Grootste risico op ernstig verkeersongeluk in oude binnensteden

Het aantal ernstige verkeersongevallen neemt de laatste jaren toe. Vorig jaar lag het aantal ernstig gewonden zelfs twee keer hoger dan de doelstelling van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. RTL Nieuws onderzocht waar het risico op een ongeval met gewonden het grootst is.

10.000 buurten

Op basis van ongevallen- en verkeersgegevens van Rijkswaterstaat en TomTom heeft de onderzoeksredactie van RTL Nieuws een uitgebreide analyse gedaan. In het onderzoek is voor 10.000 buurten in Nederland het risico op een ernstig ongeluk berekend. 

Het risico is uitgedrukt in een sterrenscore. 1 ster is de slechtste score. Dan is een buurt minimaal vijf keer gevaarlijker dan gemiddeld. Is er in drie jaar tijd geen enkel ongeval gebeurd, dan krijgt een buurt vijf sterren. Een gemiddelde buurt krijgt drie sterren.

777 buurten met 1 ster

In totaal is het risico in 777 buurten ruim vijf keer hoger dan gemiddeld. Het gaat daarbij opvallend vaak om buurten in oude binnensteden. Zo liggen de drie buurten met het hoogste risicocijfer in de oudere binnensteden van respectievelijk Leiden (d'Oude Morsch), Amsterdam (Leidsebuurt Zuidwest) en Utrecht (Lange Elisabethstraat, Mariaplaats en omgeving).

Meer dan de helft van de vijftig buurten met het hoogste risico ligt zelfs in oude binnensteden. Volgens hoogleraar transportbeleid Bert van Wee van de TU Delft, die meekeek tijdens het onderzoek, is de inrichting van die buurten niet geschikt voor de vele weggebruikers van vandaag de dag.

"Het zijn vaak smallere straten waardoor het niet zo makkelijk is om het verkeer van elkaar te scheiden. Bijvoorbeeld met een apart veilig fietspad." Ruimte voor een inrichting die meer veiligheid oplevert is er vaak niet. In modernere binnensteden zoals die van Almere en Lelystad ligt het risico lager, omdat daar bij de aanleg meer rekening is gehouden met veiligheid en het hedendaagse verkeer.

Verbied gemotoriseerd verkeer

Toch zijn er manieren om ook het aantal verkeersgewonden in deze buurten terug te dringen. "Ze kunnen overwegen om meer straten niet meer toegankelijk te maken voor gemotoriseerd verkeer."

Ook het verlagen van de snelheid kan bijdragen volgens de hoogleraar. "En dat dan ook afdwingen met drempels, waardoor het snel verkeer veel minder hard rijd. Als het dan mis gaat dan kan men eerder afremmen en is er geen ongeval. En als er al ongeval is dan is de klap niet zo groot."

Check je woonplaats

Voor bijna 2500 woonplaatsen in Nederland onderzocht de onderzoeksredactie van RTL Nieuws de verkeersveiligheid. Zoek en klik hieronder op je woonplaats.

Last in Leiden

In de top 20 van buurten met het hoogste risico staan maar liefst 6 buurten in Leiden, vrijwel allemaal in het oude centrum. Ook daarbuiten is het risico overigens groot: in totaal kregen 32 van de 54 Leidse buurten slechts 1 ster. 

Voor inwoners van de Havenwijk Noord is dat geen verrassing. Smalle wegen, ingewikkelde voorrangsregels en een combinatie van fietsers, motoren, auto's en voetgangers. "Hier geldt het recht van de sterkste", vertelt inwoner Aat Smits. Niet echt een verkeersveilig uitgangspunt. "Ik heb een keer bijna een brommerrijder op de motorkap gehad die dacht dat hij voorrang had."

Gesprekken met de gemeente hebben volgens de inwoners niet het gewenste effect. "Dan worden er weer dingen beloofd, maar niet waargemaakt. We hebben het gevoel dat we helemaal niet gehoord worden", vertelt buurtbewoonster Minke Vorstenbosch.

1 miljoen subsidie

De gemeente Leiden laat in een reactie weten dat er de komende jaren flink geïnvesteerd wordt in verkeersveiligheid. Het heeft daarvoor vanuit het Rijk bijna 1 miljoen euro aan subsidie gekregen om knelpunten aan te pakken, 30-kilometerzones beter in te richten en snelheidsremmers, zoals drempels, aan te leggen.

"In Leiden zetten we in op meer ruimte voor voetgangers, fietsers en OV en een minder prominente rol van autoverkeer. Het voetgangersgebied wordt uitgebreid en op plekken waar veel ongevallen gebeuren zetten we in op minder of geen autoverkeer."

Meer verkeersoverlast in steden

De inwoners van de buurten in de Leidse binnenstad staan niet alleen. Uit onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek blijkt dat inwoners van de meest stedelijke buurten, waaronder binnensteden vallen, vaker veel verkeersoverlast ervaren. 

Niet vreemd, als je bedenkt dat het risico op een ongeluk in veel van deze buurten dus bovengemiddeld hoog is. Zo ervaren inwoners van zeer stedelijke buurten drie keer zoveel overlast van agressief rijgedrag. Ook parkeerproblematiek en te hard rijden zijn de inwoners vaker een doorn in het oog.

Verkeersoverlast naar stedelijkheid

Aandeel inwoners per type buurt dat veel overlast ervaart. Klik op het soort overlast om de cijfers te zien.

Verantwoording

Voor dit onderzoek is gekeken naar ruim 40.000 ernstige verkeersongevallen in 10.000 Nederlandse buurten in de afgelopen drie jaar. Naast het aantal ongelukken is op basis van data van TomTom gekeken naar de verkeersdrukte per buurt. 

Als er in een buurt veel ernstige ongevallen gebeuren, hoeft dat namelijk niet te betekenen dat het risico op een ongeluk er hoger is. In een buurt met minder ongelukken, maar ook veel minder verkeer kan het risico groter zijn. Daarom is met behulp van genoemde gegevens een ongevalsrisico berekend.

Het onderzoek en de methodiek is tot stand gekomen in samenwerking met hoogleraar transportbeleid Bert van Wee van de TU Delft. Hier lees je meer over de methodiek en de gegevens die zijn gebruikt.

Niet voor elke buurt in Nederland waren voldoende gegevens beschikbaar, bijvoorbeeld omdat er nauwelijks wegen liggen of nauwelijks verkeer is geregistreerd. Deze buurten hebben dan ook geen sterrenscore gekregen.