Veel Oekraïense vluchtelingen kunnen geen bankrekening openen: 'Ik wil graag werken, maar dat kan nu niet'
Veel Oekraïense vluchtelingen hebben een handgeschreven paspoort en kunnen daardoor geen Nederlandse bankrekening openen. Met alle gevolgen van dien, want het zorgt er bijvoorbeeld voor dat ze niet kunnen werken. Banken erkennen het probleem en zoeken samen met het ministerie naar een oplossing.
Om een bankrekening in Nederland te openen, moet je een zogenoemd biometrisch paspoort hebben, zoals onze Nederlandse paspoorten. Daarin zit een chip die de bank kan scannen om te verifiëren dat je bent wie je zegt dat je bent.
"Maar ongeveer 30 procent van de Oekraïense vluchtelingen in Nederland heeft alleen een nationaal paspoort, vaak zelfs handgeschreven. En omdat de banken dat niet kunnen checken, kunnen die mensen nu niet geholpen worden," legt Sander Schaap van VluchtelingenWerk Nederland uit.
'Ik wil graag werken'
De Oekraïense Olga woont al meer dan twee maanden bij Corine Stout. Corine helpt Olga met allerlei praktische zaken: "We lopen nu vast bij het openen van een bankrekening. Dat lukt niet omdat Olga geen biometrisch paspoort heeft. En via de Oekraïense ambassade krijgen we alleen een identiteitsverklaring, wat voor een bank niet genoeg is."
Oekraïners in Nederland hebben een andere status dan andere vluchtelingen en mogen hier vanaf dag 1 werken. Olga zou ook graag aan het werk gaan, maar dat kan nu niet omdat ze geen Nederlandse bankrekening heeft.
Corine vertelt dat ze alleen al in haar dorp Genderen nog zeven Oekraïners kent die hierop vastlopen.
Bankrekening is belangrijk
VluchtelingenWerk legt uit dat het voor de Oekraïense vluchtelingen belangrijk is om een Nederlandse bankrekening te hebben: "We willen dat ze mee kunnen draaien in onze maatschappij en dan is dit een belangrijk onderdeel." Zonder bankrekening kunnen Oekraïners hier bijvoorbeeld niet werken, omdat ze dan geen salaris kunnen ontvangen en de verplichte zorgverzekering niet kunnen betalen.
Veel Oekraïners hebben wel een Oekraïense bankrekening maar daar kunnen ze dat ook niet mee. En vaak kunnen ze daarmee ook niet betalen in onze winkels. Ook kunnen veel Oekraïners überhaupt niet bij het geld dat daarop staat omdat er limieten op zijn gezet vanwege de oorlog.
Zoeken naar oplossing
Oekraïners die wel een biometrisch paspoort hebben kunnen wel redelijk makkelijk een bankrekening openen. De Vereniging van Banken geeft aan dat al 22.500 van hen dat al hebben kunnen regelen. Maar de Vereniging van Banken erkent dat een ander deel van de groep Oekraïense vluchtelingen een probleem heeft nu: "Wij vinden het heel vervelend voor de betrokken vluchtelingen dat het nog niet in alle gevallen mogelijk is en doen er alles aan om snel met de overheid tot een oplossing te komen."
Prepaidkaarten
Een gedeeltelijke oplossing zijn de prepaid betaalpassen die inmiddels beschikbaar zijn. Die zijn aan gemeenten gegeven om vervolgens leefgeld op te storten, als Oekraïners geen Nederlandse bankrekening hebben. Ook zijn er gemeenten die het leefgeld nu contant uitbetalen. Maar niet alle gemeenten doen dat. En de prepaidpassen kunnen niet gebruikt worden om salaris op te storten. Dus Oekraïners zonder het juiste paspoort zijn er niet volledig mee geholpen.
VluchtelingenWerk roept de Rijksoverheid op om snel met een oplossing te komen. Verschillende ministeries zijn in gesprek met de bankensector over mogelijke oplossingen.
Inzamelingsactie
Ook Nienke Hoppen ziet in de praktijk hoe Oekraïense vluchtelingen vastlopen in het systeem. Haar vader vangt sinds eind maart een aantal vluchtelingen op. Het inschrijven bij de gemeente was gelukkig snel gelukt, maar het stokte bij de bank. Omdat ze nog geen bankrekening hebben waar de gemeente het leefgeld naar kan over maken, betaalt Nienkes vader alle boodschappen en extra kosten nu uit eigen zak.
Nienke vond dat ze iets moest doen: "Dat zijn toch een hoop extra kosten. We hebben daarom een inzamelingsactie gedaan onder familie en vrienden. Mijn vader en zijn gasten kunnen nu de komende maand weer door." Ze hoopt dat daarna snel een oplossing komt, zodat de Oekraïense vluchtelingen in ieder geval hun leefgeld kunnen ontvangen.
Oproep: deel jouw ervaringen
RTL Nieuws doet onderzoek naar hoe het Oekraïense vluchtelingen in Nederland vergaat. Tegen welk praktische problemen lopen zij aan? Hoe gaat het bijvoorbeeld met de opvang en het uitkeren van het leefgeld? Welke problemen ontstaan bij het zoeken naar werk hier? En in hoeverre ervaren gastgezinnen problemen, bijvoorbeeld met toeslagen en heffingen?
Mocht je ervaringen of meer informatie hebben, dan horen we graag van je. Je kan contact opnemen met redacteur Meike van Roosmalen: meike.van.roosmalen@rtl.nl