Populaire Chinese fatbikes rijden bij verkoop al veel te hard: 'Deze voer je in 2 minuten op tot 45'
Nederlandse winkels bieden fatbikes aan die net zo hard kunnen als een brommer, zonder dat je een opvoersetje nodig hebt. Het verhogen van de snelheid van 25 naar 45 kilometer per uur is kinderspel, blijkt als onze onderzoeksredactie een Chinese fatbike aanschaft en test. Veilig Verkeer Nederland (VVN) wil een verkoopverbod.
Op dit moment worden deze fatbikes in winkels door het hele land en online aangeboden. Onze onderzoeksredactie kocht een V20Pro, een fatbike van de Chinese fabrikant QMWheel. De fiets is relatief goedkoop, kost rond de 1000 euro en is populair onder jongeren.
In de winkel waar wij hem kopen is snel duidelijk waarom. Als je de stickers op de fiets moet geloven, voldoet de fatbike aan alle eisen en kan je maximaal 25 kilometer per uur.
Maar de begrenzer eraf halen blijkt een peulenschil, je kunt er makkelijk dik 40 kilometer per uur mee rijden.
Doordat de fatbike als fiets wordt verkocht, kunnen kinderen er zonder rijbewijs en helm zo op wegrijden.
Begrenzer eraf, zonder kennis of opvoersetje
Met knoppen en een scherm op het stuur kun je de instellingen van de fiets aanpassen. De verkopers die wij spreken, leggen bovendien graag uit hoe dat moet.
"Deze voer je in 2 minuten op tot 45. We hebben een code. Die moet je invoeren. Dan gaat de fiets harder", zegt een van de verkopers.
Daar heb je dus nul technische kennis voor nodig. Ook geen opvoersetje.
"Als je als fietser de begrenzer er zo makkelijk afhaalt, is het eigenlijk een brommer", zegt Bert van Wee, hoogleraar Transportbeleid aan de TU Delft. "Daar is deze fiets niet voor goedgekeurd." Als deze fatbikes dan toch als fiets in de winkel staan, moet de overheid ingrijpen, zegt hij.
Verbod op opvoersetje zinloos voor V20
De overheid wil opvoersetjes verbieden, om de overlast van de snelrijdende elektrische fietsen aan te pakken. Maar dat maakt voor deze fiets niets uit.
De begrenzing weer terugzetten, waardoor de V20Pro weer 25 kilometer per uur kan, blijkt net zo makkelijk als het eraf halen. Wie de instellingen op tijd terugzet, komt bij een politiecontrole dus onder een boete uit.
Meer ongelukken met fatbikes
Fatbikes liggen onder vuur nadat artsen eerder dit jaar aan de bel trokken, omdat er ongelukken met fatbikes gebeuren. Bestuurders belanden op de spoedeisende hulp en ook andere weggebruikers raken gewond.
Ramona (35) is een van hen. Zij werd geramd door een V20-fatbike waarop twee tieners zaten. "Die jongens lagen op de grond. De fatbike was gebroken. Het was een ravage", vertelt ze.
Bekijk hieronder haar hele verhaal:
Test: binnen no-time dik 40 kilometer per uur
Om onze fiets te testen, nemen wij hem mee naar een afgesloten circuit in Amsterdam om te kijken hoe snel de fiets gaat. En wat blijkt: binnen een paar seconden rijd je net zo hard als een brommer.
"Je hoeft je alleen maar af te zetten en je benen te bewegen. En je zit zo boven de 40 kilometer per uur", zegt technisch ingenieur Paul Timmer. Hij is gespecialiseerd in elektrische fietsen en heeft onder meer GPS-apparatuur geïnstalleerd om de snelheid te meten.
40.000 verkocht, duizenden fatbikes onderweg
Van de fietsen van QMwheel zijn er al zeker 40.000 verkocht in Europa. Dit blijkt uit documenten, Whatsapp-gesprekken en geheime opnames met woordvoerders van het bedrijf, die in handen zijn van RTL Nieuws.
Daaruit blijkt ook dat er nog eens 18 zeecontainers onderweg zijn van China naar Nederland. In die containers zitten in totaal 3500 fatbikes. Fietsen die deze maand nog geleverd worden in Nederland.
De fietsen worden met valse informatie aangeboden. Volgens een offerte hebben ze een vermogen van 750 watt en kunnen de fietsen 45 kilometer per uur. De maximumsnelheid van de fietsen is 'aanpasbaar met een instelling'.
Uit diezelfde offerte blijkt dat op de fiets een sticker komt waarop staat dat het een motor is van 250 watt en dat de fiets 25 kilometer per uur kan.
Fatbike of bromfiets: dit zijn de regels
Volgens de regels mag een elektrische fiets trapondersteuning hebben tot een snelheid van 25 kilometer per uur en mag de motor een vermogen hebben van maximaal 250 watt. Die regels gelden ook voor fatbikes.
Voldoet de fatbike niet aan deze regels, dan wordt die gezien als bromfiets. Dan moet de fatbike een typegoedkeuring hebben – die geeft de RDW of een andere Europese voertuigautoriteit die heeft gekeken of het voertuig voldoet aan een serie controlepunten.
