Waarom onveiligheid op straat niet een probleem van vrouwen is

Op sociale media delen veel mensen hun ervaringen met geweld tegen vrouwen. Het is naar aanleiding van de vermissing van de 33-jarige Sarah Everard in Engeland. Ze verdween op 3 maart. Afgelopen woensdag werd haar lichaam gevonden in een bos.

Onder #saraheverard verschijnt het ene na het andere voorbeeld van geweld tegen vrouwen en straatintimidatie. Brits parlementslid Diane Abbott schrijft: "Zelfs na al die jaren als ik 's avonds in het donker over een lege straat loop, steek ik over als ik de voetstappen van een man achter me hoor. Het is een gewoonte die ik al mijn hele leven heb om te proberen veilig te blijven, maar het zou niet nodig moeten zijn."

"Vrouwen hebben veel dingen om mee te dealen. In leven blijven zou daar niet één van moeten zijn", schrijft iemand op Instagram.

Het is niets nieuws voor Laila Ait Baali, directeur van de Nederlandse stichting Women equals Men. "Ik schrik ervan als ik van jonge meiden hoor dat ze 's avonds hun fietsroutes naar huis precies uitstippelen afhankelijk van het tijdstip. Ze laten elkaar weten wanneer ze de deur uitgaan, delen hun live locatie."

Niet dat Ait Baali het zelf niet doet, in tegendeel. "Ik doe soms ook alsof ik aan het bellen ben als ik naar huis loop."

Dat vrouwen deze dingen doen, is niet zo gek. "Het is een manier waarop we onszelf een gevoel van veiligheid willen geven", zegt Laura Adère van stichting Fairspace. "Dat word je als vrouw je hele leven meegegeven. Van kinds af aan hoor je: niet in het donker naar huis komen. Als er dan vervolgens een keer iets gebeurt, wordt het beeld van onveiligheid alleen maar bevestigd."

De kans dát er wat gebeurt, is volgens haar reëel. Wereldwijd krijgt namelijk 1 op de 3 vrouwen te maken met geweld en straatintimidatie is de meest voorkomende vorm van geweld tegen vrouwen. Dat kan variëren van een ongewenst gesprek tot achtervolging of nafluiten. Stichting Stopstraatintimidatie zegt tegen RTL Nieuws wekelijks meldingen te krijgen van intimidaties op straat.

Geen 'vrouwenprobleem'

Dat is niet een probleem van vrouwen alleen, vinden Adèr en Ait Baali. "Dan hoor je dat vrouwen dan maar een zelfverdedigingscursus moeten doen", zegt Ait Baali. "Maar vrouwen zijn niet verantwoordelijk. Dat is de omgekeerde wereld. De omgeving moet worden aangepakt, zodat een vrouw überhaupt niet hoeft na te denken over potentieel gevaar."

Dat aanpakken van de omgeving begint volgens haar op scholen. "Het draait om bewustwording. Op scholen moeten kinderen, en met name jonge jongens, leren hoe je met iemand omgaat, wat grenzen zijn en hoe je die respecteert." Ook vindt ze dat er bij de politie meer aandacht moet komen voor de veiligheid van vrouwen op straat.

Adèr is het ermee eens. Toch blijft het lastig. Die omgeving verandert niet van de ene op de andere dag, dus tot die tijd zijn er volgens haar een aantal dingen die iedereen kan doen om het veiliger te maken op straat.

Zo is Stichting Fairspace deze week een campagne begonnen waarin iedereen wordt opgeroepen om in te grijpen als je ziet dat een ander ongewenst wordt behandeld op straat. Dat hoeft niet altijd meteen iets groots te zijn.

Spreek haar aan

Een voorbeeld: een leeg station in de avond. Je ziet een vrouw alleen staan, die telkens wordt aangesproken door een groepje mannen. De vrouw lijkt zich ongemakkelijk te voelen bij de situatie. Wat je dan kunt doen? "Je kunt simpelweg dichterbij de vrouw gaan staan, of je kunt haar aanspreken. Dat hoeft niet eens over de situatie te gaan, je kunt ook gewoon vragen naar een winkel of wc. Op die manier verbreek je al even het contact tussen haar en de anderen. Vervolgens kun je achteraf nog vragen of je haar verder kan helpen."

Op hun website geeft de stichting in twee korte quizjes tips over wat je als omstander kan doen wanneer je een situatie als bovenstaand meemaakt.

Tussen alle tweets en Instagramposts met #saraheverard viel er één in het bijzonder op. Een tweet van een man. Stuart Edwards zegt vlakbij de plek te wonen waar Everard vermist raakte. Hij vraagt op Twitter: "Wat kunnen mannen doen om angst te verminderen en mensen niet te laten schrikken op straat?"

Tips voor mannen

Duizenden mensen reageren erop en geven een aantal tips. "Ik zou willen dat meer mannen deze vraag zouden stellen", schrijft iemand.

Ze tipt: "Ga nooit vlak achter iemand rennen of lopen, vooral niet in het donker en biedt vrouwelijke vrienden aan om mee te lopen naar huis." Iemand anders voegt toe: "Steek even de straat over als je in het donker achter een vrouw loopt." Of: "Zet je capuchon af en glimlach." De vraag van Stuart wordt inmiddels massaal gedeeld.

In de zaak van Sarah Everard is gisteren een 48-jarige agent gearresteerd. Hij wordt verdacht van zedenschennis, ontvoering en moord.