Burgers schuiven aan bij de formatietafel: 'Het is een grote poppenkast'

Via een aparte ingang van het Provinciehuis in Groningen mogen ze naar binnen. Namen worden niet bekendgemaakt en er is geen gelegenheid voor de pers om de mensen ter plekke te spreken. Een klein groepje gedupeerden van de gasboringen in Groningen zal vandaag bij de onderhandelaars van VVD, CDA, D66 en CU én de twee informateurs aanschuiven.

'Tamelijk uniek', volgens parlementair historicus Peter van der Heiden, dat 'gewone' burgers tijdens het formatieproces mogen meepraten.

Belofte

De gesprekken komen voort uit de belofte die de politici deden voorafgaand aan de formatie. De Tweede Kamer stond daar op, ook in het kader van de nieuwe bestuursstijl dat burgers meer in te brengen hebben.

Maar gaat het ook iets opleveren? Van der Heiden is helder: "Het is vooral voor de bühne. De partijen willen hiermee vooral laten zien dat ze naar burgers luisteren."

Van der Heiden noemt het ook 'tamelijk bizar' dat de formerende partijen nu nog informatie willen over twee onderwerpen waar kilometers aan dossiers en onderzoeken over liggen én ook nog eens twee parlementaire enquêtes. Over de toeslagenaffaire is zelfs een heel kabinet gevallen.

Buitenwereld

Frits Wester, politiek commentator, beaamt dat: "Het ziet er naar buiten toe heel geïnteresseerd uit, maar laten we nou niet doen alsof er met deze groepen burgers niet al heel veel gesprekken geweest zijn."

Wester vervolgt: "Het zou niet best zijn als de serieuze problemen waar deze mensen mee te maken hebben, niet allang bekend zijn. Deze gesprekken gaan het voorgenomen beleid echt niet veranderen. Het levert hooguit een paar mooie meelevende volzinnen op in het nieuwe regeerakkoord."

Trektocht in 2007

De uitnodiging van deze burgers doet denken aan de trektocht die door het kabinet in 2007 werd georganiseerd. Onder oud-premier Jan Peter Balkenende was net een nieuw kabinet gevormd. Direct na het aantreden werd besloten om 100 dagen het land in te gaan om met gewone mensen te praten. 

Op de toenmalige Hyves-site schreef Balkenende over zijn bezoeken: 'Het is goed om als regering te luisteren naar wat mensen zélf willen.'

Jack de Vries was destijds als politiek-assistent betrokken bij het 100-dagenidee. "Een heel andere tijd dan nu", begint hij. "Het ging juist heel goed met het land, geen grote crisis als nu en er waren miljarden te verdelen."

Het idee om 100 dagen het land in te gaan, werd dan ook eerst positief ontvangen. Maar al snel kwam er kritiek, herinnert De Vries zich. "Er gingen allerlei politieke issues spelen en ook de kritiek op het 100-dagenplan groeide. 'Het nieuwe kabinet zou zelf niet weten wat het wil en daarom maar het land in gaan' klonk het."

Pr-stunt 

De voormalige CDA -spindoctor bereidde gesprekken voor die Balkenende voerde. De Vries herinnert zich zalen vol met studenten en mensen van sportverenigingen. Welke ideeën eruit zijn voortgevloeid herinnert hij zich minder goed. "Er is wel een rapport met allerlei punten gemaakt. Maar iets concreets kan ik me niet meer herinneren."

Wat hij nog wel weet: Rutte noemde de 100 dagen destijds 'een pr-stunt'. Toch staat De Vries niet negatief over het uitnodigen van burgers, ook niet bij de huidige formatie. "Het is altijd goed om gebruik te maken van de denkkracht van de samenleving."

Tijdverdrijf

De 100-dagentoer werd gelardeerd met prachtige posters, een glossy magazine en live-tv-shows, herinnert Wester zich. "Die werden destijds door de oppositie compleet belachelijk gemaakt. Ook de media deden er vrij lacherig over. Het praten met burgers was ongetwijfeld goed bedoeld, maar in de praktijk draaide het uit op onnodig tijdverlies met een behoorlijk prijskaartje."

Ook de gesprekken die vandaag gevoerd zullen worden met de onderhandelaars, houden de formatie eigenlijk alleen maar onnodig op, zegt Wester. "En we hebben al te maken met de langste formatie ooit."