Is het een goed idee om een windmolen op je dak te plaatsen?

Een opvallend bericht van een krant op Urk: de laatste tijd krijgt de gemeente daar 'steeds meer vragen' van inwoners en bedrijven of het plaatsen van een windmolen op het dak of op het erf is toegestaan. Maar levert dat eigenlijk wel genoeg op?

Enquête

Inwoners en bedrijven op Urk vinden het in ieder geval interessant. Ze willen van de gemeente weten of je zoiets nou gewoon mag plaatsen en of daar een vergunning voor nodig is. De gemeente blijkt momenteel nog geen beleid hierover te hebben. Om uit te zoeken waar Urkers precies behoefte aan hebben is een online enquête opgesteld om inwoners en bedrijven 'te stimuleren om duurzame opwek op eigen terrein te faciliteren'.

Wie op zoek gaat naar een windmolen voor eigen gebruik, ziet al snel dat er nogal wat verschillende types bestaan. Zo worden veel kleine molens aangeboden op websites voor boten. Ga je op zeilreis of op avontuur met een jacht? Dan kun bijvoorbeeld een windgenerator van Rutland aanschaffen. Die kosten een paar honderd euro en daarmee kun je dan je telefoon opladen of andere kleine apparaten van stroom voorzien.

Maar waar wij benieuwd naar zijn, zijn de molens op land. Bijvoorbeeld die van het merk Genner, een volgens de website 'betrouwbare, geluidloze windmolen' die in Nederland is ontwikkeld. De goedkoopste van dit merk is zo'n 1500 euro, daar moet dan wel een omvormer bij en indien nodig een mast.

Moet er 'goed doorheen waaien'

Paul Pronk van Gereedshop.nl biedt zo'n molen aan. "Er zijn inderdaad veel meer mensen die het willen, misschien omdat de stroom duurder is geworden", zegt hij. Maar hij vult gelijk aan: het is 'natuurlijk lang niet voor iedereen geschikt'. De wind moet er 'goed doorheen waaien', er moeten geen obstakels in de buurt zijn. "Dus eigenlijk is het alleen voor als je in een buitengebied woont, op een boerderij bijvoorbeeld, of aan de kust." Ook is het vaak beter om de molen op een mast te plaatsen van minimaal 15 meter.

Dat stelt ook Milieu Centraal: doe vooral eerst onderzoek naar de windsterkte en op welke hoogte de molen het best geplaatst kan worden. In de stad zijn alleen gebouwen geschikt die minstens 20 meter hoog zijn. In ieder geval is een gemiddelde windsterkte nodig van meer dan 5,5 meter per seconde. Vooral in de kustprovincies waait het voldoende, zo is ook op dit kaartje te zien:

Stel dat je op een goede plek woont, wanneer heb je de kosten dan ongeveer terugverdiend? Dat vindt Pronk lastig te beantwoorden. "Dat is moeilijk te berekenen. De terugverdientijd met zonnepanelen is in ieder geval veel makkelijker te bereiken."

En dan komen we al snel bij de kern: een eigen windmolen is vooral interessant als je minder afhankelijk wil zijn van het stroomnet. Of voor mensen die echt helemaal 'off-grid' willen leven, onafhankelijk van het stroomnet. "We bieden ook accusystemen aan en generatoren. Dat geeft ook een bepaalde onafhankelijkheid, zo moet je het eigenlijk zien. Dat 'off-grid' is nu wel een beetje de trend. Het zijn vaak flinke investeringen, maar de klanten die dit willen, vinden dat meestal prima."

'Doe het niet'

Duurzaamheidsspecialist Thijs ten Brinck adviseert al jaren aan mensen die overwegen een windmolen aan te schaffen: doe het niet. Hij legt uit dat de gemiddelde windsnelheid op een dak of in een tuin vrijwel nooit voldoende is om serieus energie op te wekken. 

Ten Brinck stoort zich aan verkopers die trots vertellen dat hun molens al draaien bij windkracht 1. "Wat ze er niet bij vertellen is hoeveel elektriciteit de molen dan levert." Dat is volgens hem zéér beperkt. "De opbrengst is vrijwel nihil. Een windmolen op het dak heeft echt geen zin. Energetisch kan het ook tegenvallen." Wat hij daarmee bedoelt: de vraag is of je überhaupt de energie kunt compenseren die nodig is bij het maken van de molens.

Ook Paul Pronk heeft zo zijn bedenkingen bij de praktijken van andere bedrijven die windmolentjes verkopen. "Je hebt een aantal aanbieders die nu inspelen op de trend dat er een hoge vraag is naar dit soort oplossingen. Die proberen daar een slaatje uit te slaan, daar hoor ik ook klanten over. Die kleine windmolens met hele hoge opbrengst, dat klopt gewoon niet."

Pronk en Ten Brinck hebben het dan bijvoorbeeld over de zogenoemde 'wokkels', die op daken worden geplaatst. Deze windmolens van het bedrijf Airturb zouden per jaar 1000 kWh aan stroom opwekken, een derde van het het verbruik van een huishouden, zei een van de oprichters ruim twee jaar geleden tegen EditieNL.

Minder dan gehoopt

Mark Bouwers zette drie jaar geleden zo'n windturbine op het dak van zijn schuur, omdat zijn verhuurder destijds geen zonnepanelen wenste. "Het heeft helaas niet het rendement opgeleverd dat ik had gehoopt", zegt hij. Het gaat om 'iets minder dan 100 kWh' per jaar. 90 procent minder dan beloofd dus. Al moet er wel bij worden gezegd dat Bouwers' windmolentje in een woonwijk staat.

Het apparaat kostte zo'n 4000 euro. Bouwers kon 'm via een bevriende buurman wat goedkoper krijgen, maar alsnog was het een flinke investering. Toch vindt hij het een leuk experiment. "Ik werk als netbeheerder bij Stedin en ben altijd wel wat met duurzaamheid bezig. Ik krijg er ook veel vragen over van collega's die bijvoorbeeld willen gaan varen en willen weten of dit iets voor ze kan zijn. Het maakt ook geen lawaai, het piept of kraakt niet, en in de buurt is het een leuke conversation starter." 

Heb je zelf ook een vraag over energie of klimaat? Stel 'm hieronder:

Deelnemen in windmolenpark

Ook Milieu Centraal zegt: zelfs bij optimale elektriciteitsopbrengst verdient de investering zich niet terug binnen de technische levensduur van twintig jaar. De aanschaf van een kleine windmolen doe je dus vooral uit milieuoverwegingen, en niet vanuit economische motieven. Zonnepanelen zijn praktisch gezien meestal een betere keuze voor particulieren.

Als je windenergie wilt stimuleren, kun je het beste deelnemen in een groot windmolenpark of kiezen voor een energieleverancier die windstroom levert.