Mensen die te zwaar zijn, kunnen daar vaak weinig aan doen, vermoeden onderzoekers
De hersenen van mensen met obesitas reageren anders op voeding dan die van mensen met een gezond gewicht, blijkt uit nieuw onderzoek. Zelfs nadat ze zijn afgevallen. Wetenschappers denken een eerste stap te hebben gezet in het doorgronden van overgewicht. Vijf vragen aan Mireille Serlie, een van de onderzoekers, en werkzaam aan de Amerikaanse Yale University en Amsterdam UMC.
De onderzoekers maten met MRI de hersenactiviteit van 28 deelnemers met een gezond lichaamsgewicht en van 30 personen met obesitas. Van tevoren en gedurende 30 minuten nadat ze 500 calorieën voeding direct in de maag hadden gekregen. Smaak, geur en uiterlijk van het eten speelden dus geen rol.
De hersenactiviteit bij de mensen met een gezond gewicht veranderde wel, maar bij de mensen met obesitas niet. Ook niet na gewichtsverlies, drie maanden later.
1. Wat levert deze nieuwe kennis ons op?
Mireille Serlie: "Onze interpretatie is dat er bij mensen met obesitas iets mis lijkt te zijn in de communicatie tussen het maagdarmstelsel en de hersenen. Je hersenen zijn verantwoordelijk voor het reguleren van je eetlust. Als die onvoldoende reageren op eten, kun je je voorstellen dat mensen langer dooreten of te veel eten.
"In ons onderzoek bleek dat dat drie maanden later en na afvallen niet was verbeterd. Hoe dat dan is over een jaar of langer, dat weten we niet. Maar we weten uit andere studies wel dat veel mensen die eerst succesvol zijn afgevallen, jaren later toch weer aankomen of zelfs zwaarder zijn dan daarvoor. Dat suggereert dat het eetregulatiesysteem zich ook op de lange termijn niet herstelt, maar dat weten we nog niet zeker."
2. Een onderzoek met 58 mensen, dat is erg klein toch?
"Voor dit type onderzoek, met de MRI-scan, zijn de aantallen voldoende om de reactie van de hersenen te meten in beide groepen. Maar heeft iedereen met obesitas geen verandering in hersenactiviteit na het binnenkrijgen van 500 calorieën? Zonder uitzonderingen? Nee, waarschijnlijk niet. Je kunt bijna nooit medische uitkomsten generaliseren naar iedereen. Bij de één zal het ook sneller optreden dan bij de ander. We hebben na dit onderzoek meer vragen dan antwoorden. We moeten nu kijken naar: wanneer treedt dit op, wanneer is dat nog terug te draaien en wanneer niet."
3. Je hoort vaak: overgewicht is gebrek aan zelfbeheersing, klopt dat?
"Dat hoor je veel, maar dat is te simpel gedacht. Het zou betekenen dat steeds meer mensen geen zelfbeheersing hebben en bijvoorbeeld de helft van de volwassenen in de Verenigde Staten. Het klopt dat we in een omgeving leven waar overal eten is en je verleid wordt ongezond te kiezen. Er zijn keuzemomenten ja, maar in mijn optiek gaat het niet om zwak zijn of een gebrek aan wilskracht.
"Het anders reageren van de hersenen ontstaat waarschijnlijk in de loop van de gewichtstoename en misschien ook bij de een eerder dan bij de ander, maar dat moeten we verder onderzoeken. Uiteindelijk wordt het een vicieuze cirkel waar je heel moeilijk uitkomt. Eetlust wordt gedreven vanuit de hersenen. Bedenk maar hoe moeilijk het is als je niet kunt vertrouwen op een goede eetlustregulatie of als je niet 'voelt' dat je gegeten hebt of vol zit."
4. Wanneer verandert die reactie van je hersenen?
"Dat weten we niet. We weten niet wanneer het probleem ontstaat, op welk moment tijdens de gewichtstoename. De hersenen communiceren op verschillende manieren met het maagdarmkanaal en andersom, maar hoe precies weten we niet."
5. Welk volgend onderzoek is nu nodig?
"Ik wil heel graag onderzoeken wanneer de andere reactie op eten bij mensen met overgewicht begint. En vervolgens: heeft dat te maken met bepaalde ongezonde voedingsmiddelen? Of is het de obesitas zelf? Ik wil onderzoeken hoe dat werkt, zodat we hopelijk hersenen weer gevoelig kunnen maken voor eten in de maag."
Meedoen aan het RTL Nieuwspanel?
Van kabinet tot koningshuis, van geld tot gezondheid: in het RTL Nieuwspanel kun jij meepraten over welke kant Nederland op moet. Laat je stem horen! Aanmelden kan hier.