Slachtoffers bekritiseerd om contact met Kaj van der Ree: 'Dat is victim blaming'

Van der Ree zou in chatgesprekken naaktfoto's hebben uitgewisseld met meisjes die toen 13, 14 en 15 jaar oud waren. Gisteravond deden twee slachtoffers (deels anoniem) hun verhaal in RTL Boulevard. "Ik ben me best wel smerig gaan voelen in mijn eigen lichaam. Ik voel me misbruikt", vertelde een van hen.

Machtsverschil

De reacties die vervolgens binnenkwamen op onze Facebookpagina waren niet van de lucht. Veel mensen vragen zich af waarom de slachtoffers zo lang hebben gewacht om hun verhaal te doen. Anderen noemen de meisjes dom, of wijzen erop dat ze Van der Ree gewoon hadden kunnen blokkeren.

Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan, zegt psycholoog Iva Bicanic. "Bij seksueel misbruik is altijd sprake van een machtsverschil. De ander is groter, sterker, rijker, machtiger, slimmer of bekender. Er is altijd een verschil. Daar wordt gebruik van gemaakt."

Dat jonge meiden via sociale media de zwartepiet krijgen toegespeeld, noemt Bicanic 'victim blaming'. "En dat is een enorm probleem in seksueel misbruik. Victim blaming kan zelfs nog schadelijker zijn dan de gebeurtenis zelf. Veel slachtoffers van seksueel misbruik lopen vast om de reactie van hun omgeving. Ze voelen zich al rot over wat er gebeurd is, ze denken: ik ben stom geweest. Daarin worden ze vervolgens bevestigd. Met victim blaming zadelen we mensen op met extra schuldgevoelens."

Eigen schuld

"Het bekendste voorbeeld van victim blaming is het cliché over het korte rokje. 'Als je zo 's avonds over straat gaat, vraag je om problemen'", zegt expert seksueel geweld Willy van Berlo van kenniscentrum seksualiteit Rutgers. Een van de vervelendste gevolgen is dat slachtoffers daadwerkelijk kunnen gaan denken dat het aan hen lag. "Misschien had ik toch niet zo 's avonds over straat moeten lopen. Misschien had ik die foto niet moeten sturen. Daardoor kunnen ze zich gaan schamen en voelen ze zich nog slechter."

Maar waarom vinden we het dan blijkbaar nodig om via sociale media de schuld in de schoenen te schuiven bij de slachtoffers? "We vinden het heel moeilijk te geloven dat seksueel misbruik bestaat", zegt psycholoog Bicanic. "Via victim blaming zeggen we tegen onszelf: ik zou nooit in zo'n situatie terechtkomen. Maar weet je wat? We zijn allemaal wel eens in een situatie terechtgekomen die achteraf vervelend had kunnen aflopen."

Verdedigingsmechanisme

"Je creëert een afstand tot het probleem", zegt ook Van Berlo. "Het is een verdedigingsmechanisme. Als een ander iets ergs overkomt, is dit een manier om tegen jezelf te zeggen: zo stom zou ik nooit zijn. Mij overkomt dat niet."

De verantwoordelijkheid ligt te allen tijde bij de dader, zegt Van Berlo. "Niet bij de meiden. Hij had als volwassen man kunnen weten dat hij fout zat. En zelfs al waren die meiden ouder geweest, dan nog ligt de verantwoordelijkheid bij de dader."

Domme fouten

Van der Ree gaf zaterdag in een verklaring toe dat hij 'domme fouten' had gemaakt en bood zijn excuses aan.

In RTL Boulevard werd vrijdagavond geciteerd uit een chatgesprek dat Van der Ree in 2016 voerde met een 15-jarige fan.

Kaj: Hoe oud ben je nu dan ><

Meisje: 15, in april 16

Kaj: Jezus

Kaj: Klein kind

(...)

Kaj: Je bent het kleine zusje die ik nooit hebt gehad :D

Vier maanden later:

Kaj: NU FOTO

Kaj: ZONDER BH VERDOMME

Meisje: oH

Kaj: Ja ><

Meisje: verdomme

Kaj: Verleg je grenzen, do it, je krijgt wat leuks voor terug

Meisje: dUNNO IF I WANT 2 (weet niet of ik dat wil, red.)

Kaj: U should want to babe >< (zou je wel moeten willen, red.)

Kaj: JE VIND DIT TOCH LEUK OF NIET

Kaj: DENK NIET ZOVEEL NA

Kaj: En ik ben gewoon te vertrouwen, ook super chill

Kaj: No bra (zonder bh, red.)

Kaj: Weet ik vanavond waar ik moet richten 😘

BNNVARA zegde zaterdag de samenwerking met de populaire YouTuber op. Van der Ree zal ook niet meer te zien zijn bij RTL.