Kamer wil Afghaanse tolken snel naar Nederland: 'Kwestie van leven of dood'

De Taliban dreigen de tolken te doden die mee hebben gewerkt met Westerse legers in Afghanistan. Ook de familieleden van de tolken zijn in levensgevaar.

Bijltjesdag dreigt

Na de aanvallen op de Twin Towers in New York op 11 september 2001, besloten Amerika en andere Westerse landen terreurgroep Al Qaida aan te vallen, dat in Afghanistan onderdak had gekregen van de Taliban. De Westerse troepen maakten veelvuldig gebruik van Afghaanse tolken.

Aan het einde van dit jaar willen de Westerse landen weg zijn uit Afghanistan. De Kamer wil dat er nu echt haast gemaakt moet worden met het halen van de tolken. Anders dreigt er een bijltjesdag voor de achtergebleven tolken en hun families.

Cijfers over aanvragen van Afghaanse tolken om naar Nederland te komen, per 1 juni 2021

• Totaal aantal aanvragen ingediend bij de ambassade: 287
• Aantal aanvragers met gezin die in Nederland zijn aangekomen: 68 (sinds 2013)
• Aantal aanvragers die een afwijzing hebben gehad op hun verzoek: 101
• Aantal aanvragers die na het eerste contact niet meer reageren op berichten: 35
• Aantal aanvragers nog in proces: 83
• Door Defensie verstrekte tolkenpassen (tolken die tijdens internationale missies voor Nederland hebben gewerkt en in de database van Defensie staan) : 273

Dure plicht

"De tijd tikt, dus het kan niet snel genoeg gaan. Die mensen worden met de dood bedreigd", zegt VVD-Kamerlid Jeroen van Wijngaarden. "Ik vind dat het Nederlandse kabinet alles op alles moet zetten die afgebakende groep tolken die essentieel zijn geweest voor onze veiligheid, om die naar Nederland te halen, als zij dat willen."

"Het gaat over een paar honderd mensen die zich hebben ingezet voor Nederland. Het is echt de dure plicht om onze tolken veilig naar Nederland te laten reizen met hun gezin. En ik heb niet het idee dat de minister van Defensie werkelijk haar best doet", zegt SP-Kamerlid Jasper van Dijk.

"Het gaat niet snel genoeg. Het is een kwestie van leven of dood voor mensen die gediend hebben voor de Nederlandse krijgsmacht", aldus D66-Kamerlid Belhaj.

Bureaucratische procedure

Volgens oud-voorzitter Anne-Marie Snels van de militaire vakbond AFMP, die zich hard maakt voor het lot van deze tolken, moet er nu iets gebeuren. "Onlangs zijn er tolken die voor andere landen werkten vermoord. Ze worden als collaborateurs gezien."

Probleem is dat Nederland er voor de tolken een 'ongelooflijk bureaucratische procedure' van maken, zegt Snels. "De tolken moeten bijvoorbeeld papieren aanvragen en die in de hoofdstad Kabul op de Nederlandse ambassade overhandigen. Dat is bijna onmogelijk, want 40 procent van het land is in handen van de Taliban. Reizen is gevaarlijk want er staat een prijs op het hoofd van de tolken."

Daarnaast doet Nederland het volgens Snels ook nog eens veel slechter dan andere Westerse landen die in Afghanistan waren. "Frankrijk heeft bijvoorbeeld een paar weken terug besloten dat ze in allerijl Afghaanse tolken en andere mensen die gevaar lopen met het vliegtuig terughalen. Nederland is het slechtste jongetje van de klas. We zijn als laatste met een regeling en er ligt nog helemaal geen evacuatieplan klaar, terwijl andere landen al aan het evacueren zijn", zegt Snels.

Vandaag is er een debat in de Tweede Kamer, waar minister Bijleveld van Defensie tekst en uitleg moet geven.