Flinke toename coronabesmettingen, vooral onder jongeren

Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) meldde vorige week dat het in een week tijd 39.527 nieuwe gevallen had geregistreerd, bijna een kwart meer dan de zeven dagen ervoor. Nu is dat 16 procent meer. Het risiconiveau is zeer ernstig.

Meer testen

Daarbij moet wel gemeld worden dat er meer wordt getest. Sinds het begin van het jaar publiceren RIVM en GGD ook het aantal afgenomen coronatests per dag. Afgelopen week waren er zo'n 73.000  testen per dag, vorige week waren dat er 62.000.

Het percentage positief geteste mensen is op basis van de gegevens de voorbije week rond de 8,1 procent. Vorige week was dat 7,7 procent. Het aantal testen neemt dus toe, en het aantal positieve testen ook.

Het R-getal, dat aangeeft hoe hard de verspreiding van het virus gaat, stond op 8 maart nog op 1,11, meldt het RIVM. Dat betekent dat 100 coronapatiënten gemiddeld 111 anderen besmetten. Op 1 maart was dat nog 1,06 en een week eerder 0,98.

Britse variant

Dat het aantal besmettingen zo hard stijgt, is het gevolg van de opkomst van de Britse variant. Mogelijk spelen ook gedrag en versoepelingen een rol. Aura Timen van het RIVM meldde vorige week al dat het in 75 procent van alle positieve besmettingen nu om de Britse variant gaat. "En dat is data van eind februari, dus dat is nu waarschijnlijk meer."

Het aantal besmettingen neemt zoals gezegd vooral toe onder jongeren van 18 tot 24 jaar, met 359 meldingen per 100.000 inwoners. "Dat is in het algemeen de groep die de meeste sociale contacten heeft", zegt Susan van den Hof van het RIVM. "Daaruit kun je verklaren waarom er meer besmettingen zijn in die groep."

Dat baart zorgen, zegt ze. "Je kunt dat nooit binnen de groep houden. Het gaat zich verspreiden naar oudere groepen, die meer kans hebben op ziekenhuisopnames. De lockdown vertraagt dat wel, maar dat gaat gebeuren." 

In alle leeftijdsgroepen is een stijging te zien in het aantal meldingen per 100.000 inwoners. De grootste relatieve stijging is te zien in de leeftijdsgroepen 0 tot en met 12 jaar (plus 23 procent) en 13 tot en met 17 jaar (plus 29 procent).

Ook het aantal afgenomen testen namen het meest toe in deze leeftijdsgroepen. Dit hangt waarschijnlijk samen met het heropenen van het primair onderwijs en kinderopvang per 3 februari en het gedeeltelijk heropenen van de scholen in het voortgezet onderwijs per 1 maart, zegt het RIVM.De bezetting in ziekenhuizen en op de intensive cares stijgt ook. Dat is de belangrijkste graadmeter om naar te kijken, omdat dat het beste beeld geeft van de druk op de zorg.

In de afgelopen week werden 1.441 mensen met COVID-19 opgenomen in het ziekenhuis, 114 opnames meer dan de week ervoor. Op de IC afdelingen werden 313 mensen opgenomen, dat zijn 39 opnames meer dan in de week ervoor.

Gisteren lagen er in totaal 638 coronapatiënten op de intensive cares. Een week geleden lagen er 564. Op de verpleegafdelingen liggen 1555 patiënten, waar dat er vorige week 1455 waren. Qua bezetting zijn we terug op de hoge waarden van begin februari. 

Instroom ziekenhuizen

Ook de instroom op verpleegafdelingen en op de ic stijgt iets. Het kabinet kijkt daarnaar, omdat de druk op de zorg pas lager wordt als de nieuwe instroom naar beneden gaat.

Om naar het risiconiveau waakzaam te gaan, mogen er niet meer dan zo'n 10 ziekenhuisopnames per dag zijn. Gewenst zou zijn: 3 nieuwe coronapatiënten op de ic per dag.

De laatste dagen lag dat aantal rond de 41 nieuwe ic-opnames per dag. Vorige week lag op 38.  We zitten nu op ongeveer 78 ziekenhuisopnames per miljoen inwoners per week. Dat is negentien keer meer dan het laagste risiconiveau.  

In de ziekenhuiscijfers is nog weinig vaccinatie-effect zichtbaar. Volgens Van den Hof zie je wel een duidelijke daling van het aantal meldingen en ziekenhuisopnames onder mensen boven de 80 jaar. Maar er is ook een grote groep onder de 80 die in het ziekenhuis belandt en een klein deel daarvan is gevaccineerd.

Tot en met 14 maart hebben ongeveer 1,4 miljoen mensen minstens één coronavaccinatie gehad en bijna 500.000 mensen een tweede vaccinatie, meldt het RIVM. Volgens de lijst van het European Centre for Disease Prevention and Control heeft ruim 10 procent van de Nederlanders een eerste prik gehad. 3,9 procent is volledig gevaccineerd.

Kwetsbare mensen beschermd

Het gaat om 70-plussers, mensen tussen de 60 en 64 die risico lopen op een ernstig beloop van corona, zorgmedewerkers en bewoners van instellingen voor langdurige zorg. De groep 70-plussers is nu ook het laagst in aantal besmettingen, met 127 per 100.000 inwoners.

Door vaccinaties is een grote groep kwetsbare mensen beschermd, zegt datajournalist Jasper Bunskoek. "Maar tegelijkertijd zien we in de ziekenhuiscijfers over het afgelopen jaar dat ook veel 50-plussers daar terecht kwamen. En op de ic’s is de gemiddelde leeftijd net iets boven de 60 jaar. Veel leeftijden die (nog) niet aan de beurt zijn om te vaccineren."

Ook ons gedrag speelt natuurlijk een rol in de besmettingscijfers. Volgens de mobiliteitscijfers van Google trokken we er volgens de recentste cijfers, tot en met 16 maart, de laatste weken meer op uit.

"We zijn meer op het werk, meer in winkels, meer in het ov en minder tijd thuis", vertelt Bunskoek. Al valt het ook op dat de waarden afgelopen week iets lijken af te wijken. Ik heb daar niet meteen een verklaring voor, maar scholen die klassen naar huis sturen zouden daar indirect op van invloed kunnen zijn."

Qua mobiliteit zitten we op waarden van voor de lockdown. Dat heeft ook te maken met de versoepelingen, zegt Bunskoek. "Het bezoek aan winkels en recreatie is flink hoger sinds er weer mensen mogen worden ontvangen in winkels. En het percentage thuiswerkers is ook weer behoorlijk toegenomen en zit nu rond de waarden van november, toen onder anderen Jaap van Dissel regelmatig klaagde dat mensen te veel op het werk waren. Overigens is het niet gek dat deze cijfers oplopen, want een winkel of kapper die open mag zorgt ook voor werknemers die op hun werk actief zijn."