Hoe geluidsoverlast van je buren je helemaal gek kan maken

Muziek. Geschreeuw. Voeten die de trap op en af stampen. Dichtslaande deuren. Voor Marieke (niet haar echte naam) en haar man en kind uit Almere is het aan de orde van de dag in het appartementencomplex waar ze wonen. Mede mogelijk gemaakt door hun bovenbuurjongen.

"Soms word ik er echt gek van", vertelt ze. "Er komen heel veel mensen bij hem over de vloer, en dan schreeuwen ze, stampen ze. Continu wordt er met de voordeur gesmeten. Zodra ze weer bezig zijn, slaap ik slecht. De weekenden staan garant voor feesten tot 's ochtends vroeg. Het bederft mijn woonplezier en ik ben vaak geïrriteerd als ik thuis ben."

Gehorige huizen

De afgelopen drie jaar is het aantal meldingen van geluidsoverlast met tien procent gestegen, blijkt uit een analyse van de Volkskrant. We ergeren ons meer aan geluiden die onze buren produceren dan vroeger, weet Tjeerd Andringa, geluidswetenschapper aan de Rijksuniversiteit Groningen. "In de jaren '30 woonden we met z'n allen in heel gehorige, slecht geïsoleerde huizen", zegt hij. "De geluiden waren er dus wel, en veel hoorbaarder dan nu, maar mensen ervoeren ze als minder storend." 

Want: ze kenden de buren die de geluiden maakten. Het geluid van spelende kinderen, dichtslaande deuren, discussies of de radio: het hoorde ook bij het wereldje van de bewoners van de aangrenzende huizen. "Buren waren zo ongeveer onderdeel van elkaars gezin."  

Hoe focus je je minder op het geluid?

Geluidsoverlast indammen. Maar hoe dan? "Leer de persoon die de geluiden produceert, kennen", adviseert Andringa. Ja: net zoals in de jaren '30. "Als je de persoon aardig vindt, of goed kent, dan is het geluid minder storend en kun je elkaar erop aanspreken." Ander advies: denk positieve dingen als je het geluid hoort. Bijvoorbeeld: oké, ik heb last van de muziek, maar het betekent wel dat de buren een leuke avond hebben. Of: het buurmeisje heeft nu eenmaal plezier van dat tv-spelletje dat zo hard staat.

Andringa en zijn collega's zouden graag een app willen ontwerpen, waarmee mensen de geluiden waar ze last van hebben, op kunnen nemen. "Die kun je dan aan je buren laten horen. Want heel vaak hebben mensen zelf geen idee dat ze zo veel overlast veroorzaken." Maar dat is toekomstmuziek: er is voorlopig niet genoeg geld.

Concrete afspraken maken, desnoods met hulp van een mediator, kan ook werken. Net als mindfulness-oefeningen of het maskeren van het geluid. Want: hoe stiller jouw huis, hoe harder andere geluiden binnenkomen. "De tv of radio op de achtergrond aandoen, kan al wonderen verrichten." Maar zorg er in elk geval voor dat je jezelf niet opvreet vanwege het geluid. "Dan train je je hersenen om het geluid heel belangrijk te vinden. En daar word je uiteindelijk gek van."

Minder warm

Nu, anno 2018, doen we volgens de hoogleraar precies het tegenovergestelde. "We kennen onze buren in veel gevallen niet en de relaties zijn minder warm. Dus het geluid van die buren is geen onderdeel meer van je wereldje, en daardoor ineens irritant geworden." 

Toch is het per persoon verschillend hoe erg je last hebt van de geluiden van je buren. De een kan het beter negeren dan de ander. Heeft alles te maken met onze hersenstam, ons reptielenbrein. Dat deel van onze hersenen moet allerlei keuzes maken. Onder andere: negeer ik dit geluid of niet? "Als je emoties voelt bij het horen van geluiden van je buren, zoals boosheid, irritatie, dan denkt je hersenstam: verrek! Een emotie! Daardoor gaat je hersenstam zich nog meer focussen op het geluid."

Prikkels, prikkels, prikkels

Zo leer je dus om gevoelig te worden voor een geluid dat je niet wilt horen. En de een is daar gevoeliger voor dan de ander. "Sommige mensen zien alles om hen heen, worden heel vaak gewaarschuwd door hun hersenstam bij veel prikkels. Dus ook bij geluiden. Anderen hebben een brein dat niet zo heel snel alarm slaat." 

Wie gevoelig is en dus veel geluiden moet onderdrukken of negeren, wordt snel chagrijnig of moe. Want: het negeren van geluid kost energie, zoiets is een actief proces. 

Macht

Wat ook meespeelt in de mate van irritatie: macht. "Als iemand jou op dat moment geluid bezorgt waar jij geen invloed op hebt, heeft diegene macht over waar jij over nadenkt. Vooral als je er eerder wakker van wordt, niet door kan slapen of je tv niet meer kan horen. Dat wekt irritatie, want je luidruchtige buurman is dan bezig met jouw leven in te vullen." 

Geluidsoverlast kan gekmakend zijn. "Het kan levens verwoesten. Ik was eens bij een familie met een boerderij. De overhad had bij hun erf zoevende windmolens gebouwd. De dag dat ik er was, was het bijna windstil. Ik hoorde niets, maar die familie wel. Hun hersenstam was dus veel beter in om dat geluid te detecteren, omdat ze zich er zo op focusten."  

Wanhoop

De familie is uiteindelijk uit wanhoop verhuisd, en de boerderij staat leeg. "Niemand wil continu met storend geluid leven." Bovendien is geluidsoverlast ook slecht voor de gezondheid. "Het is zelfs dodelijk", stelt Andringa. "Stel je ligt in je bedje en je buurvrouw smijt continu met de deur. Je slaapt minder, krijgt minder rust en komt in een hoger alertheidsniveau terecht. Daardoor functioneert je immuunsysteem minder goed." Dat kan op lange termijn verregaande gevolgen hebben, denk aan hartfalen, ontstekingen, kanker, immuunziekte. "Je lijf kan zichzelf minder goed gezond houden." 

Marieke herkent het, die continue stress. "Mijn partner en ik zijn vaak geïrriteerd. Ook naar elkaar toe, dat vind ik nog wel het ergste."  Met de buren valt niet te praten, de politie is al meerdere keren geweest. Niets helpt. Mede daarom heeft het gezin besloten om te verhuizen naar een andere plek in Almere. Een groter huis, maar vooral: weg van het geluid. "Ik hoop heel erg dat we meer rust vinden. Dat we beter kunnen slapen."