Fors letsel en voortdurend gegil: meldingen huiselijk geweld ernstiger van aard tijdens lockdown
Tijdens de lockdown zijn er meer meldingen van ernstig huiselijk geweld. Dat zegt Landelijk Netwerk Veilig Thuis. Zij zien dat de meldingen ongeveer gelijk blijven, maar dat deze wel heftiger zijn en er steeds vaker acuut moet worden ingegrepen.
Het gaat dan bijvoorbeeld om vrouwen die zichzelf met fors letsel melden, buren die een kind de hele dag buiten zien rondlopen in de kou op slippers en in een korte broek of mensen die bij in de buurt voortdurend gegil horen.
Geweldloos oplossen
Inez Soemita werkt bij de meldlijn van Veilig Thuis en spreekt enorm veel verschillende mensen. "Vrouwen, pubers, kinderen, buren die advies willen. Alleen daders bellen nog niet veel uit zichzelf, dat moet nog meer", zegt ze.
Tijdens zo'n gesprek probeert Soemita vooral de druk die iemand voelt af te laten nemen. "Dat kan soms door als een vrouw belt, te vragen of ik ook de man kan spreken." Zowel het slachtoffer als de dader willen een situatie geweldloos oplossen, legt ze uit.
Soemita zegt dat het belangrijk is om in zo'n gesprek 'niet met dat vingertje' te wijzen. Interesse tonen is volgens haar het voornaamste. "Want de dader is vaak ook gefrustreerd en wil dit niet."
Tijdens de coronacrisis spreekt Soemita meer mensen die 'bijna noodgedwongen in een onveilige situatie vastzitten'. En dat maakt vooral de ernstige gevallen ingewikkeld.
Veilig Thuis-voorzitter Debbie Maas maakt zich zorgen over de toenemende ernst van de meldingen. "Scholen zijn gesloten en de hulpverlening heeft mogelijk minder zicht op gezinnen", zegt zij. Zeker omdat de huidige coronamaatregelen nog zeker tot in februari aanhouden.
Emotionele verwaarlozing
Dat betekent bijvoorbeeld dat veel kinderen voorlopig niet naar school kunnen. Volgens Lenneke Alink, hoogleraar Forensische Gezinsproblematiek aan de Universiteit Leiden, heeft dat in de eerste golf situaties in kwetsbare gezinnen moeilijker gemaakt.
Zij onderzocht hoeveel slachtoffers van kindermishandeling er in die periode waren, in vergelijking met een periode zonder pandemie. Omdat sommige ouders nauwelijks de nodige begeleiding bij het schoolwerk, emotionele steun of veiligheid kunnen bieden, heeft dat volgens haar ook effect op de lange termijn. "Want er wordt structureel niet voldaan aan de emotionele behoeften van het kind", zegt Alink.
Mishandeling en verwaarlozing zijn geen dingen die ouders altijd bewust doen. Soms ontstaat er een situatie waarin ze de controle kwijtraken.
Daarnaast zag ze ook een toename van geweld tussen ouders. "Als er al spanningen zijn en school sluit, dan loopt het sneller uit de hand. Dat kan leiden tot veel onveiligheid in het gezin."
Leraren spelen in het herkennen daarvan een belangrijke rol. "Onderwijzers weten in veel gevallen goed in te schatten waar de risico's zitten en kunnen dat bespreekbaar maken", zegt Alink.
Niet altijd bewust
"Mishandeling en verwaarlozing zijn geen dingen die ouders altijd bewust doen. Vaak ontstaat de situatie uit onmacht." Alink legt uit dat naar school gaan dan een uitkomst is om kinderen even uit die thuissituatie te halen. "Geef kinderen uit kwetsbare gezinnen dus voorrang om naar school te gaan."
De manier waarop iemand dan het gesprek met de ouders aangaat, is volgens Alink erg belangrijk. Net als Veilig Thuis-medewerker Inez Soemita zegt zij dat 'met een beschuldigende vinger wijzen niet helpt'. Mensen aanbieden om thuis te helpen en te ondersteunen kan volgens haar in veel gevallen een oplossing bieden.
Veilig Thuis krijgt via hun hulplijnen niet alleen meldingen van geweld of mishandeling, maar vooral ook veel vragen. Van buren, vrienden of familie, die vermoeden dat er sprake is een gewelddadige thuissituatie bij iemand uit hun omgeving.
Wat kan ik doen?
Dat is de vraag die Veilig Thuis het vaakst krijgt. Het netwerk geeft daar een paar tips voor.
- Wees extra alert op signalen van kindermishandeling en huiselijk geweld
- Let er op dat het vaak gaat om dingen die niet zichtbaar zijn (zoals blauwe plekken). Denk dan vooral aan ruzies die heftiger worden of langer duren
- Ga met iemand een gesprek aan, op die manier kun je iemand helpen om uit een sociaal isolement te komen
De aanstaande avondklok is voor Veilig Thuis-voorzitter Debbie Maas aanleiding om mensen te vragen om extra alert te zijn op signalen, omdat volgens haar meer isolatie onveilige situaties 'absoluut kunnen verergeren'.
Maas wijst er nog wel op dat dit soort problemen niet opeens verdwijnen als de coronamaatregelen soepeler worden en kinderen bijvoorbeeld weer naar school kunnen. "Huiselijk geweld en kindermishandeling blijven grote en hardnekkige problemen."
Zoek je contact?
Heb jij naar aanleiding van dit artikel een vraag of wil je iets melden? Kijk dan op de site van Landelijk Netwerk Veilig Thuis in welke regio je woont en hoe je in contact kunt komen.
Je kan bijvoorbeeld ook terecht bij Meldpunt huiselijk geweld, via telefoonnummer 0800-2000.