Gronings dorp wordt er gek van: drie giftige stofwolken in een week
Grote zorgen bij omwonenden van een fabriek in het Groningse Farmsum. Bij het bedrijf, ESD, komen al jaren ongecontroleerde stofexplosies voor, ook wel blazers genoemd. Recent is aangetoond dat daardoor kankerverwekkende siliciumcarbide-vezels worden verspreid. "Kunnen we nog wel uit onze moestuin eten?"
ESD is fabrikant van een speciaal soort slijpmiddel dat onder andere in schuurpapier zit; siliciumcarbide. Hiervoor zijn grote ovens nodig. Die staan in de buitenlucht en zijn afgedekt met folie. Als de druk daaronder te hoog is, wordt die folie weggeblazen en ontstaat een zwarte wolk van stof. Zo'n wolk wordt dan tientallen meters de lucht in geblazen.
'Het was net een vulkaanuitbarsting'
In de afgelopen vier dagen waren er drie van dit soort blazers. Gisteravond was er één van de zwaarste categorie. "Het was echt niet normaal", zegt een bewoonster die er hemelsbreed zo'n drie kilometer vanaf woont. "We zaten gisteravond op de bank. Het was net een vulkaanuitbarsting. De vuurspetters kwamen net zo hoog als de windmolens. Daarna zag je een soort zwarte draak van rook in de lucht."
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
Het bedrijf ESD heeft al decennia een vergunning voor dit soort praktijken. Maar de vraag is voor hoe lang nog. Uit luchtmetingen van TNO vorig jaar bleek dat er zowel in oktober als in december kankerverwekkende concentraties siliciumcarbidevezels (SIC-vezels) werden uitgestoten.
Omdat het bedrijf geen vergunning heeft voor de uitstoot van deze vezels, dreigde de provincie Groningen in januari met een dwangsom. Als het bedrijf de uitstoot van de SiC-vezels niet stopt, dan kan het bedrijf een dwangsom van 250.000 euro per geconstateerde overtreding krijgen.
Zorgen bij buurtbewoners
Volgens de GGD hebben de SIC-vezels een 'zeer beperkt gezondheidsrisico'. Toch maken buurtbewoners zich grote zorgen. Sommigen vertrouwen het niet.
"We worden al jaren voor de gek gehouden", zegt een bewoner op Facebook. Een andere bewoner: "Als de wind richting Wagenborgen staat dan kunnen wij de ramen niet open hebben, de luchtroosters moeten dicht, maar dan nog trekt de giflucht van ESD in ons huis binnen en worden mijn vrouw en drie kinderen en ikzelf ernstig benauwd."
Advies: niet in de sneeuw spelen
Veel mensen zeggen dat na een explosie de tuin vaak bezaaid ligt met zwarte roetdeeltjes. Op 24 januari, toen het gesneeuwd had, maakte een verslaggever van RTV Noord foto's van de zwarte deeltjes die duidelijk afstaken in de sneeuw.
De Veiligheidsregio riep ouders die dag op hun kinderen niet in die sneeuw te laten spelen. "Ongelofelijk dat dit nog steeds door de overheid en de provincie Groningen wordt getolereerd", is een reactie.
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
'Dat moet u maar niet eten hoor!'
De vrouw die drie kilometer verderop woont, zegt tegen RTL Nieuws dat ze geen idee heeft of ze nog wel uit de moestuin kan eten. Ze is gestopt de tuin te besproeien met hemelwater. Ook heeft ze het over dode vogels in de buurt. "Ik heb kippen rondscharrelen. Kan ik de eieren nog wel eten? Gisteravond belde ik de provincie. Toen kreeg ik te horen: 'Nou, dat moet u maar niet meer eten hoor!'"
De Socialistische Partij (SP) en Partij voor het Noorden (PvhN) hebben een spoeddebat aangevraagd in Provinciale Staten. De PvhN wil onder andere weten of de verontreiniging wel op genoeg plekken wordt gemeten.
'Binnenkort nemen we een besluit'
De Provincie heeft laten weten de komende tijd nader onderzoek te doen naar de schadelijkheid van de blazers. Ook komen er extra meetstations "Die gaan meten of de SIC-vezels ook in woonkernen voorkomen. Aan de GGD is het dan om te beoordelen in hoeverre dat schadelijk is voor de gezondheid."
"We hebben ze een aantal weken gegeven om te verbeteren", zegt Nienke Homan van Gedeputeerde Staten, die opdracht tot het onderzoek gaf. "Op korte termijn nemen we een besluit hoe we gaan reageren."