Vis als alternatief voor vlees, het is niet altijd beter
De documentaire Seaspiracy op Netflix al gezien? Dan ben je er nu misschien niet meer zo gerust op dat alles goedkomt met de oceanen, en vooral met de vissen die erin leven. De documentaire geeft een rauw beeld van de visserij en het leven op zee: maar is het echt zo erg? En wat denken de deskundigen ervan?
"Er zijn zeker gruwelijke omstandigheden in de visserij. Zo wordt er soms bijvoorbeeld dynamiet gebruikt. De impact op het milieu van bepaalde vormen van vissen is enorm", zegt onderzoeker van de Wageningen Universiteit Simon Bush. "Deze documentaire heeft de schijnwerpers gezet op thema's uit de visserij waar veel mensen zich nog niet bewust van waren", zegt Nathalie Houtman van het Wereld Natuur Fonds.
Toch is het volgens Bush belangrijk om niet alle vissoorten en manieren van vissen over één kam scheren. "Een groot deel van de visserij gebeurt duurzaam", zegt hij. Het is volgens hem dan ook goed mogelijk om op een duurzame manier vis te consumeren.
Bekijk hier de officiële trailer van Seaspiracy
Op de website van het Voedingscentrum staat als advies om vlees te vervangen voor vis. Dat zou beter zijn voor het milieu. Toch heeft vis óók een impact op het milieu. Sterker nog: een stukje kabeljauw heeft volgens het Voedingscentrum een vergelijkbare impact als varkensvlees. Ook al hoef je voor kabeljauw geen stallen te bouwen of veevoer te verbouwen.
Impact van vis
Waar zit hem die impact voor vis dan in? "Dan moet je denken aan de uitstoot van de vissersboten, maar ook aan of de netten van de boten de bodem van een zee aantasten en natuurlijk hoeveel vis er uiteindelijk daadwerkelijk uit de zee wordt gehaald", zegt onderzoeker Niels Hintzen, ook van de Wageningen Universiteit.
Met het laatste punt houdt hij zich dagelijks bezig. Hij telt het aantal vissen per vissoort in de Noordzee, ook wel de visbestanden genoemd. Hintzen adviseert vervolgens hoeveel er van bepaalde vissoorten duurzaam gevist kan worden.
Hoeveel vis eten we nou echt?
-
Gemiddeld genomen eten we per persoon wereldwijd ongeveer 20.5 kilo vis per jaar;
-
Voor Europese landen geldt dat we gemiddeld 24.4 kilo vis per persoon eten;
-
Nederland zit iets onder het gemiddelde: hier eten we per persoon gemiddeld 18.7 kilo vis per jaar;
-
Welke vis we dan eten? In Europa vooral tonijn uit blik, kabeljauw, zalm, koolvis, garnalen, mosselen, haring, heek, inktvis en makreel.
Alleen kabeljauw problematisch
"Eigenlijk gaat het in de Noordzee de afgelopen twintig jaar steeds beter met de visbestanden", zegt Hintzen. "Kabeljauw is een problematische soort, maar met de kabeljauw gaat het al vrij lang niet goed." Toch denkt hij dat ook deze soort langzaam weer zal terugkrabbelen in aantallen.
"In principe geldt voor alle vissoorten in Noordwest Europa dat ze prima duurzaam beheerd kunnen worden", zegt Hintzen. Alleen eten we in Nederland natuurlijk niet alleen vis uit Europa en daar wringt de schoen. "Er ligt hier bijvoorbeeld veel tilapia in het schap. Waarom laten we zulke vis overkomen uit landen zo ver weg?"
Kies slim
Hetzelfde geldt volgens hem voor zalm. "We eten het veel, maar er wordt geen wilde zalm in Nederland gevangen. Dat is allemaal geïmporteerd." Wil je een duurzamere keuze maken, dan zou je volgens Hintzen kunnen letten op waar je vis vandaan komt.
"Naast letten op hoe het gaat met de aantallen van een vissoort is het belangrijk om te kijken waar de vis vandaan komt", vult Houtman aan. "Hoe wordt de vis daar gevangen? Met welke technieken?"
Los van kiezen voor lokale vissoorten, kun je nog een aantal andere dingen doen om duurzaam je vis te kiezen. Volgens zowel Hintzen als Bush zijn MSC- en ASC-certificaten daarin een goede graadmeter. Daarin zijn ze het niet eens met de documentaire, waarin wordt gesteld dat de certificaten niet zouden deugen.
Als zo'n certificaat erop staat, heeft de vis volgens Hintzen en Bush een gecontroleerde duurzame herkomst. "Tachtig procent van de vis die in Nederland in de supermarkt ligt is duurzaam en heeft zo'n certificaat", zegt Bush.
Ook kun je bijvoorbeeld kijken op de VISwijzer. Daarin wordt gewerkt met een stoplichtsysteem voor verschillende vissoorten. Rode soorten kun je volgens de makers van de VISwijzer beter even niet kopen en groene vissen zijn gevangen met minimale schade aan het milieu. "In algemene zin is het daarnaast zo dat je beter soorten lager uit de voedselketen kunt eten, bijvoorbeeld mosselen of oesters", zegt Houtman.
Los van dit alles pleit ze ervoor om überhaupt wat minder vis te eten. "Kies vaker voor plantaardig eten. Als consument kunnen en moeten we bewuste keuzes maken voor gezonde oceanen."