Uitzendbureau stuurde zzp'ers met vals diploma de zorg in, 15 aangiftes

RTL Nieuws ontdekte dat het gaat om het in 2018 opgerichte uitzend- en detacheringsbureau Samen-Zorgzaam B.V. uit Utrecht. Dat bemiddelingsbureau van drie mannen van rond de dertig jaar, levert onder meer personeel aan de jeugdzorg, gehandicaptenzorg, psychiatrie en ouderenzorg. Het is de eerste keer dat in Nederland een bemiddelingsbureau voor medewerkers in de zorg compleet is doorgelicht. 

Vestigingen door heel Nederland

Uit het onderzoek van RTL Nieuws blijkt dat meerdere grote zorginstellingen gebruik hebben gemaakt van de diensten van het Utrechtse bemiddelingsbureau. Het gaat onder meer om Zozijn, Alliade, De Trans-Espria en Arkin, die vestigingen hebben door heel Nederland. 

Uit brieven die de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) stuurde, blijkt dat zowel bij Alliade als Zozijn tijdens het onderzoek zzp'ers actief waren zonder over de juiste papieren te beschikken.

Er zijn veel mensen in de zorg aan het werk met valse diploma's. Maar hoe zie je het verschil tussen echt en nep? We leggen het uit in deze video:

'Bijzonder kwalijk'

André den Exter, universitair hoofddocent gezondheidsrecht aan de Erasmus Universiteit, noemt het handelen van de zorginstellingen 'bijzonder kwalijk'. "De zorgaanbieder is verantwoordelijk. Die moet goede zorg verlenen. Dat is een wettelijke plicht. Het is gewoon simpel: personeelszaken moet vooraf controleren welk personeel in dienst treedt en of het ook gekwalificeerd is."

Als dat niet gebeurt of wordt overgelaten aan bemiddelingsbureaus, is dat volgens Den Exter gevaarlijk voor kwetsbare cliënten. "De veiligheid en gezondheid van bewoners kan dan in het gedrang komen. Dat wil je niet."

Achtergrond

De IGJ maakt zich net als de politie al langer zorgen om incidenten die worden veroorzaakt door dubieuze bemiddelingsbureaus in de zorg. In rapporten melden ze dat er verschillende bureaus zijn die banden hebben met de georganiseerde criminaliteit.

Zo kregen zware criminelen als plofkrakers, drugshandelaren en geweldsplegers met hulp van bemiddelingsbureaus lucratieve baantjes in de zorg. Ook kreeg IGJ meldingen over zorgverleners die verbonden waren aan een organisatie met terroristische motieven. Ze werkten in de zorg met een vervalst diploma. Omdat zorginstellingen diploma's onvoldoende controleren, duiken zo onbekwame en gevaarlijke criminelen op aan het bed van kwetsbare patiënten. Volgens IGJ leidt dit tot een 'toenemend aantal incidenten en ernstige calamiteiten'.

Honderden bureaus, nul toezicht

Het aantal bemiddelingsbureaus in de zorg groeide de afgelopen jaren flink. Het zijn er honderden en er gaat jaarlijks zo’n 3 miljard euro aan zorggeld naartoe. De IGJ stelt dat een deel van de bemiddelingsbureaus doelbewust zorginstellingen misleidt met vervalste papieren. Tegen deze malafide bureaus wordt alleen nooit opgetreden, omdat niemand daarvoor bevoegdheden heeft. Daarover luidden de IGJ en ook de onderwijsinspectie eerder de noodklok.

Vrijuit

Het onderzoek naar Samen-Zorgzaam is gedaan door de IGJ in samenwerking met de Arbeidsinspectie, politie, de gemeente Utrecht en het Openbaar Ministerie. Het bedrijf kwam naar voren na meerdere meldingen bij de IGJ over misstanden. Het is niet bekend of patiënten of cliënten schade hebben opgelopen door de zorg van ongediplomeerde zzp'ers.

Hoewel er in deze Utrechtse zaak van ruim zestig zzp'ers is geconstateerd dat zij niet over de benodigde diploma's beschikken, wordt naar slechts vijftien van hen strafrechtelijk onderzoek gedaan vanwege vervalste diploma's. De andere ruim 45 zzp'ers die überhaupt geen zorgdiploma hadden, lijken momenteel vrijuit te gaan. 

Volgens Den Exter is het moeilijk om de mensen zonder diploma aan te pakken, zolang er geen bewijs is dat zij verboden handelingen hebben verricht. "Liegen hoort niet, maar er is geen strafbaar feit gepleegd door deze mensen. Dus dan kun je ze ook niet vervolgen en houdt het op." De universitair hoofddocent stelt dat dergelijke zaken kunnen worden voorkomen door veel betere controle op diploma's door zorginstellingen en ook handhaving daarop door de IGJ.

Het bemiddelingsbureau zelf is volgens Den Exter niet onder gezondheidsrecht aan te pakken. RTL Nieuws ontdekte bij de Kamer van Koophandel dat de drie eigenaren in december vorig jaar een nieuw uitzendbureau onder de naam Talenzo zijn gestart. 

Eigenaar bureau 'weet van niets'

In een reactie zegt één van de eigenaren van Samen-Zorgzaam niet bekend te zijn met de resultaten van het onderzoek en de aangiftes tegen vijftien zzp'ers die met mogelijke valse papieren via het bureau in de zorg werkten. "De politie heeft mij niets laten weten en ook de IGJ niet." 

Volgens de bestuurder werkt het bureau volgens de regels. "Wij doen ons werk zoals dat moet." Op verdere vragen, waaronder over het nieuw opgerichte uitzendbureau, wil hij niet ingaan.

Zozijn werkt nog samen met bureau

RTL Nieuws benaderde ook vier zorginstellingen, waar personeel werd ingehuurd via het bemiddelingsbureau. Drie daarvan zeggen niet meer te werken met Samen-Zorgzaam. Gehandicaptenzorginstelling Zozijn laat via woordvoerder Diana Onnink weten wel nog altijd samen te werken. "Slechts een deel van de zzp'ers die hiervoor werken is immers malafide. We controleren inmiddels wel zelf de vereiste diploma's."

De reacties van alle betrokken instellingen lees je hieronder. Gebruik de pijlen om door te klikken:

Oproep: schade door malafide zorgverlener?

Uit rapporten van inspecties komt naar voren dat er sprake is van een toename van incidenten en ernstige calamiteiten door zzp'ers die onder meer via 'malafide' uitzendbureaus in de zorg zijn ingezet. Zo spreekt de inspectie bijvoorbeeld over cliënten en patiënten die brandwonden oplopen door in te hete baden te zijn gestopt en het tot bloedens toe inbrengen van een katheter. Ook heeft de IGJ signalen dat cliënten worden geronseld voor criminele klusjes. 

RTL Nieuws is op zoek naar voorbeelden van patiënten die rechtstreeks de dupe zijn geworden van de inzet van malafide en criminele zzp'ers in de zorg. Ben jij of ken jij zo iemand die daarover wil vertellen, dan horen we het graag. Dit kan ook anoniem.