Extinction Rebellion wil snelweg blokkeren, grijpt politie sneller in dan bij boeren?

Extinction Rebellion bestempelt het zelf als vreemd. "Vreemd dat wij bij eerdere demonstraties wel in groten getale zijn opgepakt. En vreemd dat bij het protest van de boeren de politie vooral bezig is te zorgen dat het veilig verloopt", zegt woordvoerder Lucas Winnips. 

Hij doelt op 175 arrestaties in mei tijdens geweldloze klimaatacties in Rotterdam, bij een kantoor van olie- en gasbedrijf Shell en kolencentrale Onyx, en op 39 opgepakte demonstranten bij een tweedaags protest in het hoofdkantoor van de Belastingdienst in Den Haag. 

Dat zijn flinke aantallen, vergeleken met de opgeteld zo'n kleine twintig arrestaties onder de toch inmiddels grote groep agressieve boeren die de afgelopen weken snelwegen en distributiecentra blokkeerden, hulpverleners aanvielen en door een afzetting heen braken bij het huis van de stikstofminister. 

Maandagavond laat maakte de politie bekend dat bij de boerenprotestacties die dag zo'n tweehonderd boetes waren uitgedeeld, met name aan mensen die op de snelweg reden met trekkers. Daarnaast waren zeven mensen aangehouden bij blokkades van distributiecentra in Friesland. Bij een demonstratie in Heerenveen werd gisteravond een waarschuwingsschot gelost.

'Materieel maakt verschil'

Of het nou boeren zijn of klimaatactivisten, daar gaat het niet om. Het materieel waarmee ze demonstreren, dat maakt het verschil, zegt Marnix Eysink Smeets, lector Publiek Vertrouwen in Veiligheid aan Hogeschool Inholland Rotterdam. Hij is ook voorzitter van de Landelijke Expertisegroep Veiligheidspercepties. 

Hij heeft niet de indruk dat de politie met twee maten meet. Het ligt heel erg aan de situatie, legt Eysink Smeets uit. Bij grote trekkers moet je anders reageren dan bij mensen. Concentreert een demonstratie zich op één plek, dan kun je je daar als politie veel makkelijker op voorbereiden dan op tientallen demonstraties door het hele land. 

Daarnaast is de afweging: wat gebeurt er als je optreedt? Loopt het dan juist uit de hand? "Al is het ook weer niet zo dat de politie absoluut niet ingrijpt als er kans op escalatie is. Bovendien is het niet alleen de politie die daarover beslist. Het is de driehoek: het overleg tussen de burgemeester, de officier van justitie en de lokale politie."

Vorige week maandag was de politie duidelijk overvallen door de grote hoeveelheid dreigende situaties her en der in het land, maar afgelopen maandag stond de marechaussee klaar bij Schiphol. Eysink Smeets: "De politie laat nu duidelijk zien dat er wel degelijk grenzen zijn. Dat kan trouwens op meerdere manieren. Toen het vorige week op het moment zelf niet kon, werden achteraf nog mensen opgepakt." 

'Stop staatssteun aan fossiele brandstoffen'

Extinction Rebellion heeft aangekondigd vandaag om 12.00 uur de snelweg A12 in Den Haag te blokkeren. Het gaat om het deel van de zogenoemde Utrechtsebaan, tussen het tijdelijke Tweede Kamergebouw en het ministerie van Economische Zaken. De actiegroep eist een onmiddellijke stop op subsidies voor olie, kolen en gas. Woordvoerder Lucas Winnips: "Het IPCC-rapport laat zien dat de uitstoot van broeikasgassen radicaal omlaag moet, maar in plaats daarvan gaan overheden door op de oude weg. Dit leidt tot 3 graden opwarming in 2100: klimaatchaos en massasterfte van planten, dieren en mensen. Het subsidiëren van bedrijven die de klimaatcrisis verergeren, is pervers en misdadig."

'Meer boeren, minder stikstof'

Je zou het misschien denken, maar Extinction Rebellion ziet zichzelf niet als keiharde tegenstander van de boeren die protesteren tegen de stikstofplannen van het kabinet.

Winnips: "Zij hebben net zo goed recht om te demonstreren als wij. Er zijn binnen Extinction Rebellion ook boeren. We hebben een afdeling landbouw. We waren ook aanwezig in Stroe [het enorme boerenprotest van 22 juni, red.] om ons geluid te laten horen. Ons motto is: meer boeren, minder stikstof. Ook veel boeren zijn slachtoffer van het systeem."