eten naar bed sturen of een oorvijg: voorbeelden van een 'Spartaanse opvoeding' waar veel mensen tegenwoordig niks meer van willen weten. Is het grootbrengen van je kinderen op een strenge manier traumatisch of leidt het juist tot betere prestaties?
Pedagoog Herald Hofmeijer stelt dat de situatie van de Verstappen-familie niet zomaar vergeleken kan worden met andere gezinnen. "Het is het dilemma van de topsport", zegt hij. "Topsport is een heel specifieke situatie. Eigenlijk is het daarin gewoon 'survival of the fittest'."
Typisch topsportklimaat
Dat geldt volgens de pedagoog bijvoorbeeld ook voor veel discussies in de turnwereld. "De sterkste overleeft daar. Die mentaliteit die Jos Verstappen liet zien, past heel goed bij het topsportklimaat."
Volgens Hofmeijer kan deze aanpak werken in de topsport, maar is het niet zonder gevaar. "Het probleem is dat de meeste mensen de top niet bereiken. Die afvallers, dat zijn er veel, lopen vaak schade op. Wat de meeste mensen vergeten, is dat je meer trauma’s overhoudt dan successen."
Wat voor Max wellicht motiverend werkte, kan voor andere kinderen dus juist traumatisch zijn. "Max is een uitzondering, want hij heeft het gehaald. Jos Verstappen heeft mazzel gehad dat zijn zoon het heeft gered. Maar voor veel anderen is deze benadering schadelijk."
Uit Iers onderzoek blijkt namelijk dat een strenge opvoeding de kans op psychische problemen vergroot. Kinderen met ouders die vaak schreeuwen, schelden en isolatie als straf inzetten, hebben een grotere kans op het ontwikkelen van bijvoorbeeld emotionele problemen en hyperactiviteit.
Is het dan schadelijk als je een keer je stem verheft of je kind een draai om z'n oren geeft? "Kinderen zijn heel veerkrachtig, dus zoiets zal niet meteen een trauma veroorzaken", zegt Hofmeijer. "Maar hoewel emoties zoals woede en frustratie heel menselijk zijn, is het belangrijk om je kinderen zowel de nodige weerstand te bieden als steun. "Er is niet een wondermiddel voor als je kind niet luistert of brutaal is, maar het is belangrijk om duidelijk en consistent te zijn als ouder en ook liefde te geven."
Klappen met lattenbodems
Opvoeding zoals die van Steven Brunswijk biedt een ander perspectief. De cabaretier groeide op met de 'Surinaamse opvoeding', die soms gepaard gaat met strenge straffen. Hij herinnert zich dat hij bang was voor de klappen van zijn moeder. "Ik kreeg klappen met flessen frisdrank, met lattenbodems, met van alles. Het was zeker geen prettige ervaring."
Toch geeft hij aan dat hij zijn ouders niet kwalijk neemt. Maar hij heeft ervoor gekozen om het zelf anders te doen met zijn kinderen. "Mijn kinderen sla ik niet", zegt Brunswijk. "Tablet afpakken en op de gang zetten, of dreigen dat ze niet met vriendjes mogen afspreken als ze niet gaan slapen, dat zijn de middelen die ik nu gebruik."
Zijn opvoedstijl is dus milder, maar nog steeds stevig. Zo houdt hij er wel een stukje 'harde hand' in, vooral wanneer hij met zijn kinderen stoeit. "Ik stomp mijn zoon best hard, maar ik zie dat hij steeds beter tegen harde klappen kan. Hij wordt er sterk en hard van. Ook mijn dochter moet sterker worden", zegt de cabaretier.
Maar bij deze aanpak geldt wel een duidelijke grens. "Als ze echt pijn hebben, stop ik natuurlijk. En dan knuffel ik ze, want dat hoort er ook bij."