Omwonenden slepen staat voor rechter vanwege overlast door Schiphol voor 200.000 mensen

Meer dan 200.000 omwonenden van Schiphol ondervinden 'ernstige hinder' van het vliegverkeer van en naar Schiphol, stellen ze. Meer dan 23.000 mensen kunnen er zelfs niet goed van slapen.

De omwonenden, die zich verenigd hebben in een stichting, baseren de cijfers op geluidsplafonds van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Dat zijn de maximumwaarden waar bewoners onder moeten blijven als je gezondheidsschade wilt voorkomen.

Als mensen dus langdurig bloot worden gesteld aan geluid dat boven die plafonds uitkomt kunnen ze daar gezondheidsschade door oplopen.

Lagere aantallen

Het RIVM concludeerde in 2020 dat de Nederlandse geluidsnormen achterhaald zijn. Een miljoen Nederlanders hadden toen geluidsoverlast door auto's, treinen, vliegtuigen en windmolens, wat leidt tot ernstige gezondheidsklachten zoals slaapverstoring en hartklachten. 

Schiphol zelf berekende ook hoeveel omwonenden in de buurt te maken hebben met ernstige geluidshinder en bij hoeveel omwonenden het vliegverkeer leidt tot een ernstig verstoorde slaap. Volgens Schiphol is sprake van lagere aantallen 'gehinderden' en 'slaapverstoorden' dan de omwonenden stellen. 

De luchthaven houdt niet de geluidsplafonds van de WHO aan, maar berekent de aantallen op basis van significant hogere geluidsplafonds.

Belevingsonderzoek

Los van de exacte aantallen en de definities die worden gebruikt, staat vast dat vliegverkeer hinder veroorzaakt. Uit een recent 'belevingsonderzoek' van de GGD blijkt dat in 30 gemeenten rondom Schiphol 'meer dan 10 procent' van de inwoners geluidhinder ervaart. Daarnaast zijn er zes gemeenten waarvan 'meer dan 11 procent' van de inwoners slecht slaapt.

RTL Nieuws sprak met Jan, die elke dag 300 vliegtuigen boven zijn huis in Aalsmeer hoort overkomen. Hij is ten einde raad:

In een normaal jaar mogen van en naar Schiphol 500.000 vliegtuigen vliegen. Vorige maand kondigde het kabinet aan om dit aantal vluchten per eind volgend jaar tijdelijk te beperken, tot 440.000 per jaar. Maar dat is voor de stichting geen reden om nu af te zien van een rechtszaak. De stichting zegt niet hoe weinig vluchten wenselijk zou zijn.

Reactie ministerie

Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat laat in een reactie weten dat het werk maakt 'van een nieuwe balans tussen het belang van de internationale luchthaven Schiphol en een goede leefomgeving rondom de luchthaven'. Dat gebeurt volgens het ministerie onder meer door het aantal vluchten te verminderen en woningen in de omgeving te isoleren. "Zodra we de dagvaarding hebben ontvangen zullen we deze goed bestuderen."

'Burgers stappen vaker naar rechter'

Volgens Laurien Nijenhuis, docent staats- en bestuursrecht aan de Universiteit van Amsterdam, past de zaak in een bredere trend. "Je ziet steeds vaker dat burgers naar de rechter stappen, omdat ze vinden dat de overheid iets niet goed heeft gedaan. Zoals het niet goed reguleren van een maatschappelijk probleem."

Je ziet dat vaak in de context van milieu of klimaat, denk bijvoorbeeld aan de Urgenda-zaak of een zaak die Milieudefensie heeft aangespannen tegen de staat over luchtkwaliteit een aantal jaar geleden. "Dan wordt er een beroep gedaan op artikel 8 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM). Dat bevat het recht op privéleven. En daaronder valt ook het recht om gevrijwaard te blijven van geluidshinder", zegt Nijenhuis. 

Op grond daarvan zou de staat een positieve verplichting hebben om burgers te beschermen tegen inbreuk op mensenrechten. "De staat moet steeds een afweging maken tussen aan de ene kant het recht op privéleven van burgers en aan de andere kant economische belangen. Het is namelijk niet zo dat milieubelangen altijd voorgaan. Er moet altijd een afweging plaatsvinden."