Willem en 250.000 anderen zijn tegen spoedwet corona, en dit is waarom
De corona-spoedwet van het kabinet zorgt voor grote weerstand onder een deel van de bevolking. Zo is een petitie tegen de Tijdelijke wet Covid-19 online ondertekend door bijna een kwart miljoen Nederlanders. "Deze spoedwet is een belediging van onze democratie en waar Nederland voor staat", zegt Willem Engel, een van de initiatiefnemers van de petitie.
Wat is de corona-spoedwet?
De corona-spoedwet moet ervoor zorgen dat coronamaatregelen, zoals het verplicht 1,5 meter afstand houden en het sluiten van kroegen, een wettelijke basis krijgen. Op dit moment worden die maatregelen geregeld in noodverordeningen van gemeenten. Bij noodverordeningen hebben burgers vooraf geen inspraak via de gemeenteraad of de Tweede Kamer. Ook kunnen zij zo'n verordening niet aanvechten bij de rechter.
De spoedwet die al die verordeningen moet vervangen, is nog niet definitief klaar. Bedoeling was om die op 1 juli in werking te laten treden, maar vandaag werd bekend dat die datum niet wordt gehaald. Wanneer de wet nu in werking gaat treden is onbekend (minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid had het vanmiddag over 1 oktober).
En daar maken mensen zich druk over?
Dat kun je wel zeggen. Vrijdagmiddag waren ruim 244.000 handtekeningen geplaatst onder de petitie Nee tegen de spoedwet. Bij de petitie staat het volgende: "De grondregels dienen de burgers te beschermen tegen onrecht en machtsmisbruik. Nu heeft men aan de top (met corona als excuus) besloten om met een spoedwet onze vrijheden in te perken. Blijf af van onze grondrechten."
Engel noemt de ontwerpversie van de wet onethisch. "Het is in strijd met de grondwet. De onschendbaarheid van het lichaam, het niet-binnendringen van een huis, het recht van demonstratie, alles wordt opgeschort door deze wet. Het zorgt voor willekeur en is niet proportioneel."
Hebben ze een punt?
Volgens hoogleraar staatsrecht van de Universiteit Leiden Wim Voermans wel. Althans, hij maakt zich ook zorgen over het democratische gehalte van de nieuwe wet. "In het ontwerp stond dat het parlement ministers in het kabinet een volmacht geeft om beslissingen te nemen en regels te maken. Daarvoor is dan de instemming van de Tweede en Eerste Kamer niet nodig. Dat gaat veel te ver. Ik vind dat die toestemming van het parlement in de spoedwet moet komen."
Op dit moment worden coronamaatregelen geregeld in gemeentelijke noodverordeningen. Die noodverordeningen worden niet gecontroleerd door democratisch gekozen mensen, zoals de gemeenteraad. Door dat ondemocratische karakter en het feit dat er grondrechten worden geschonden bestaat het risico dat rechters opgelegde boetes voor het overtreden van die maatregelen, naar de prullenbak verwijzen. Ook de Raad van State zei al in mei dat het zo met die noodverordeningen niet verder kan.
Ik voel een 'maar' aankomen?
Dat klopt. Voermans vindt het – in tegenstelling tot Engel – wél belangrijk dat de spoedwet er komt. "Die moet er wel komen, je kunt gewoon niet verdergaan met al die noodverordeningen. De periode waarvoor verordeningen mogen gelden, loopt bovendien ook af. Er ontstaat een chaotische situatie als rechters opgelegde boetes vernietigen."
En hoe denken de opstellers van de petitie daarover?
Het gaat Engel niet alleen om de Tijdelijke wet Covid-19. Ook de noodverordeningen zijn hem een doorn in het oog, net als de opgelegde coronamaatregelen. "Er is geen enkele wetenschappelijke onderbouwing voor al die maatregelen. Die is nul. De 1,5-metersamenleving is een martelsamenleving. Die 1,5 meter staat gelijk aan waterboarding."
Volgens Engel moet überhaupt nog maar eens worden aangetoond dat het coronavirus nog in Nederland is. De enige maatregelen die volgens Engel helpen, zijn het niet laten doorgaan van grote binnenevenementen van tienduizenden bezoekers en dat huizen, kantoren, treinen en vliegtuigen goed worden geventileerd. Volgens Engel zijn dat de enige maatregelen waarvan wetenschappelijk is aangetoond dat ze helpen.
Maar bij de petitie gaat het om de spoedwet, zegt Engel. "Ik wil niet dat door zo'n spoedwet zonder onderbouwing onze rechten worden ingeperkt. Deze wet komt er niet. Het is het mooiste wat er is gebeurd om Nederland samen tegen deze wet te verenigen. Ik heb nog nooit zoveel mensen het ineens met elkaar eens zien worden."