Hoe duurzaam is jouw bbq? 'Kip stuk beter dan rundvlees'
Waar de zon is, daar zijn barbecues. En laat die zon nou weer eens flink tevoorschijn komen. Haal jij de briketten en aanmaakbokjes ook weer uit de kast maar ben jij ook begaan met het klimaat? Dan maakt het nogal wat uit of je een biefstukje of een kipfilet op de barbecue legt.
Rundvleesproducten veroorzaken namelijk de meeste CO2-uitstoot, blijkt uit cijfers van het RIVM. Kip scoort op de lijst van RIVM een stuk beter, maar een vegaschijf, groenten, of een aardappel zijn - uiteraard - nog een stuk minder belastend voor het milieu.
Milieubelasting van voedingsmiddelen
Het onderzoek van het RIVM behelst het hele productieproces van de producten. "Alle emissies gedurende de levenscyclus van een product die bijdragen aan klimaatverandering zijn inbegrepen, zoals lachgasemissies gedurende de teelt van gewassen, methaanemissies tijdens veeteelt en emissies door verandering van landgebruik."
Met andere woorden: er is van zaadje tot paprika en van kalfje tot biefstuk gekeken hoeveel water en land er voor deze producten nodig is en hoeveel de uitstoot van schadelijke broeikasgassen is.
Om de keuzes voor jou makkelijker te maken, hebben wij enkele veelgebruikte barbecue-producten hieronder op een rijtje gezet. Wat je ziet is dat per kilo runderbiefstuk, er ruim 30 kilo CO2 uitgestoten wordt, bij kip is dat slechts 9,6 kilo CO2. Een kilo zalm zorgt voor bijna 7 kilo uitstoot, en een kilo courgette bijna 3.
Misschien ben je niet verrast. Rundvlees is minder goed voor het milieu dan groente. Maar hoe kan dat? Dat heeft met de spijsvertering van runderen te maken. "Dat zijn herkauwers net als geiten en schapen. Die stoten veel methaan uit. Ze hebben meerdere magen, laten methaanboertjes en dat veroorzaakt uitstoot", zegt Martien Visser, lector Energietransitie aan de Hanzehogeschool in Groningen.
Kaas is altijd goed, toch?
Kaas scoort ook hoog op de uitstootlijstjes. Ook daar heeft Visser wel een verklaring voor. "Dat heeft ook met die herkauwers te maken. Want voor 1 kilo kaas heb je 6 of 7 liter melk nodig." Melk van de koe dus, die nog steeds methaanboeren laat. Visser: "Dat gaat dubbelop."
Ook Milieu Centraal onderschrijft dat wit vlees zoals kip en varkensvlees een stuk duurzamer is dan vlees van die zogenoemde herkauwers. "Wil je dan toch rundvlees op de barbecue, kijk dan goed naar een keurmerk als je dierenwelzijn of milieu belangrijk vindt", zegt expert duurzaam voedsel Paulien van der Geest. Dan kun je bijvoorbeeld denken aan het Beter Leven-keurmerk wat vaak vermeld staat op vlees en eieren. "Wij vinden dat eigenlijk pas echt goed vanaf twee sterren."
ASC en MSC
Dat geldt wat haar betreft ook voor vis. ASC en MSC zijn de keurmerken waar je op kunt letten om de boel op de barbecue een beetje mileubewust te houden. En nu we Van der Geest toch aan de telefoon hebben, wil ze ook nog wel iets zeggen over het type barbecue wat je het beste kunt gebruiken. Want: "Er komen kankerverwekkende stoffen vrij bij het verhitten van kolen, samen met veel fijnstof. Een elektrische variant is echt veel gezonder."
Lam: ooit koploper, nu verdwenen van de lijstjes
Wie eerder al lijstjes heeft gezien van meest klimaatbelastende eiwitrijke voedingsmiddelen, weet dat lamsvlees altijd hoog scoorde. Nu is lam verdwenen. Van der Geest weet hoe dat komt.
"Het lastige is: lammetjes doen hetzelfde als runderen. Ze laten ook methaanboeren, maar een lam zet zijn voer minder efficiënt om in vlees..Een kilo voer levert minder lamsvlees op. Op die manier hebben ze een hogere methaanuitstoot per kilo vlees., maar schapenboeren vroegen zich af of je ze wel langs dezelfde meetlat kunt leggen als runderen."
Want lammetjes leven niet hetzelfde als koeien. "Ze poepen bijvoorbeeld op de hei in plaats van in een stal, helpen met natuurbehoud en schapen grazen vaak op grond of dijkjes die niet voor andere landbouwdoeleinden geschikt zijn. Daarom wordt er nu verder onderzoek gedaan en is lamsvlees op dit moment uit de tabellen gehouden."
Van der Geest gaat net als iedereen lekker genieten van het mooie weer de komende dagen. Nog een paar laatste tips van haar kant voor de barbecue? "Koop niet te veel. Een normale portie is 100 gram vlees, terwijl er soms bij een barbecue wel 500 gram per persoon op de grill gaat. Als je dan toch te veel hebt, grill het vlees en stop het in de koelkast. En denk ook aan groente op de barbecue. Met groentespiesjes kun je heel creatief zijn."