Jeske dacht aan zelfdoding, totdat ze 'de wolven in haar hoofd' ging tekenen

Jeske deelde haar verhaal recent op houdmoed.nl, een nieuw platform van Stichting 113 Zelfmoordpreventie, voor iedereen die te maken heeft met zelfdoding. 

Intense zelfhaat

Een meisje, gekleed in een witte jurk, staat in een bloemenveld. Ze oogt tevreden en gelukkig. Maar om haar heen vliegen angstaanjagende wolven. Het meisje ziet ze niet, maar kent ze wel. Het zijn haar gedachten, die constant op haar jagen, uit het niets opkomen, blijven hangen, en zeggen dat ze niet goed genoeg is.

Het was de eerste tekening die Jeske anderhalf jaar geleden aan haar therapeut gaf. Het was een doorbraak. Vanaf haar 13de kampte ze - in eenzaamheid - met zelfmoordgedachtes. Ze deed ook pogingen tot zelfdoding, maar die mislukten. 

De ene periode van haar leven waren de gedachtes meer aanwezig dan de andere, maar ze waren er: in haar hoofd.

Nu stonden ze op papier. De wolven, die stonden voor haar intense zelfhaat, werden blootgesteld aan de realiteit. Haar therapeut kon nu zien wat Jeske elke dag zag. "Hoe kunnen we ervoor zorgen dat die wolven minder wolf worden?", vroeg hij. "Hoe kunnen we beter tegen die wolven gaan vechten?"

Wonen in Londen

Jeske omschrijft zichzelf als een positief en optimistisch mens. Ze woont in Tilburg met haar vriend en is graag onder de mensen. Van 2011 tot 2019 woonde ze in Londen, waar ze werkte voor een reclamebureau. Als fan van de stad, ging ze op in het bruisende leven en de werkcultuur. 80-urige werkweken waren doodnormaal.

Hoe vermoeider ze werd, hoe groter de wolven in haar hoofd werden. Het rugzakje dat ze meedroeg door haar 'moeilijke jeugd' werd zwaarder en zwaarder. Veel wil ze daar niet over kwijt, behalve dat ze flink is gepest.

Totdat de 'opeenstapeling van veel dingen' haar opbrak. Jeske kwam ziek thuis te zitten.

Sluimerende en agressieve zelfmoordgedachtes

"Ik had twee verschillende soorten suïcidaliteiten", legt ze uit. Suïcidaliteiten is een ander woord voor zelfmoordgedachten. "Ik had vaak het gevoel dat ik geen controle had over mijn leven, behalve of ik wel of niet in leven zou zijn. Dat gaf mij het gevoel dat ik een uitweg had. Je hoeft het niet te doen Jeske, zei ik dan. Je kunt ervoor kiezen om te stoppen."

Denk je aan zelfdoding?

Stichting 113 Zelfmoordpreventie: bel 113 of 0800-0113 (gratis), of anoniem via de chat op de website 113.nl 

24 uur per dag bereikbaar, 7 dagen per week 

"Die andere was veel agressiever. Die uitte zich in constant straffende gedachtes, die voortkwamen uit intense zelfhaat. Hoezo denk je dat je nog mag leven? Hoezo ben je hier nog? Je bent zo'n slecht mens. Ik had het gevoel niets waard te zijn. Bij mij was het op een gegeven moment zo geëscaleerd dat het mijn enige waarheid was. Ik mocht niet leven."

Nieuw platform 113 

Jeske deelde kortgeleden haar verhaal ook op houdmoed.nl, een online platform voor iedereen die te maken heeft gehad met zelfdoding. Dit platform bestaat sinds een half jaar en is onderdeel van 113 zelfmoordpreventie.

Ze is zich ervan bewust dat weinig over dit onderwerp wordt gepraat en vindt het daarom belangrijk om haar verhaal te delen. "Ik worstelde al met deze gevoelens sinds ik heel jong was. Ik ben ervan overtuigd dat ik niet meerdere pogingen had gedaan als ik vroeger iemand had gehad die zei dat dit soort gevoelens oké waren. Ik geloof dat we veel leed kunnen voorkomen als we erover praten."

Bekijk hieronder de video van Jeske:

"Vanuit 113 weten we hoe belangrijk verhalen van overlevers zijn", zegt woordvoerder Scarlet Hemkes over het ontstaan van het nieuwe platform. "Deze verhalen kunnen mensen die zelf suïcidaal zijn, naast herkenning en erkenning, hoop en moed bieden."

Veilig alternatief

"Daarnaast vinden we het belangrijk dat er een laagdrempelig en veilig alternatief is voor alle donkere content op social media. Een plek waar mensen die als lotgenoot, naaste of nabestaande te maken hebben met zelfdoding, met elkaar in contact kunnen komen."

Houd Moed is een platform met verhalen van overlevers en nabestaanden. "Het verhaal van Jeske is hier een prachtig voorbeeld van."

