Van kastje naar de muur om letselschade: verzekeraar schuift uitbetaling af
Verzekeraars laten gemeenten opdraaien voor kosten die ze eigenlijk zelf zouden moeten betalen. Dat blijkt uit onderzoek van RTL Nieuws. Slachtoffers van ongelukken worden voor de letselschade van het kastje naar de muur gestuurd. Het gaat om de kosten die ze maken voor bijvoorbeeld hulp in huis bij mensen die gehandicapt zijn geraakt door een ongeluk.
Van verzekeraars moeten slachtoffers eerst kijken wat ze kunnen claimen bij de gemeente, voordat ze zelf geld uitkeren. Advocaten, gemeenten en experts vinden dat verzekeraars misbruik maken van belastinggeld en dat dit gedrag niet door de beugel kan.
Het gaat om letselschadeslachtoffers die bijvoorbeeld een verkeers- of bedrijfsongeval hebben gehad. Zij kunnen hun schade normaal gesproken verhalen via de aansprakelijkheidsverzekering van de veroorzaker van het ongeluk.
Maar verzekeraars vinden dat slachtoffers bij de gemeente een beroep moeten doen op de WMO (Wet Maatschappelijke Ondersteuning). Dat is de regeling waarmee gemeenten mensen ondersteunt die dat nodig hebben om op die manier zo lang mogelijk thuis te kunnen blijven wonen. Denk aan een traplift, rolstoel of huishoudelijke hulp.
In het kort
- RTL Nieuws onderzocht hoe verzekeraars met letselschadeslachtoffers omgaan.
- Verzekeraars van de veroorzakers van een ongeluk moeten letselschade aan het slachtoffer betalen, maar sturen die slachtoffers vaak door naar de gemeente.
- Gemeenten zijn boos over dat het op hun bordje terechtkomt. Zij zeggen dat het hen onnodig veel tijd en geld kost.
- Letselschadeslachtoffers komen hierdoor in langdurige ingewikkelde procedures terecht en hebben het gevoel tussen wal en schip te belanden.
Uit gesprekken die RTL Nieuws voerde met betrokkenen blijkt dat het de bedoeling is dat slachtoffers eerst naar de gemeente gaan. Dat staat ook in de Handreiking Zorgschade van de Letselschade Raad, waarin onder meer de verzekeraars zijn vertegenwoordigd. Daarin wordt gesproken over de financiering van bepaalde letselschadezaken en dan wordt gezegd dat eerst gekeken wordt of de zorg volledig vanuit publieke middelen kan worden betaald.
'Grove fout'
Hoogleraar privaatrecht Arno Akkermans vindt die opstelling van de verzekeraars 'een grove fout': "Zij moeten gewoon uitbetalen waar mensen recht op hebben. Daarvoor betalen wij premie. Dat hebben we aan de verzekeraars toevertrouwd."
De Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) reageert op de houding van de verzekeraars: "Het is niet in overeenstemming de geldende jurisprudentie op dit punt." Het is volgens hen in strijd met de keuzevrijheid van slachtoffers.
Gemeente kan het soms beter
Het Verbond van Verzekeraars zegt desgevraagd niet standaard door te verwijzen naar de WMO: "Verzekeraars stellen echter alles in het werk om slachtoffers snel en adequaat te helpen. In sommige gevallen zijn er dan ook hele goede redenen om letselschadeslachtoffers te verwijzen naar de gemeente. Bijvoorbeeld wanneer hij of zij via die weg sneller aanspraak kan maken, door middel van een urgentieverklaring, op een aangepaste woning."
De verzekeraars weten dat doorverwijzen niet mag: "Maar je mag een slachtoffer wel wijzen op het feit dat soms de verzekeraar en soms de gemeente beter is om te benaderen."
Het ministerie van Justitie en Veiligheid reageert: "Slachtoffers zijn niet gehouden zich eerst tot de gemeente te wenden voor een beroep op ondersteuning via de Wmo 2015, om zich daarna pas tot de aansprakelijkheidsverzekeraar te kunnen wenden."
