Een jaar na ontdekking Ruinerwold: zo staat de zaak er nu voor

Hoe zat het ook alweer?

De politie ontdekte op maandagmiddag 14 oktober vorig jaar dat het gezin zich in de boerderij bevond, nadat zoon Jan Zon zich de avond ervoor had laten zien bij café De Kastelein.

Kroegeigenaar Chris Westerbeek schakelde de politie in, die de volgende dag binnenviel op de boerderij. Daar stuitte de politie eerst op klusjesman Josef B., huurder van de boerderij. Hij weigerde mee te werken en werd opgepakt.

Eenmaal binnen trof de politie vijf kinderen en de 67-jarige vader Gerrit-Jan van D. aan in een afgesloten ruimte op de boerderij. Die zaten daar vermoedelijk - met de weggelopen zoon - al negen jaar afgesloten van de buitenwereld.

Op 17 oktober werd vader Van D. aangehouden. Het OM verdenkt hem van wederrechtelijke vrijheidsberoving, mishandeling, witwassen en seksueel misbruik. De oudste vier kinderen, van wie de oudste drie eerder al vertrokken waren, steunen het proces tegen hun vader. De jongste vijf kinderen die bij hem in de boerderij verbleven, doen dat juist niet.

Vervolg

Een jaar later is de zaak nog bezig. De eerste zitting vond plaats op 21 januari van dit jaar. Daar besloot de rechtbank dat Van D. onderzocht moest worden in het Pieter Baan Centrum. De verwachting is dat het rapport eind deze maand afgerond is zodat de zaak vervolgd kan worden.

De vader van het gezin zit al een jaar vast, maar hij is nog altijd niet verhoord. "Dat is behoorlijk opmerkelijk", zegt verslaggever Robin van Hijfte, die de zaak namens RTL Nieuws volgt. "Omdat Van D. jaren geleden een hersenbloeding kreeg, is communiceren met hem lastig."

"Deskundigen van het Pieter Baan Centrum hebben onderzocht of er überhaupt met hem te communiceren valt en zo ja, hoe dat dan zou moeten gaan. Dat zorgt voor vertraging, want het rapport van die deskundigen is nog niet klaar. De officieren van het OM willen daarop wachten, voordat ze beginnen aan een verhoor."

Kinderen

De weggelopen zoon en de vijf andere kinderen die in de boerderij werden gevonden hebben een nieuwe identiteit gekregen, zijn ondergebracht op een geheime plek en krijgen hulp.

"We weten dat een paar van de kinderen de zitting volgen", zegt Van Hijfte. "Ze zitten nooit in de rechtszaal, maar in een aparte ruimte waar ze via een videoverbinding kunnen zien wat er in de zaal gebeurt. Af en toe vangen we een flardje op van hoe het met hen gaat."

"Het moet voor hen een enorme verandering zijn. De jongste kinderen nemen hun vader niets kwalijk. Ze vinden ook niet dat ze opgesloten zaten. Ze stuurden een brief aan de advocaat van Josef B., omdat ze vinden dat hij hun standpunt goed vertegenwoordigt."

In de brief schrijven de kinderen dat het 'vooral pijnlijk is' als mensen aannemen dat ze niets met hun vader te maken willen hebben. "We zijn alle vijf van mening dat onze vader ons een goede start in het leven heeft gegeven."

Beeldmateriaal

Bij de laatste zitting werd tevens bekend dat een zoon van Van D. 100 uur aan videomateriaal, dat hij had gevonden in het huis in Zwartsluis waar het gezin vroeger woonde, aan het OM heeft gegeven. Wat is er van die beelden bekend?

"Het enige wat nu duidelijk is, is dat de vader en de kinderen erop te zien zijn", zegt Van Hijfte. "De beelden kunnen heel belastend zijn voor vader Gerrit Jan, bijvoorbeeld als te zien is dat hij zijn kinderen opsluit of mishandelt."

"We weten van de vader dat hij veel filmpjes maakte, bijvoorbeeld demonstraties van zijn zelf ontworpen fitnessapparaten. De politie is nu al die beelden aan het bekijken en beschrijven. Als dat af is, gaat het OM kijken of ze daar iets verder mee gaan doen", aldus Van Hijfte.

Communicatie

Eind oktober wordt de zaak waarschijnlijk weer in gang gezet, omdat dan het rapport van het Pieter Baan Centrum over Van D. wordt verwacht.

Volgens de advocaat van medeverdachte Josef B. kan de vader wel degelijk communiceren. Toen hij op bezoek was in de gevangenis, bij een andere client, spotte hij Van D. met een van zijn kinderen.

"Hij kan prima communiceren met een van zijn dochters, als dat moeilijk is gebruikt hij zijn spraakcomputer", zegt advocaat Yehudi Moszkowicz. Hij vindt het dan ook 'onbegrijpelijk dat hem nog geen enkele vraag gesteld is door justitie'.

Van D. heeft het gevangenisziekenhuis in Scheveningen inmiddels verruild voor de gevangenis bij Schiphol. "Dus het lijkt beter met hem te gaan", aldus Van Hijfte.