Coronagolf door eigenwijze Nederlanders? 'Eerder door onduidelijkheid'
Nederland is momenteel een van de zwaarst getroffen landen van Europa in de tweede coronagolf. Dat zou te maken hebben met de eigenwijze aard van Nederlanders, die zich liever niets aantrekken van regels. Maar is dat wel zo?
Iemand zonder mondkapje in de trein, de andere klanten in de supermarkt die veel te dichtbij komen en die vriend die tóch een feestje geeft: we ergeren ons graag aan het koppige gedrag van andere Nederlanders.
En een boel mensen zijn zo eigenwijs: ruim de helft van de Nederlanders gaf eind september toe zich niet aan alle regels te houden.
Echt zo eigenwijs?
Dat gedrag zou de oorzaak zijn van de grote tweede golf aan coronabesmettingen in ons land. Maar of Nederlanders echt veel koppiger zijn dan mensen in andere landen is maar de vraag.
"Als Nederlanders echt zo eigenwijs waren, dan hadden we ons in de eerste golf ook niet aan de regels gehouden", zegt Lars Tummers, hoogleraar bestuurs- en organisatiewetenschap aan de Universiteit Utrecht.
Maar in de eerste golf hielden verreweg de meeste Nederlanders zich juist goed aan alle maatregelen. "Daarmee is het beeld van de eigenwijze Nederlander eigenlijk al ontkracht."
Acht landen vergeleken
In een groot onderzoek werden dit voorjaar ruim 70.000 mensen in acht verschillende landen, waaronder Nederland, ondervraagd over de coronamaatregelen. Eén van de vragen was of mensen zich aan een aantal maatregelen hielden.
Vergelijk je de landen, dan zie je dat in Nederland vooral het dragen van mondkapjes veel minder werd gedaan dan in andere landen. Maar dat is niet zo vreemd: veel landen verplichtten het dragen van mondkapjes, in Nederland werd het gebruik van mondkapjes tot voor kort juist afgeraden.
Hoeveel mensen houden zich aan de maatregels?
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
De belangrijkste regels die in Nederland zijn ingevoerd - handen wassen en anderhalve meter afstand houden – werden door het overgrote deel van de mensen netjes gevolgd. Daarin doet Nederland het even goed als bijvoorbeeld Duitsland, waar momenteel veel minder coronabesmettingen zijn.
Mooi verhaal, maar geen verklaring
Bovendien: als Nederlanders echt zoveel eigenwijzer waren dan mensen in andere landen, dan zouden ook andere regels massaal genegeerd worden. Maar bijna alle Nederlanders zetten gewoon op tijd hun vuilnis aan de straat, houden zich aan de leerplicht en reizen niet zwart in het ov, om maar een paar voorbeelden te noemen uit een enquête van vóór de coronacrisis.
Het is dus te makkelijk om de situatie van de afgelopen weken af te schuiven op onze volksaard, zegt Tummers.
"Dat is hoe mensen denken: we zoeken simpele verklaringen, ook als die er niet zijn. Mensen proberen te begrijpen hoe de wereld werkt, en vertellen elkaar dan verhalen. Dat Nederlanders zo anders zijn, is een mooi verhaal. Maar of het echt de verklaring is van de tweede golf betwijfel ik."
Bovendien spelen er veel meer factoren dan alleen eigenwijs gedrag. De bevolkingsdichtheid van een gebied en de handhaving van de regels spelen bijvoorbeeld een grote rol.
Enorm onduidelijk
En het belangrijkste: welke maatregelen zijn er eigenlijk? Tummers: "Het beste werkt om heldere maatregelen te stellen, die mensen goed begrijpen en kunnen onthouden. Er is veel discussie over mondkapjes of waar je nu wel of geen afstand hoeft te houden. Dat helpt niet, dan wordt het enorm onduidelijk."
Dat bleek eerder deze week ook uit een onderzoek van DVJ Insights in opdracht van RTL Nieuws. Daarin gaf tachtig procent van de ondervraagden aan de mondkapjesregel niet duidelijk te vinden. Met hoeveel mensen je waar bij elkaar mag zijn, is voor de helft van de mensen onduidelijk.
De anderhalve meter afstand is een duidelijkere regel: volgens bijna 90 procent is die volstrekt te begrijpen.
