113 redde het leven van Anne meermaals: 'Het is een laatste toevluchtsoord'

Als de storm in haar hoofd weer eens opstak en de pijn een uitweg zocht, belde Anne het nummer. Zo werd ze meermaals weerhouden van een ultieme wanhoopsdaad. Hoe vaak ze 113 nodig heeft gehad, weet ze niet meer. Wel dat het behoorlijk vaak was.

Positieve impact

Uit nieuw Belgisch onderzoek, mede uitgevoerd door het Vlaams Expertisecentrum Suïcidepreventie, blijkt wel de waarde van hulplijnen zoals 113. Bellers voelen zich na een gesprek 'significant minder hulpeloos' en ook de intentie om zelfmoord te plegen daalde 'significant'. Dat positieve effect blijft één tot twee weken behouden.

"De resultaten geven aan dat we een positieve impact hebben op de suïcidaliteit van onze oproepers", zegt directeur Kirsten Pauwels van de Belgische hulplijn. 

'Terug naar de realiteit'

Die uitkomst wordt bevestigd door de ervaringen van Anne. "In zo'n crisissituatie word je door hulpverleners meteen terug naar de realiteit gebracht. In mijn geval gebeurde dat door hardop te kunnen nadenken. In die telefoongesprekken gingen we dan terug naar de aanleiding waarom ik mij zo voelde. De strijd in mijn hoofd werd daardoor een stuk begrijpelijker."

In een gesprek zal 113 eerst proberen iemand uit een acute noodsituatie te halen. Zo moet de ergste druk van de ketel worden gehaald. "Maar ook al kan 113 je uit dat moment halen, de hulplijn is niet bedoeld als steunpunt voor een structurele oplossing", zegt Anne. "Iemand die suïcidale gedachten heeft, is die na een gesprek met 113 nog niet kwijt. Het is noodlijn, een laatste toevluchtsoord, je kan ook niet verwachten dat ze meer zijn dan dat."

Wilco Janssen, gz-psycholoog en onderzoeker bij 113, onderschrijft dat. "Wij zullen niet de crisisdienst op je afsturen en als je na het gesprek geen contact meer met ons wenst, hoeft dat ook niet."

Luisterend oor

Veel mensen die zich melden bij 113 spreken niet graag over wat hen dwarszit, zegt Janssen. "Of nét dat ene probleem in ieder geval niet." Ja, het klinkt waarschijnlijk als een cliché, maar wat vaak als meest waardevol wordt beschouwd, is het luisterend oor aan de andere kant van de lijn. Een goede vriend of familielid zal al snel in de adviserende rol schieten.

"Onze hulpverleners vinden niet snel ergens wat van", illustreert Janssen het verschil. "Als een geliefde op je afstapt en vertelt zich verschrikkelijk te voelen, zullen veel mensen daarvan schrikken. En zo hoort het misschien ook wel. Bij 113 werken mensen die objectiever tegenover de situatie staan. Het maakt hen wel uit, maar ze zijn niet persoonlijk betrokken."

'Wie zouden je het meest missen?'

De mensen die bij 113 werken, krijgen training in gesprekstechnieken. Maar van hen wordt vooral verwacht dat ze luisteren en de juiste vragen stellen. In hoeverre denk je dat het nog goedkomt, bijvoorbeeld. Janssen: "Of: wat zou je een ander adviseren in deze situatie? Wie zouden je het meest missen? In zo'n crisismoment kunnen mensen vaak niet helder nadenken, maar ze komen meestal tot de conclusie dat ze heel wat hebben om voor te leven."

Dat geldt ook voor Anne, nog geen 30. Na een jarenlang gevecht om adequate hulp zit ze nu naar eigen zeggen op de juiste plek voor de juiste begeleiding. "Voor het eerst sinds jaren heb ik het gevoel dat ik leef. En weer de hoop heb op een leven."