Garijp wil als eerste dorp gasloos zijn: 'Het is overal in huis behaaglijk'
Tevreden kijkt Jantien Albada naar de elektriciteitsmeter in haar woning in het Friese Garijp. "’Hij loopt nu heel langzaam, maar op goede dagen loopt hij mooi achteruit. En we zien gewoon dat het verbruik aanzienlijk is gezakt. Daar word ik vrolijk van."
Jantien en Foppe Albada waren de eersten van veertig bewoners van Garijp die het afgelopen jaar van het gas zijn gegaan. Hun huis is daarvoor ingrijpend verbouwd en energieneutraal gemaakt. Isolerend glas, vloer- en muurisolatie, vloerverwarming, een warmtepomp, een warmte terugwin-installatie en last but not least: een dak vol zonnepanelen. Er is voor tienduizenden euro’s geïnvesteerd.
Experiment helpt bewoners van gas af
Garijp is met 26 andere dorpen en wijken aangewezen als pilot. Hier wordt sinds januari vorig jaar geëxperimenteerd om zo veel mogelijk huizen van het gas af te krijgen. Voor de bewoners moet het betaalbaar zijn.
Het Rijk gaf hiervoor bijna 6 miljoen euro subsidie. De eerste deelnemers konden het afgelopen jaar via de gemeente Tietjerksteradeel een bijdrage van maximaal 10.000 euro krijgen. In 2020 is die bijdrage maximaal 9.000 euro.
Eerste dorp
Garijp heeft de ambitie om als eerste dorp van Nederland van het gas te gaan. Jantien en Foppe Albada waren de eersten die meededen. Het resultaat heeft hun verwachtingen overtroffen. Foppe: ''Het is overal in huis behaaglijk. Voorheen was de hal een koud gat." Jantien vult aan: ''In de zomer merkten we ook dat het huis bij warm weer lekker koel te houden is. Omgekeerd werkt het dus ook. Dat hadden we niet verwacht."
Sinds de start van het project zijn van 270 van de ongeveer 600 woningen in Garijp energiescans gemaakt. Voor bijna 80 huizen is inmiddels ook een verbeterplan gemaakt, waarbij het gas wordt vervangen door elektrische apparatuur. Veertig woningen zijn inmiddels onder handen genomen en van het gas af.
Doel van de verbouwingen is om woningen zo energiezuinig mogelijk te maken. Dan kan de investering de komende jaren worden terugverdiend met de besparing op de energiekosten.
Thermodynamisch
Het huis van Jelle en Nora Stoffelsma wordt op dit moment verbouwd. Het is onder andere uitgerust met thermodynamische warmtepompen. De bijbehorende panelen op het dak maken geen lawaai. Jelle: ''Ideaal voor in een stad, maar je moet er wel de ruimte voor hebben."
Hij heeft de apparatuur pas twee maanden aan het werk en nu al benadert hij een stroomverbruik van nul kWh. ''Dat had ik toch niet verwacht in de maanden november en december''.
Pilot gaat langer duren
De pilot in Garijp loopt volgens projectleider Jacob Miedema nu nog op schema. "Het komend jaar zal het ook nog soepel gaan. We zijn bezig met het laaghangend fruit. Relatief jonge woningen met A- en B-labels. Maar daarna wordt het moeilijker, want dan komen de oudere huizen aan bod. En daar zijn er ruim 300 van in het dorp."
Een rondgang door het dorp leert dat vooral eigenaren van oude woningen tegen de verbouwing aanhikken. Ze zien op tegen de ingrijpende verbouwing maar ook tegen de kosten. Projectleider Jacob Miedema wil er alles aan doen om ook deze mensen mee te krijgen. Maar hij erkent dat het een hele operatie wordt: "Je zit met glas, installaties en soms ook bouwkundige aanpassingen. Om die mensen te bewegen van het gas af te gaan is meer tijd en meer geld nodig."
Het oorspronkelijke plan was om in 2023 ongeveer 90 procent van de woningen (alle koophuizen) van het gas te hebben. Maar dat gaat dus langer duren.
