Liftkeurder: 'Je kunt jezelf niet uit een lift bevrijden bij een brand'
De 4-jarige jongen en zijn 36-jarige vader die bij een flatbrand in Arnhem om het leven kwamen, hadden niet zelf kunnen ontsnappen. Dat zegt Koos van Lindenberg van liftkeurder het Liftinstituut. "Je kunt jezelf niet uit een lift bevrijden bij een brand."
De brand woedde tijdens nieuwjaarsnacht in de hal, de lift en het trappenhuis van een flat aan het Gelderseplein in Arnhem. Het gezin zat op dat moment in de lift van de flat.
De lift zou vast zijn blijven hangen tussen twee verdiepingen in. Het gezin ademde veel rook in waardoor ze bewusteloos raakten. De zoon en vader kwamen om het leven en de moeder (36) en een dochter (8) liggen zwaargewond in het ziekenhuis. Twee jongens van 12 en 13 jaar oud zijn opgepakt voor betrokkenheid bij brandstichting, met dood als gevolg.
Oorzaak van de brand
De brand is ontstaan door vuurwerk. Het zou in de hal zijn gegooid waar een bankstel stond dat vlam vatte. Dat bankstel was volgens woningcorporatie Vivare neergezet door een bewoner met een briefje waarop stond dat de liefhebber hem mee mocht nemen.
"Wij hebben het bankstel maandagmiddag gesignaleerd en de eigenaar gevraagd de bank weg te halen", zegt een woordvoerder. "Maar dat is niet gebeurd." De woordvoerder durft niet te zeggen bij wie de verantwoordelijkheid lag om de bank weg te halen. "Dat wordt uitgezocht."
'Bevrijd jezelf niet'
Een liftongeluk met zo'n fatale afloop is uitzonderlijk, zegt Koos van Lindenberg van het Liftinstituut. Eén op de vier mensen zit wel eens vast in de lift, meestal met goede afloop.
Maar zit je eenmaal vast in de lift, dan moet je vooral niet proberen jezelf te bevrijden, zegt Van Lindenberg. "Dat is heel gevaarlijk. Stel dat het je bijvoorbeeld lukt de lift open te breken en door de opening te komen, dan kun je in de liftschacht vallen. Dat is wel eens voorgekomen."
Vaker storingen in flat Arnhem
Flatbewoners vertellen aan RTL Nieuws dat de lift in Arnhem vaker last had van storingen of bleef hangen, en dat daar regelmatig melding van werd gemaakt bij de woningcorporatie. Dat klopt volgens de woningcorporatie Vivare. "Er is wel eens een liftstoring geweest. Hoe vaak precies, weet ik niet, maar we nemen elke storing serieus", zegt een woordvoerder. "Ik kan niet zeggen of die storingen verband houden met dit incident. Dat moet uitgezocht worden."
Vivare gaat ervan uit dat het pand voldeed aan de veiligheidsvoorschriften. "In de tijd dat de flat gebouwd is, in de jaren 60, voldeed de flat aan alle veiligheidsvoorschriften die destijds golden. Ik neem aan dat de bouw is aangepast als de veiligheidsregels in de loop van de tijd veranderd zijn. Maar ik durf niet met zekerheid te zeggen dat deze flat aan alle voorschriften voldeed. Dat wordt onderzocht door de politie en onszelf."
Nederland telt in totaal zo'n 95.000 liften. Die worden eens per 1,5 jaar gekeurd. "Eigenlijk is dat een soort APK-keuring", zegt Van Lindenberg. De eisen waaraan zo'n lift moet voldoen zijn lifttechnische eisen. Denk aan een deur die open moet kunnen gaan. "Uit onderzoek twee jaar geleden bleek dat 3.000 liften toen niet voldeden aan de veiligheidseisen."
Liften niet uitgeschakeld bij brand
Maar als ze aan die APK-keuring voldoen, betekent dat niet gelijk dat de liften ook brandveilig zijn. Zo worden liften niet automatisch uitgeschakeld bij brand en de stroomvoeding is niet standaard brandveilig. Bij speciale brandweerliften is dat wel het geval. Die blijven het doen bij brand, en zijn bedoeld voor de brandweer om brand te bestrijden. Niet voor de evacuatie van mensen.
Die brandveilige liften zijn vooral aanwezig in zorginstellingen, ziekenhuizen en hoge gebouwen waar het risico op brand groter is. "Een brandweerlift is een veel duurdere lift. De overheid maakt bij regels en wetten een afweging, hoe groot is het risico dat er brand kan ontstaan, en hoeveel levens besparen wij met een extra voorziening." Hoe dan ook, benadrukt Van Lindenberg: "Het credo blijft: bij brand geen lift gebruiken."
Dat zegt ook Harold Bussing van liftbouwer KONE. "Dit ongeval laat zien hoe belangrijk dat is. De kans op insluiting is groot als je bij brand in een lift stapt." Volgens Bussing wordt nu gekeken naar het ontwerpen van een lift die wel kan worden gebruikt bij een brand.
Het is onduidelijk of dat het gezin in Arnhem wist van de brand op het moment dat ze de lift instapten.
'Treurige samenloop van omstandigheden'
"Ik vermoed dat het ongeluk in Arnhem bijna niet voorkomen had kunnen worden", zegt Bussing. "Alleen als daar geen bank had gestaan, of als mensen geen vuurwerk hadden afgestoken. Dit is gewoon een hele treurige samenloop van omstandigheden."