Varkens hardhandig behandeld: onderzoek naar gebruik stroomstoten
Veetransporteurs gebruiken veel vaker stroomstoten op varkens dan is toegestaan. Op undercover- en dronebeelden, gemaakt door dierenwelzijnsorganisatie Varkens in Nood, is te zien hoe varkens meerdere keren achter elkaar stroomstoten van 5000 volt krijgen. Soms gebeurt dat op gevoelige plekken zoals in de hals of op de bek. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit noemt de beelden 'onacceptabel' en is een onderzoek gestart.
Een medewerker van Varkens in Nood reed in 2019 negen dagen lang undercover mee op een veewagen. RTL Nieuws heeft alle (drone-)beelden, die zijn gemaakt in opdracht van dierenrechtenorganisatie, in bezit en vastgesteld dat de beelden echt zijn.
Te vaak
Toezichthouder NVWA noemt de beelden heftig en waardeloos. "Je ziet dat die prikker veel te vaak wordt gebruikt", zegt woordvoerder Bjorn Elsebrock. "De schokken vinden ook nog eens plaats op lichaamsdelen die heel gevoelig zijn, bijvoorbeeld op het hoofd of op de lip, dat is echt onacceptabel."
De NVWA heeft alle ruwe beelden ontvangen en doet daar nu onderzoek naar en kijkt of er strafbare feiten op te zien zijn.
Stroomstootapparaat voor vee
Het apparaat ziet eruit als een grote tondeuse met aan het uiteinde twee pinnen. Zodra die pinnen op de huid van het varken worden gedrukt krijgt het dier een pijnlijke stroomstoot van 5000 volt toegediend.
Het stroomstootapparaat, ook wel veeprikker genoemd, mag alleen worden gebruikt bij volwassen varkens en runderen die weigeren door te lopen, maar dan moet er wel ruimte zijn om door te kunnen lopen. De schokken mogen alleen op de bil van de varkens en de stoot mag niet langer dan één seconde duren. Als het varken niet reageert mogen de schokken niet herhaaldelijk worden toegediend, zo schrijft de Europese verordening voor.
Meer chauffeurs gebruiken veeprikker
De undercoverbeelden zijn uit 2019, maar op nieuwe dronebeelden van dit najaar is te zien dat hetzelfde bedrijf uit Gelderland ook nu nog altijd veel gebruik maakt van het stroomstootapparaat. Ook andere transportbedrijven zijn door Varkens in Nood gevolgd. Bij nog eens twee andere bedrijven zien we op dronebeelden dat chauffeurs het stroomstootapparaat zeer regelmatig gebruiken om de varkens de vrachtwagen in te drijven.
Het Gelderse transportbedrijf wil niet inhoudelijk op de beelden reageren. Ze wachten de resultaten van het NVWA-onderzoek af. De andere twee transportbedrijven waarbij het gebruik van het stroomstootapparaat is vastgelegd, zijn ook om een reactie gevraagd, maar hebben niet gereageerd.
'Verbied veeprikker'
"Gruwelijke beelden", zo typeert de branchevereniging Vee & Logistiek de undercoverbeelden van het Gelderse bedrijf. "Ik neem hier met kracht afstand van", zegt voorzitter Helma Lodders. "Deze transporteur is continu bezig met de veeprikker en daar is de veeprikker niet voor bedoeld". Ze noemt het een exces en zegt dat dit niet de dagelijkse praktijk is in de veetransportsector.
De dierenrechtenorganisatie Varkens in Nood pleit voor een verbod van het stroomstootapparaat voor vee. "Het is volstrekt onnodig om het te gebruiken, het werkt eerder averechts", zegt directeur Frederieke Schouten van Varken in Nood. "Die dieren raken in de stress en ze gaan alle kanten op en je hoort dat ze in paniek zijn".
NVWA zegt dat er gesprekken lopen, maar dat het aan de politiek is om het stroomstootapparaat te verbieden.
Weinig toezicht
Er is nauwelijks toezicht op het inladen van varkens op de boerderij. Er hangen geen camera's en er zijn ook geen dierenartsen van de NVWA bij aanwezig, zoals bij slachthuizen. Overtredingen voor het gebruik van het stroomstootapparaat op is de afgelopen vier jaar slechts één keer vastgesteld en daar heeft de NVWA een schriftelijke waarschuwing voor uitgedeeld.
Op de undercoverbeelden is verder nog te zien dat biggen aan hun oren worden opgetild en dat varkens worden geschopt en geslagen. En een kreupel varken wat tegen de regels in, toch mee gaat op transport. Op deze unieke beelden is te zien dat de boer en de transporteur weten dat het niet mag, maar ze achten de kans klein dat een NVWA-dierenarts er achter komt. Dat dit gebeurt was altijd al het vermoeden, maar nu worden boer en transporteur op heterdaad betrapt.
In een reactie zegt de eigenaar van de boerderij dat het varken met de pijnlijke poot niet zo had mogen worden meegenomen. "Dierenwelzijn staat bij ons hoog in het vaandel. De medewerker van de boerderij die op beeld te zien is, werkt er inmiddels niet meer". Verder gaat de eigenaar van de boerderij met het transportbedrijf in gesprek.