Uit de meest recente cijfers van 113 zelfmoordpreventie blijkt dat in 2022 in totaal 1916 mensen een einde aan hun leven hebben gemaakt, 54 meer dan in 2021. Ruim twee keer zoveel mannen maakten in 2022 een einde aan hun leven als vrouwen. In totaal overleden 1315 mannen tegenover 601 vrouwen. 

Daarnaast doen dagelijks 135 mensen een suïcidepoging, blijkt uit cijfers van de Commissie Actuele Nederlandse Suïcideregistratie (CANS). 

Delen wat je voelt

Door het ziek-zijn zocht Jeske hulp bij een therapeut in Londen, die haar 'in leven hield'. In de tussentijd verhuisde ze terug naar Nederland en kwam ze terecht bij een therapeut die volgens haar haar 'leven redde'.

"Ik ben hem nog steeds zo dankbaar", zegt ze. Bij die therapeut maakte Jeske haar eerste tekening, van de in totaal zeventien tekeningen, die voor een ommekeer zorgde in haar leven. "Ik vond een manier om te praten."

'Je bent niet knettergek'

Volgens klinisch psycholoog Nathan Bachrach, werkzaam bij GGZ Oost Brabant, is het belangrijk om suïcidegedachtes te bespreken met naasten en professionals en ook te normaliseren. "Je bent niet knettergek als je zulke gedachtes hebt. Dit soort gedachtes komen vaak voor, onder gezonde mensen en mensen met psychische problemen. Bijna iedereen denkt daar wel eens aan in z'n leven", zegt hij. 

Waarom de ene persoon heel veel last heeft van zelfmoordgedachtes en overgaat tot suïcidepogingen en de andere niet, is complex. Dat kan te maken hebben met allerlei factoren, zoals kenmerken van het individu, van je omgeving en sociaal-maatschappelijke aspecten. Denk bijvoorbeeld aan financiële problemen, psychische stoornissen, zoals depressies of lichamelijke aandoeningen, zoals ongeneeslijk ziek zijn. 

Verschillende functies

Uit onderzoek blijkt dat suïcidepogingen of zelfbeschadigend gedrag verschillende functies kunnen hebben. "De eerste is dat je even rust hebt van overweldigende negatieve gedachtes en gevoelens", zegt Bachrach. "De tweede komt voort uit een vorm van zelfhaat en boosheid op jezelf van waaruit je jezelf bestraft. De derde is om te laten zien dat je hulp nodig hebt of onder taken en verplichtingen uit te komen. De vierde is om daadwerkelijk dood te gaan."

Samen vechten ze tegen de wolven, vaak op een beeldende manier.

"Ik stelde me tijdens sommige sessies voor dat de wolven op me afkwamen, maar ik ze met een honkbalknuppel weg sloeg. Of door het doucheputje spoelde. Of voor de trein duwde. Het is iets abstracts, dat weet ik, maar het werkte wel. Ik kreeg de controle terug, over iets wat bij mij hoort, maar wat ik niet ben."

Ongeluk versus magie 

Een andere tekening die heel bijzonder voor Jeske is, laat een zwart-wit getekend, klein meisje zien omringd door een oase van kleur. Zijzelf is het meisje, de kleurexplosie staat voor haar fantasiewereld. "Ik wil verdwijnen in die wereld, waarin alles heel fijn voelt. Maar zelf ben ik ongelukkig en alleen."

Aan de hand van de illustratie kon ze samen met haar therapeut haar behoeftes gaan onderzoeken. "Waarom voel ik me zo klein? Waarom heb ik deze fantasiewereld nodig om te blijven staan?"

'Gedachtes hebben niets meer te zeggen'

Jeske leerde daarnaast dat ze haar negatieve gedachtes niet hoefde te geloven. Ook dat gevoel verbeeldde ze in een tekening. "Ik heb toen weer dat meisje getekend, maar nu staat ze als het ware tegen de gedachtes op. De gedachtes doen haar niets meer."

Ze voelt zich goed op dit moment. Jeske werkt als freelance illustrator en als serveerster in een lunchtent. Met haar vriend struint ze het land af voor concerten. Het laatste concert waar ze heen ging, was van de band Warhouse. Ook houdt ze van reizen, van citytripjes tot drie weken backpacken.

"Ik probeer mijn leven zoveel mogelijk in te richten naar wat bij mij past", zegt ze. En daar achteraan: "Maar het feit dat ik hier nu leef in hier en nu, is genoeg. Ik ben tevreden. En wat komt, dat komt."

'Dit is wat ik voel, help mij'

Haar belangrijkste boodschap aan lotgenoten is: "Het voelt eenzaam en eng, maar dat is het niet. Je bent niet alleen in je gedachtes. Je kunt echt om hulp vragen. Ik had gewild dat ik veel eerder zei: dit is wat ik voel, help mij. Het gaat erom dat je het uitspreekt."

Denk je aan zelfdoding?

Stichting 113 Zelfmoordpreventie: bel 113 of 0800-0113 (gratis), of anoniem via de chat op de website 113.nl 

24 uur per dag bereikbaar, 7 dagen per week