Eindelijk weer op school: 'Praat met kinderen, leren is even minder belangrijk'
Na zes weken thuisonderwijs én op sommige plekken zelfs nog een dag ijsvrij gaan de broodtrommel en beker met drinken weer in de rugzak. Op naar school. Voor zowel de kinderen, als de ouders, als de leerkrachten is dat spannend en belangrijk, zegt expert in de aanpak kindermishandeling en huiselijk geweld Naomi Dessaur.
Volgens Dessaur droegen kinderen de afgelopen periode soms een enorme last met zich mee. "Het is voor veel kinderen van groot belang dat de school en opvang weer open zijn", zegt ze tegen RTL Nieuws.
"Thuis stond een grote groep kinderen zes weken onder hoogspanning en waren er geen plekken om te kunnen bijtanken, zoals op school. Dat bijtanken maakt het vaak wat dragelijker. Daar kunnen kinderen op adem komen."
Overlevingsstand
"Als er thuis continu spanning heerst omdat het niet veilig is, geeft dat een kind veel te veel onrust en stress. Want thuis zou een veilige en zorgeloze plek moeten zijn." Als kinderen niet op adem kunnen komen, blijven ze onder die hoogspanning staan.
In Nederland maken per jaar 90.000 tot 127.000 kinderen een vorm van huiselijk geweld mee, blijkt uit onderzoek. "In de praktijk liggen die cijfers veel hoger", zegt Dessaur. "Sommige kinderen hebben 1,5 maand fulltime geleefd alsof het een oorlogssituatie was. Ze konden geen kant op en zaten in een soort overlevingsstand."
"Bewust of onbewust zijn ze er de hele tijd mee bezig geweest: hoe kom ik dit door? Als ze geen ruimte krijgen om dat te uiten en op adem te komen blijft een kind in standje overleven, zelfs op school", legt Dessaur uit.
Daar ligt dus een belangrijke rol voor de leerkrachten en schoolleiding: hoe ontvang je kinderen weer terug in de klas? "De hele structuur van de school, die ook veiligheid geeft en herkenbaar is, dat hoeft niet om", zegt Dessaur. Maar wel: "Praten, praten, praten."
Als een kind in een thuissituatie nauwelijks aandacht krijgt, of het idee heeft dat het niet gewaardeerd wordt, is dat volgens Dessaur slecht voor de ontwikkeling van een kind. "Ze denken misschien dat ze geen goed kind zijn of dat ze niet aan bepaalde verwachtingen voldoen. Als ze dan op school horen: 'Wat fijn dat je er bent' en dat ze ruimte krijgen om te praten, doet dat heel veel voor ze."
Eigenwaarde
Ouders kunnen er, zeker in deze tijd, wakker van liggen dat hun kind misschien minder goed presteert. "Voor de ontwikkeling en eigenwaarde heeft een kind er nu meer aan dat je er als ouder op focust hoe het met ze is", zegt Dessaur.
Dat ze zich kunnen uiten, dát is volgens Dessaur het allerbelangrijkste. "Pas daarna moet je het weer over leerprestaties gaan hebben, ook al snap ik het gevoel van deze ouders wel."
10 tips om te praten
Dessaur heeft 10 tips hoe je daar als ouder of verzorger met kinderen over kunt praten.
- Belangrijk: zet het welbevinden van je kinderen op 1 en de schoolprestaties komen daarna
- Het kan voor jou kind ook niet fijn zijn weer naar school te gaan en maak dit bespreekbaar
- Vraag je kind hoe het voor hem of haar is na zo’n lange tijd weer naar school te gaan
- En vraag na afloop hoe het was om überhaupt weer op school te zijn
- Vertel, voor dat ze naar school gaan, dat ze hun vriendjes en vriendinnetjes weer gaan zien en vraag hoe dat voor ze is?
- En vraag na schooltijd hoe het was om iedereen weer te zien
- Wat hebben ze die dag gedaan, besproken of geleerd?
- Vraag ook wat ze bijvoorbeeld van thuis hebben gemist terwijl ze op school waren
- Laat je kind spelen en hun fantasie het werk doen
- Praat ook met pubers die nog niet naar school gaan, want hoe is het voor hen?
Praten is niet voor iedere ouder even gemakkelijk, realiseert Dessaur zich. "Ook vel ouders leven op dit moment onder hoogspanning. Er kunnen zorgen zijn over werk, financiën, de gezondheid van henzelf of hun omgeving. Bovendien werken ouders veelal thuis, waardoor ze vaak de hele dag op elkaars lip zitten."
Dessaur legt uit dat er gezinnen zijn waar een jaar geleden niks aan de hand leek. Er was een sociaal netwerk, een vangnet, een baan, sportclub of opa en oma die twee keer in de week de kleine van school konden halen. Corona heeft voor veel verandering gezorgd. "Dat is begrijpelijk, maar die goede balans is dus niet vanzelfsprekend. De boot kan opeens behoorlijk zijn gaan wiebelen."
En ook daar ligt een belangrijke rol voor professionals in onderwijs en kinderopvang "Vraag ook aan ouders en verzorgers hoe het met ze gaat en hoe ze de afgelopen tijd hebben beleefd."
'Wees gewoon een mens'
Mensen gaan er volgens Dessaur vanuit dat heel veel dingen onbespreekbaar zijn, zeker als het gaat om moeilijke situaties binnen een gezin of rondom een kind. "Wees gewoon een mens en toon interesse in hoe het gaat."
Dagelijkse update
Wil jij iedere middag een selectie van het belangrijkste nieuws en de opvallendste verhalen in je mail? Meld je dan nu aan voor de dagelijkse update.