Onwenselijke situatie
"Dit is een onwenselijke situatie", stelt de gemeente Leeuwarden, die net als veel andere gemeenten ontevreden is over de opstelling van verzekeraars. Wethouder Hein Kuiken: "De rekening van de schade moet terechtkomen bij degene die het veroorzaakt heeft. Dan kun je het onmogelijk afwentelen op de gemeente of een ander overheidsorgaan."
De onderzoeksredactie van RTL Nieuws sprak met 17 gemeenten die worstelen met de tijd en het geld dat zij kwijt zijn aan letselschadeslachtoffers die een beroep doen op de voorzieningen van de WMO.
Verhalen op verzekeraars
Gemeenten kunnen de kosten die ze maken voor letselschadeslachtoffers weer verhalen op verzekeraars, via het zogenoemde regresrecht. Maar in de praktijk gebeurt dit nauwelijks omdat dit volgens gemeenten een te duur en ingewikkeld proces is.
Uit de rondgang van RTL Nieuws blijkt dat verschillende gemeenten, zoals Enschede, het geld daarom überhaupt niet gaan verhalen. Dat betekent dat niet de verzekeraar maar de belastingbetaler opdraait voor de schade.
De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) roept gemeenten op om dat geld wel te verhalen. Volgens het Verbond van Verzekeraars hoeft het niet zo ingewikkeld te zijn voor gemeenten, want zij hebben een standaardformulier beschikbaar.
Slachtoffers de dupe
Slachtoffers zijn vaak de dupe van het getouwtrek tussen gemeenten en verzekeraars. Dat merkte ook Anna Teeuwen die haar neef na een verkeersongeval helpt in zijn strijd met de gemeente en verzekeraar.
Al zeven jaar vinden de verzekeraar en de gemeente van elkaar dat ze moeten betalen.
Ook Paul Ongenae is slachtoffer van een verkeersongeval en heeft het gevoel steeds van het kastje naar de muur te worden gestuurd: "Het is een gevecht. Je wordt vermalen tussen letselschadeverzekeraars die niet willen uitkeren en gemeenten die traag werken en geen verstand hebben van letselschade."
Geen cijfers
Het is niet duidelijk hoeveel miljoenen euro's gemeenten hierdoor kwijtraken. Uit de rondgang van de onderzoeksredactie van RTL Nieuws blijkt dat veel gemeenten niet bijhouden waarom iemand een beroep doet op de WMO en dus ook niet of de schade te verhalen is op de verzekeraar.
Maar om een beeld te geven: eerder kregen de gemeenten een jaarlijkse afkoopsom van verzekeraars om letselschadekosten van hun inwoners te vergoeden. Dat ging in totaal om 12 miljoen euro per jaar. Maar daar werd toen ook al van gezegd dat dat bedrag veel te laag was om de werkelijke letselschadekosten te vergoeden.
Verantwoording onderzoek
De onderzoeksredactie van RTL Nieuws sprak voor dit onderzoek met gemeenten, letselschadeslachtoffers, WMO-deskundigen, letselschadeadvocaten en andere betrokkenen. De redactie sprak met 24 gemeenten, waarvan er 17 uitgesproken kritisch waren op de huidige praktijk. Het gaat om gemeenten verspreid over het land, variërend van groot tot klein.
De redactie sprak ook met meerdere letselschadeslachtoffers en -advocaten. Hun ervaringen komen overeen met die van Anna Teeuwen, die belangen van haar gedupeerde neef behartigt. Anna Teeuwen, die haar neef als letselschadeslachtoffer vertegenwoordigt, heeft zoveel mogelijk documenten met de redactie gedeeld die haar verhaal ondersteunen en waaruit blijkt dat de verzekeraar naar de gemeente blijft verwijzen.
Uitgebreide reactie Verbond van Verzekeraars
Lees hier de volledige reactie van het Verbond van Verzekeraars.