Vaccin nemen, ja of nee? 'Focus niet op de weigeraars, maar op de twijfelaars'
Het debat rond vaccinatie richt zich vaak op de vaccinatieweigeraars, maar onderzoekers adviseren vooral te kijken naar de vaccinatietwijfelaars. Waarom is dat zo belangrijk? En hoe ziet die groep twijfelaars eruit?
Op dit moment zijn er drie groepen twijfelaars te onderscheiden, blijkt uit onderzoek van het RIVM en vier universiteiten (waaronder de TU Delft) na een steekproef onder 1014 Nederlanders.
3 op de 4 mensen twijfelt
Bij elkaar gaat het om 73 procent, oftewel: drie van de vier mensen kunnen op dit moment niet zeggen of ze een coronavaccin gaan nemen.
Deze groep twijfelaars is volgens de TU Delft daarom 'cruciaal' om de inentingsgraad van 60 tot 70 procent te halen. Dat zoveel mensen twijfelen, valt ook op als we mensen op straat aanspreken, zoals in deze video te zien is:
Groep vaccinatieweigeraars
Er is één groep die nu al weet dat ze zich sowieso niet zal laten vaccineren. Het gaat om ongeveer 14 procent van de Nederlanders. Sommigen hebben een weerstand tegen vaccinaties in het algemeen, anderen staan wantrouwend tegenover de overheid of maken zich specifiek zorgen over het Covid-19-vaccin.
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
Normale leven weer oppakken
De groep die zich zonder twijfel wil laten vaccineren, is ongeveer net zo groot (13 procent). Deelnemers noemen diverse redenen. Zij willen bijvoorbeeld graag tegen het coronavirus beschermd zijn, of willen hun normale leven weer kunnen oppakken.
Ook zijn er deelnemers die zelf niet tot een risicogroep behoren, maar zich snel willen laten vaccineren omdat zij vanuit hun werk in contact komen met risicogroepen of kwetsbare familieleden hebben.
Bijwerkingen doorslaggevend
Terug naar de twijfelaars. Die groep wordt een stuk kleiner als bekend wordt dat het vaccin effectief is én voor weinig bijwerkingen zorgt. Een groot deel zal zich dan direct laten vaccineren. Het percentage twijfelaars daalt, van 73 naar 48 procent.
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
Paar maanden wachten
In het onderzoek is specifiek gekeken wat op dit moment de overwegingen zijn van de twijfelaars. Wat blijkt? Een kwart van de twijfelaars staat liever niet vooraan in de rij als een vaccin wordt aangeboden. Deze groep wil eerst een paar maanden wachten en aankijken wat de ervaringen zijn bij anderen.
De onderzoekers adviseren het kabinet daarom om een duidelijk perspectief te geven aan deze groep Nederlanders, zeker de mensen die als eersten worden uitgenodigd. "Als zij niet direct op de uitnodiging voor vaccinatie ingaan, moeten zij dan achteraan aansluiten in de rij, krijgen zij periodiek een nieuwe uitnodiging of mogen zij zelf aangeven wanneer ze klaar zijn voor de vaccinatie?", vragen de onderzoekers.
Effect op lange termijn
Nederlanders die twijfelen, maken zich vooral zorgen over de risico's. Mensen zijn vooral bang voor bijwerkingen. Zijn die risico's niet groter omdat het Covid-19-vaccin in een veel hoger tempo is ontwikkeld? Is het verstandig om een vaccin te nemen waarvan de langetermijneffecten nog onbekend zijn?
Als blijkt dat het vaccin goedgekeurd en effectief blijkt, maar wél voor ernstige bijwerkingen zorgt, dan zal de groep twijfelaars groeien. 64 procent weet dan niet zeker of ze het vaccin zullen nemen.
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
Hoe weet je of het vaccin veilig is? Drie vragen
Hoe kan het vaccin zo snel gemaakt zijn?
Na eerdere uitbraken van ziektes als ebola en SARS zijn stappen gezet om voortaan de ontwikkeling van een vaccin drastisch te versnellen. Volgens Ben van der Zeijst van Universiteit Leiden en de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Microbiologie is vooral het gebruik van 'platform technology' een belangrijke stap geweest.
Dit betekent dat in verschillende vaccins dezelfde bouwstenen (of 'platforms') worden gebruikt. Hierdoor kan veel sneller worden gewerkt en zal de veiligheidskeuring ook een stuk sneller kunnen.
Gaat het tempo niet ten koste van de veiligheid?
Een vaccin moet nog steeds worden goedgekeurd volgens een bepaalde standaard. Ook moet het in verschillende fases op tienduizenden mensen zijn getest.
Wel gebeurt het nu dat fases tegelijk worden uitgevoerd in plaats van na elkaar, waardoor het sneller gaat. Toch is het uitrollen van een vaccin naar miljoenen mensen niet helemaal zonder risico, omdat er ook heel zeldzame bijwerkingen zijn, die bijvoorbeeld bij 1 op de 100.000 mensen (of minder) voorkomen.
Weten we wel iets over de langetermijneffecten?
"Sommige dingen weten we niet, dat is eigenlijk zo met elk vaccin", zegt Van der Zeijst. Volgens hem worden allerlei risicoanalyses gemaakt, maar kun je niet met zekerheid zeggen wat de langetermijnrisico's zijn.