Hoe is het als je dierbare lang vermist is? 'Grote knoop in ons bestaan'

Het nieuws staat vol vermissingen deze week. In Portugal wordt gezocht naar bewijsstukken rondom de vermissing van Maddie McCann en de coldcase rondom Maria van der Zanden is opgelost. Die berichten komen ook binnen bij de familie Visser, die maar al te goed weet hoe het voelt als een dierbare vermist is. "Bij elke vermissing spits je je oren", zegt Fifi Visser.

Tocht naar vulkaan

In 1985 stonden opeens twee politieagenten op de stoep bij de familie Visser. "Ze vroegen of ze even binnen mochten komen. En toen wist mijn vader eigenlijk meteen: dat is niet goed", vertelt Visser. Haar broer Maarten was op reis in Chili en wilde een tocht maken naar de vulkaan Osorno. Van die reis is hij alleen nooit meer thuisgekomen.

Nu, 37 jaar later, heerst er nog steeds veel onzekerheid. Vissers ouders gaan nog ieder jaar naar Chili om het onderzoek naar Maarten levend te houden. "Voor mijn ouders gaat er denk ik geen dag voorbij dat ze niet aan hem denken."

Grote onrust

Fifi Visser was 16 jaar toen Maarten vermist raakte. Hoewel haar broer al een groot deel van haar leven vermist is, voelt het soms ineens heel dichtbij. "Laatst stuurde iemand die ik al heel lang niet had gezien van de middelbare school een foto waar ze samen op stonden", vertelt Visser. "Dat raakt mij dan opeens heel erg."

Het moeilijke aan een vermissing is volgens haar niet zozeer dat het lang geleden is gebeurd. "Het duurt nog elke dag voort. Elke dag is hij weer vermist. Zo'n vermissing is niet afgelopen zolang hij niet gevonden is."

Visser merkt dat het voor haar ouders zwaarder wordt naarmate ze ouder worden. "Het is eigenlijk het enige waar ze nog echt mee bezig zijn", vertelt ze. "Het is een grote knoop in hun bestaan. Eigenlijk is het allesoverheersend." Ze zijn bang om dood te gaan zonder te weten wat er met Maarten is gebeurd. "Het verdriet heeft wel de overhand."

Onzekerheid

Bij een vermissing maakt de onzekerheid het vooral zwaar, weet Lonneke Lenferink. Zij is universitair docent bij Universiteit Twente en heeft onderzoek gedaan naar rouwen bij een vermissing. Ongeveer de helft van de groep mensen die leven met een vermissing heeft 'verstoorde rouwklachten'. Dat zijn intense rouwreacties die het dagelijks leven kunnen belemmeren.

De gevoelens bij een vermissing kunnen volgens Lenferink het beste worden vergeleken met het rouwproces na een overlijden. Het grote verschil is dat familie en vrienden niet weten wat er is gebeurd. "Er is geen formeel afscheid en mensen blijven maar malen en piekeren over wat de aanleiding had kunnen zijn", vertelt de onderzoeker.

"Het is menseigen om een verklaring te willen zoeken", legt Lenferink uit. "Je houdt rekening met alle scenario's van wat er mogelijk is gebeurd en of je dierbare heeft geleden."

Daarnaast komen er praktische en juridische zaken kijken bij een vermissing. Een levensverzekering wordt bijvoorbeeld niet uitgekeerd zonder bewijs van overlijden en een hypotheek kan niet zomaar worden stopgezet. "Ik ken verhalen van mensen die met de auto vermist raakten, maar dat de apk van de auto gedaan en betaald moest worden", zegt Lenferink. "Je komt in een administratieve en juridische molen terecht."

Meeleven

Nieuws over vermissingen is voor familieleden met vergelijkbare ervaringen in ieder geval herkenbaar. Fifi Visser voelt zich bij elke vermissing betrokken. Aangezien Maarten nog niet is gevonden, denkt ze bij nieuwe vermissingen al gauw: 'die gaan ze nooit vinden'. "Dat is natuurlijk onzin, maar dat is wat ik heb meegemaakt", legt ze uit.

Ook al zegt het verstand dat Maarten waarschijnlijk niet meer in leven is, geeft de familie Visser niet op. "We hebben absoluut nog hoop dat we er ooit nog achter komen wat er gebeurd is."