Minister: 'Instellingen moeten in actie komen tegen racisme in de zorg'

"Nog te vaak zeggen zorgorganisaties: dat gebeurt hier niet of speelt hier geen rol", zegt Van Ark. "Dus het begint met het delen van de ervaringen en de erkenning daarvoor. Na de erkenning kunnen we er wat aan gaan doen, want we hebben deze mensen keihard nodig in de zorg."

Gisteren berichtte RTL Nieuws over een onderzoek onder meer dan 100 respondenten. Zij vertelden hoe hard het racisme hen raakt. Zo'n 10 procent heeft zelfs besloten te stoppen met hun werk in de zorg om deze reden. 

Grote rol voor zorgorganisaties

28 van de mensen die reageerden bij RTL Nieuws geeft aan zich onvoldoende gesteund te voelen door hun werkgever. Hun melding wordt genegeerd of niet serieus genomen. Dat moet veranderen, zegt Van Ark.

"Dit is echt iets waar werkgevers actie op moeten ondernemen. Dus als dit je overkomt, ga met je werkgever in gesprek. Die heeft de verantwoordelijkheid om dat te doen. En als je er aangifte van wilt doen, of een melding bij het College voor de Rechten van de mens, doe dat dan ook. "

Dat zegt ook Adriana van Dooijeweert, voorzitter van het College voor de Rechten van de Mens: "Zorginstellingen moeten zich heel goed bewust zijn dat zij de plicht hebben om voor hun werknemers een discriminatievrije werkvloer te regelen."

Uit het onderzoek komt naar voren dat veel medewerkers hun verhaal niet altijd durven te delen. In een eerder verhaal van RTL Nieuws kwam naar voren dat de cijfers over meldingen het topje van de ijsberg zijn.

Continu onderzoek

Verbazingwekkend, vindt Tweede Kamerlid Jan Paternotte (D66). "We houden in Nederland alle cijfers overal over bij over veiligheid, over gezondheid, over de economie, verkiezingsprogramma's die worden doorgerekend. Maar over racisme doen we dat niet. Ik wil dat er periodiek continu onderzoek is zodat je kan zien of het beter wordt, waar precies dat racisme zit en wie er last van heeft."

Zorgmedewerkers die racisme ervaren, moeten dat meer gaan melden, zegt ook Van Dooijeweert. "En uiteindelijk ook bij het College voor de Rechten van de Mens een klacht indienen, waardoor de bewustwording veel groter wordt dat dit echt niet kan."

Wat kun jij doen als je geconfronteerd wordt met racisme in zorg? 

Dit zegt het College voor de Rechten van de Mens hierover:

• Je hebt in ieder geval recht op een behoorlijke behandeling van je klacht. De klacht of melding moet serieus worden genomen.
• Er moet met jou en de tegenpartij worden gesproken over wat is er gebeurd. Wat is jouw visie, wat is de visie van de tegenpartij.
• De klacht en wat ermee is gebeurd moet worden teruggekoppeld. 

Je kunt voor een melding ook terecht bij het antidiscriminatiebureau van je gemeente. Dat verleent onafhankelijke steun en advies bij de afwikkeling van je klacht. 

"Ik vind de verhalen die ik hoor onwaarschijnlijk", zegt Jan Paternotte. "Dit gaat om mensen die in de zorg werken en dan doen ze werk voor anderen, om anderen te helpen, om ze beter te maken, en dan word je gediscrimineerd op hoe je eruitziet en aangesproken als 'zwarte' en dat soort termen."

Van Dooijeweert: "Wat ik het ergste misschien wel vind, is dat ik twee van de medewerkers [in de reportage] hoor zeggen: het hoort er nu eenmaal bij. En het hoort er helemaal niet bij."

Minister Van Ark: "Het is belangrijk dat we dit gesprek in de samenleving blijven voeren. Want als je hoort wat er tegen mensen gezegd wordt, terwijl ze bereid zijn om zoveel goed werk te doen – dat vind ik afschuwelijk. Ik maak me er zorgen over dat dat anno 2020 nog steeds in Nederland gebeurt."  

Reacties brancheverenigingen 

De KNMT, de beroepsvereniging van tandartsen, betreurt het dat zorgmedewerkers racisme ervaren op de werkvloer, of dat nou van patiënten of van collega’s is.

Bij de ledenservice van de beroepsorganisatie zijn nagenoeg geen meldingen binnengekomen van racisme en/of discriminatie. Eén tandarts heeft meegemaakt dat een patiënt niet geholpen wilde worden door iemand van Indonesische afkomst. Een patiënt vertelde dat hij het vermoeden had te worden in de gediscrimineerd mondzorgpraktijk.

Het aantal tandartsen van niet-Nederlandse afkomst is groot, zowel onder de in Nederland opgeleiden als onder de instroom van buitenlandse tandartsen (17 procent). "En het is van het grootste belang dat iedereen zich thuis voelt en zo optimale mondzorg kan bieden en ontvangen", aldus voorzitter Wolter Brands.

De Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen laat weten dat discriminatie en racisme in Nederland verboden zijn. "Het staat in artikel 1 van de Grondwet. Het onderzoek geeft aan dat zorgprofessionals discriminatie ervaren op de werkvloer. Dat is verwerpelijk. Het is daarom ook belangrijk dat er aandacht voor blijft en dat deze aandacht niet verzwakt."