De fatbike moet dan een kenteken hebben en om het te besturen moet je 16 jaar oud zijn, een rijbewijs hebben en een helm dragen.
Dat wattage van de motor exact vaststellen is technisch ingewikkeld. Maar een indicatie van hoe krachtig de motor op onze fiets is, kan technisch ingenieur Paul Timmer wel geven door zelf een vermogensmeting uit te voeren. Het grootste deel van onze testrit meten we een wattage tussen de 700 en 1000 watt.
'Lijkt meer op een brommer'
Ook Timmer vindt de V20Pro gevaarlijk, en heeft volgens hem niets meer met een fiets te maken. "Ik snap niet dat dit in de winkel staat en dat jonge kinderen hierop kunnen rijden. Het is absurd dat je 40 tot 45 kilometer per uur gaat rijden als je 10, 12 jaar oud bent. Het is een levensgevaarlijk ding."
In plaats van een verbod op opvoersetjes pleit Timmer voor een certificering voor motorsystemen.
"Je kan niet handhaven, het heeft geen zin om opvoersetjes te verbieden, dus je moet het motorsysteem keuren voordat die op de markt komt. Als een motor niet harder kan dan 25 kilometer per uur, kun je er ook geen begrenzer afhalen."
'Stop de verkoop, haal ze van de weg'
Veilig Verkeer Nederland snapt niet dat deze fatbike nog verkocht wordt. "Dit is eigenlijk geen fiets." De belangenclub wil dat er direct actie wordt ondernomen. "Ouders hebben geen idee op wat voor gevaar ze hun kinderen zetten", zegt woordvoerder Willemijn Pomper.
VVN wil een verkoopverbod op de illegale fatbikes en wil dat de fietsen die al rondrijden van de weg worden gehaald.
Ook hoogleraar Bert van Wee wil een stop op de verkoop van deze fietsen. "Hoe eerder je dit soort type fatbikes van de markt haalt, hoe beter. Want hoe meer er in omloop zijn, hoe meer kans op ongelukken. Als je wacht tot ze rondrijden wordt het alleen maar moeilijker ze van de weg te krijgen."
"Het zijn goedkope fatbikes die verkocht worden zonder begrenzing of begrenzing die je er heel makkelijk af kunt halen. Dit zijn geen veilige voertuigen meer", zegt Pomper van VVN.
De belangenclub wil betere handhaving op illegale en onveilige fietsen, maar is niet tegen fatbikes an sich. "Want de fietsen van gerenommeerde merken die volgens de regels handelen, zijn ontworpen als veilige fietsen."
Ingrijpen toezichthouder heeft weinig effect
Toezichthouders zijn op de hoogte van de verkoop van deze gevaarlijke fatbike.
De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) controleert op de veiligheid van fietsen. Ze kreeg als toezichthouder al klachten over de fiets die RTL Nieuws ook kocht. Maar de NVWA zegt dat ze niet optreedt en verwijst naar de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT), omdat 'motorvermogen, gashendels etc' niet valt onder haar toezicht.
Bij ILT is geklaagd over een aantal Chinese fabrikanten en winkeliers die de fietsen aanbieden. Zo lang de fietsen nog in winkel staan, gaat de inspectie over de handhaving.
ILT kan geen antwoord geven op de vraag of er al ingegrepen is. Vorig jaar werden er dwangsommen uitgedeeld. Maar het ingrijpen lijkt tot nu toe weinig uit te halen. Door het hele land bieden websites en winkels deze fatbikes aan.
De Chinese fabrikant QMWheel wil desgevraagd niet reageren op vragen van RTL Nieuws.
Verantwoording
Voor ons onderzoek hebben we onafhankelijk technisch ingenieur Paul Timmer gevraagd om een serie metingen uit te voeren. Zo hebben we de maximumsnelheid van de fiets getest en kon hij een indicatie geven van hoe krachtig de motor op onze V20Pro is.
Afwisselend fietsten Timmer en onze verslaggever rondes op een 2,5 kilometer lange geasfalteerde wielerbaan in Amsterdam. Om de snelheid vast te stellen, deed Timmer positiemetingen met een GPS-meter. Tijdens de rit werden snelheden tot 42 kilometer per uur gemeten.
Voor het vermogen gebruikte hij een multimeter. Die sloot hij aan met een serie kabels tussen de accu en de controller – een stuk elektronica dat cruciaal is voor de trapondersteuning van de fiets.
"Op deze manier meet je hoeveel energie de motor vraagt", legde Timmer uit. Gedurende meerdere ritten fluctueerde het gemeten vermogen tussen de 700 en 1000 watt.
Het aantal fietsen dat door QMWheel naar de EU is verscheept en nog wordt verscheept, blijkt uit chatgesprekken via Whatsapp en audio- en beeldopnames van gesprekken met vertegenwoordigers van de fabrikant. In die communicatie en in proforma nota's en offertes wordt ook geschreven over de stickers met misleidende informatie die op de fietsen worden geplakt.
Weet jij meer over dit onderwerp of wil je een misstand melden? Dan kun je de redactie (anoniem) tippen. Klik hier om ons berichtjes en foto's te sturen via WhatsApp naar dit nummer: +31641663754 of mail naar onderzoek@rtl.nl. Je gegevens nemen we in behandeling volgens ons privacystatement.